MA'RIFAT DARSI | МАЪРИФАТ ДАРСИ

2024-04-04 12:57:24 15-mavzu
DAVLAT DASTURI – MAMLAKAT TARAQQIYOTI KAFOLATI

O‘z kelajagini farovon, tinch ko‘rishni xohlaydigan har bir shaxs o‘z istiqbolini oldindan rejalashtiradi, buning uchun tegishli ustuvorliklar, maqsad va vazifalarni belgilab oladi. Bugun kelajak avlodlar oldidagi yuksak mas’uliyatini anglagan har qanday davlat ham fuqarolarining munosib hayot kechirishini ta’minlash uchun ularning farovonligini ko‘zlab o‘z oldiga muayyan ustuvor yo‘nalishlarni, maqsad va vazifalarni qo‘yadi.

Davlatimiz rahbarining «O‘zbekiston – 2030» strategiyasi to‘g‘risida»gi farmonida aks etgan insonparvarlik siyosati, «inson qadri uchun» tamoyili ijrosi yo‘lidagi dadil qadamlar, yaqin kelajakda amalga oshiriladigan keng ko‘lamli islohotlar, aniq maqsad va vazifalar xalqimiz hayotiga yangicha mazmun baxsh etishi bilan ahamiyatlidir.

Xalqimizning kundalik hayotida ijobiy o‘zgarishlarga erishish bo‘yicha tizimli harakatlarni izchil davom ettirish, kambag‘allikni qisqartirish, «yashil iqtisodiyot» tamoyillariga asoslangan yuqori iqtisodiy o‘sish sur’atlarini ta’minlash, ekologik holatni yaxshilash, suv va boshqa tabiiy resurslardan unumli foydalanish standartlarini keng joriy qilish hamda xalq manfaatlariga yo‘naltirilgan boshqaruv tizimini yanada takomillashtirish, ta’lim sifatini ilg‘or xalqaro standartlarga muvofiqlashtirish, qisqa qilib aytganda, jamiyatdagi barcha sohalarni Yangi O‘zbekistonga mos ravishda yangi bosqichga olib chiqishni o‘zida mujassam etgan «O‘zbekiston – 2030» strategiyasini «Yoshlar va biznesni qo‘llab-quvvatlash yili»da amalga oshirishga oid davlat dasturi to‘g‘risida»gi Prezident farmoni mamlakatimizni kelgusida rivojlantirishning muhim ahamiyatga molik dasturilamal hujjatidir.

Aytish joizki, dastur har bir fuqaroga o‘z salohiyatini rivojlantirish uchun barcha imkoniyatlarni yaratish, sog‘lom, bilimli va ma’naviy barkamol avlodni tarbiyalash, global ishlab chiqarishning muhim bo‘g‘iniga aylangan kuchli iqtisodiyotni shakllantirish, adolat, qonun ustuvorligi, xavfsizlik va barqarorlikni kafolatli ta’minlashga xizmat qiladi.

Davlat dasturi 5 ta yo‘nalish, 100 maqsaddan iborat bo‘lib, ushbu maqsadlarga erishish uchun 400 dan ortiq vazifani amalga oshirish ko‘zda tutilgan. Xalq bilan ochiq muloqot natijalari asosida tayyorlangan ushbu hujjatning pirovard maqsadi barcha sohalarni rivojlantirish orqali xalqimizning farovonligini oshirish va kundalik hayotidagi muammolarni hal etishni o‘z ichiga olgan.

Xususan, unda 2024-yil 1-martdan boshlab mahalla, ta’lim muassasalari, korxona va tashkilotlar tizimida mukofot jamg‘armasi 600 million so‘m miqdorida bo‘lgan xorijiy tillar bo‘yicha tanlovlar, kibersport musobaqalari va «Zakovat» intellektual o‘yinlarini yuqori saviyada tashkil etish, shuningdek, kasblar tanlovlarini o‘tkazish va unda g‘olib bo‘lgan yoshlarni o‘z hududlarida jihozlangan ustaxonalar bilan ta’minlash, oilaviy tadbirkorlik dasturi doirasida ajratilayotgan kreditlarning kamida 40 foizini yoshlar tadbirkorligini rivojlantirishga yo‘naltirish,
2024-yil 1-iyundan boshlab «Yosh tadbirkor» tanlovlarini o‘tkazib borish bo‘yicha vazifalar belgilangan.

Prezident va ixtisoslashtirilgan maktablarning bilimlarni baholash tizimini qo‘shimcha mingta umumiy o‘rta ta’lim muassasasida joriy qilish va fanlardagi amaliy mashg‘ulotlar ulushini 60 foizgacha oshirish, shu bilan birga, 7,5 ming nafar yoshni zamonaviy kasblarga o‘qitish, xalqaro imtihon tizimlarida chet tillari bo‘yicha yuqori ball olgan 6 ming nafar yoshning imtihon xarajatlari qoplab berilishini ta’minlash, 2024-yil 1-sentabrdan boshlab Qashqadaryo va Surxondaryo viloyatlarida tajriba-sinov tariqasida umumiy o‘rta ta’lim maktablariga olis hududlardan qatnaydigan o‘quvchilar uchun bepul avtobuslar qatnovi yo‘lga qo‘yilishi ta’lim sifati va samaradorligi yanada oshishiga xizmat qiladi. Ochish/sharhlash

2024-04-03 18:17:55 Муҳим! Террорчилик хуружлари ҳақида тарқалган чақириқлар ҳақида

Ҳурматли фуқаролар! Охирги вақтларда дунёнинг турли мамлакатларида содир этилган террорчилик ҳаракатларидан сўнг, республикамиз ҳамда қўшни давлатлар фуқароларига интернет ижтимоий тармоқлари орқали пул мукофоти эвазига савдо ва кўнгилочар марказлар, мактаблар ва бошқа жамоат жойларини миналаштириш таклиф қилинган хабарлар келиб тушмоқда.

Бу каби провокацион хабарлар асосан «Телеграм» мессенжери орқали юборилиб, унда номаълум шахслар турли миқдорда пул тўлаш, қурол-яроғ билан таъминлаш ва ҳаракатлар режасини юборишга ваъда бериб, ушбу ҳаракатларга рад жавобини эътиборга олмайдилар. Энг хавфли жиҳати шуки, ёвуз ниятли шахсларнинг хабарлари кўп ҳолларда болаларга юборилмоқда. Шунингдек болаларнинг шахсий маълумотлари орқали уларни қўрқитиш ҳолатлари кузатилмоқда. Провокаторлар ўзларининг фотосуратлари ва рақамларини яширган ҳолда фаолият юритадилар.

Ҳурматли фуқаролар! Агарда Сизга бу каби хабарлар келиб тушса ваҳимага тушманг ва уларни очиқ чатлар, танишларингиз ва дўстларингизга юбормай, дарҳол «102» рақамига қўнғироқ қилиб, ички ишлар органларига хабар беринг. Хабар юборувчиларни блокланг ва улар билан ёзишма ва суҳбатга киришманг.

Ёдингизда тутинг, фирибгарлар жамоатчилик орасида ваҳима уйғотиш учун бу каби хатти-ҳаракатларни амалга оширмоқда! Республика ҳуқуқ-тартибот органлари эса хавфсизликка бўлган ҳар қандай таҳдидларни бартараф қилиш борасида ўз ваколатлари доирасида барча чораларни кўрмоқда.

Website | Telegram | Facebook | Instagram | Youtube | Ok | TV Ochish/sharhlash

2024-04-02 16:03:05 Бир гуруҳ экстремист ёшлар Исроилнинг Ўзбекистондаги элчихонаси, аэропортда теракт уютиштирмоқчи бўлган. Бунинг учун портловчи мослама ясашга ҳам муваффақ бўлишган. Мосламани ясашда ИНҲА олийгоҳини талабаси ҳам иштирок этган.

Бугун ижтимоий тармоқларда кенг тарқалган кўрсатувининг тўлиқ ва сифатли вариантини томоша қилиш Ochish/sharhlash

2024-03-30 11:29:18 “Xavfsiz shahar” tizimlarini rivojlantirish markazi faoliyati haqidagi ma'lumotlar sizga qiziqmi?

Radarlar haqidagi ma'limotlar ham shu joyda... Ochish/sharhlash

2024-03-30 11:05:09 ҲАЙВОНЛАР...

Видеонинг юқори қисмида қайсидир давлатдаги кўппак ва пастки қисмида ўзимизни пойтахт кўчаларидаги машенник тиламчилар

#ҳайвонваодам #одамваҳайвон #тафаккурқилинг #ўхшашвазият

RuTube | Telegram | YouTube | instagram | TikTok | Aloqa Ochish/sharhlash

2024-03-28 14:35:17 Бугундан, (2024 йил 28 март кунидан) кундалик енги узун куртка (кител) кийишга рухсат берилди

эркаклар учун – денгиз тўлқини рангли кепи, кундалик ярим жунли куртка, шим, енги узун кўйлак, галстук ҳамда қора туфли;

аёллар учун – денгиз тўлқини рангли аёллар шляпаси, китель ва юбка, енги узун куйлак, аёллар галстуги, тана рангли чулки, қора туфли.

Об-хаво ҳарорати пасайиб кетганда қишки кундалик куртка кийиш мумкин

@manaviyat_va_marifat_darsi Ochish/sharhlash

2024-03-28 13:55:47 Shaxsan Amir Temurning o‘zi odob-axloq, iymon-e’tiqod, ta’lim-tarbiya, madaniyat, ma’naviyat va ma’rifat bobida yuksaklikka, mukammallikka erishgan siymolardan biri sanaladi. Uning saltanati yuksak ma’naviyat va oliy darajadagi madaniyatga yo‘g‘rilgan saltanat edi. Ma’naviyat va ma’rifat, din, odob-axloq haqidagi Amir Temur ta’limotining mohiyatini chuqur va mukammal bilib olish uchun uning o‘zi tomonidan yaratilgan odob-axloqqa oid dasturlar, pand-nasihatlarni hamda boshqa olimlarning u haqda yozgan asarlarini ko‘zdan kechirish kifoyadir. «Temur tuzuklari», «Amir Temur o‘gitlari», «Amir Temur vasiyati», Sharafiddin Ali Yazdiyning «Zafarnoma», Ibn Arabshohning «Amir Temur tarixi», Salohiddin Toshkandiyning «Temurnoma», B. Ahmedovning «Tarixdan saboqlar» va «Amir Temur», Yevgeniy Berezikovning «Buyuk Temur», Ashraf Ahmedovning sohibqiron tarjimayi holiga oid asarlari va boshqalar shular jumlasidandir.

Sohibqironning ma’naviyat va ma’rifat haqidagi ta’limoti asoslari, murakkab va serqirra hayoti va ijtimoiy-siyosiy faoliyati uning «Tarjimayi holi»da va «Tuzuklari»da chuqur bayon etilgan. Amir Temurning insonparvarligi, millatsevarligi, ma’naviyat va ma’rifatning jonkuyar homiysi sifatidagi insoniy fazilatlari uning farzandlariga qoldirgan vasiyat so‘zlarida yanada yaqqolroq namoyon bo‘lgan.

Ma’rifat va ma’naviyat homiysi – Amir Temur sofdil kishilar, olim va fozillarga dargohi ochiq bo‘lgan, nafsi yomon, ko‘ngli buzuq kimsalarni esa o‘ziga yaqinlashtirmagan. Har kimning qadr-qimmatini amaliy faoliyati, odob-axloqi, iymon e’tiqodiga qarab o‘lchagan. Shu tariqa, sohibqiron bobomiz adolat, qadr-qimmat, or-nomus, burch, mas’uliyat, vijdon, iymon-e’tiqod, halollik, fidoyilik singari ma’naviy-axloqiy qadriyatlar haqida necha-necha avlod-u ajdodlarga dastur va yo‘l-yo‘riq bo‘lib xizmat qiladigan ta’limotlar yaratgan va hayotga shaxsan o‘zi joriy etgan.

Shunday qilib, Amir Temurning ibratli, hayotiy pand-nasihatlari va purma’no o‘gitlarining har biri mazmun va ma’no kengligi, mantiqning kuchliligi, teranligi, ta’siri, umuminsoniy qadriyatlar asosiga qurilganligi bilan alohida o‘rin tutadi. Ularni ulkan xazina, odob-axloqqa oid dasturlar deya olamiz.

Shu bois ular xalqlarni bir maqsad sari birlashtirgan, jipslashtirgan, muvaffaqiyatlarga erishtirgan, sehrli tarbiyaviy kuchga ega bo‘lgan durdona xazinadir. Bu ulkan ma’naviyat va ma’rifat bo‘stoni buyuk Temurning mamlakatda tinch¬lik-osoyishtalik o‘rnatish, fan va madaniyatni rivoj¬lantirish, xalqlar o‘rtasida buzilmas do‘stlik, mehr-shafqat, odamiylik va axloq-odobni tarbiyalashda mustahkam poydevor sifatida yaratilgan.


Телеграмда ўқинг / Telegramda o'qing

Ворд шаклида ўқинг / Word shaklida o'qing

ПДФ шаклида ўқинг / PDF shaklida o'qing

Кирилл алифбосида ўқинг / Kirill alifbosida  o'qing

Рус тилида ўқинг / Читать по русски

2024 йил барча мавзулар /  2024 yil barcha mavzular Ochish/sharhlash

2024-03-28 13:55:44 14-mavzu
AMIR TEMUR – MA’NAVIYAT VA MA’RIFAT HOMIYSI


Sohibqiron Amir Temur buyuk sarkarda, zakiy davlat arbobi bo‘lish bilan birga, zamonasining benazir dahosi, ulkan qobiliyat va iste’dod egasi hamda ilm-fan va madaniyatning homiysi edi.

U yoshlik chog‘laridanoq, sharq tarixi, falsafa, adabiyot va san’at, islom dini va uning odob-axloqqa oid muqaddas ta’limotiga mustahkam e’tiqod bilan qaragan. Shu bilan birga, handasa, falakiyot, mantiq, fiqh, ilohiyot, tarix, jug‘rofiya va tibbiyot ilmlarini puxta o‘zlashtirgan. Shuningdek, o‘z zamonasining rasmiy uch tili, ya’ni, turk, fors va arabchani mukammal bilgan. Sohibqironning shijoatli ruhida ilm va uning ahliga hurmat-u e’zoz kuchli bo‘lgan.

Buyuk bobokalonimizning naqshbandiya tariqatining asoschisi Xoja Bahouddin va u yaratgan ta’limotga ixlosi baland edi. Shu bois u Xoja Shamsuddin Kulol, Mavlono Zaynuddin Abu Bakr Toybodiy, Sayyid Amir Kulol va Mir Sayyid Baraka singari ulug‘ diniy allomalarni o‘ziga pir deb bilgan, ularning ma’naviy-ruhiy madadlaridan, ta’limotlaridan doimo mislsiz kuch-quvvat olib kelgan.

Amir Temur ulamo va fozillarga izzat-ikrom ko‘rsatib, boshqalardan ustun va ulug‘, deb sanagan. Diniy arboblar, ulamo va shayxlar bilan mazmunli bahslar yuritgan, martabalarini har doim oshirib, sovg‘a-salomlar hadya etib kelgan.

Islom dinini, shariat qonun-qoidalarini xurofot, bid’at, mutaassiblik, johillik, razolat, shakkoklik, diyonatsizlik kabi illatlardan astoydil himoya qilgan. Ulug‘ ajdodimiz diniy ilmlar bilan birga, dunyoviy ilmlarni ham puxta o‘zlashtirdi. Ilm-fan va madaniyatning u xabardor bo‘lmagan biron-bir sohasi bo‘lmaganligiga uning keng qamrovli, mazmunan nihoyatda chuqur «Temur tuzuklari» ham misol bo‘la oladi.

Eng muhimi, Amir Temur buyukligining zamirida uning ma’naviy sifatlari yotadi. Sohib¬qiron bobomizning ma’naviy, diniy-axloqiy, ijtimoiy-falsafiy qarashlari markazida islom ta’limoti, Qur’oni karim, Hadisi sharif, tavhid, tafsir, fiqh, tasavvuf ilmi va falsafasi turganligi ayni haqiqatdir.

Shuningdek, u o‘z millati madaniyati, tarixi, urf-odatlari, an’analari, milliy qadriyatlarini chuqur bilganligi va astoydil hurmat qilganligi haqida aniq ma’lumotlar keltirilgan. Ayniqsa, qadimiy Turon va Turkiston xalqlari davlatchiligi masalasida keng bilim va ma’lumotlarga ega sanalgan. Shu sababli ham buyuk vatando¬shimiz mislsiz yorqin tarixiy shaxs sifatida o‘zini tarbiyalagan, o‘ziga ma’naviy oziq bergan, ulkan ishlarga chorlagan el-yurtining ilmiy-falsafiy ta’limotlariga katta qiziqish bilan qaragan. Sharq donishmandlari hisoblanmish Al-Xorazmiy, Abu Nasr Forobiy, Abu Ali Ibn Sino, Abu Rayhon Beruniy kabi ulug‘ mutafakkirlarning tabiiy-ilmiy, ijtimoiy-siyosiy, falsafiy ta’limotlaridan to‘liq xabardorligi bugun hech kimga sir emas.

Sohibqiron Sharqona an’¬analarga sodiq qolib, doimo olimlar, faylasuflar, tabiblar, munajjimlar, muhaddislar, hokimlar, amirlar, vazirlar, mashhur va taniqli san’at ustalari, turfa kasb egalari bilan kengashib, ularning maslahatlarini olib, ish yuritgan.

Olim-u fuzalolar, diniy ulamo va allomalar boshini doimo silab turganligi bois, firdavsmonand poytaxt Samarqand jahon ilm-fani va madaniyatining gultoji hisoblangan faylasuflar, fiqhshunoslar, tarixchilar, musiqashunoslar, munajjimlar, muhaddislar, mutasavvuflar maskani hisoblangan. Mavlono Abdumalik, Sayyid Sharif Jurjoniy, Hoji Muhammad Zohid Buxoriy, Mavlono Ahmad, Nizomiddin Shomiy, Hofizi Abru, Ibn Arabshoh, Sa’diddin bin Umar Taftazoniy va boshqa allomalar Amir Temur rahnamoligida unumli ijod qilib, ilm-fan va madaniyat taraqqiyotiga munosib hissa qo‘shgan. Mazkur dalillar Amir Temurning dunyo¬qarashi, din, odob-axloq, madaniyat, ma’naviyat, ma’rifat haqidagi fikr va mulohazalari asossiz paydo bo‘lmaganligidan darak beradi. Ochish/sharhlash

2024-03-22 10:46:20 Dunyoning boshqa davlatlari qatori, Hindistonda ham Ulug‘bekning ilmiy merosiga katta qiziqish bilan qaralganligini ko‘rish mumkin. Jumladan, Boburiy Muhammadshohning farmoyishi bilan XVIII asrning birinchi yarmida astronom Savay Jay Sinx tomonidan Jaypur, Banoras va Dehlida rasadxona barpo etilib, unga Samarqanddagi astronomiya maktabi uskunalaridan andaza olishgan.

Mirzo Ulug‘bek davrida Samarqand astronomiya maktabining olamshumul yutuqlari Xitoy astronomiyasining rivojlanishiga ham kuchli ta’sir ko‘rsatgan. Iyezuit monax, olim Antuan Gobil (1689–1759) Xitoy astronomiyasi haqida: «Bu sohada Xitoylar nimani bilgan bo‘lsa, ularning barchasi g‘arbdan Samarqand tomonidan kelgan» deya ta’kidlagan edi.

Xitoy orqali Samarqand astronomiya maktabining yutuqlari Koreyada ham tarqalgan bo‘lib, 1432-yilda mazkur davlat qiroli Yi Do Xitoy orqali Samarqand astronomiya maktabi bilan tanishadi. Shu tufayli Ulug‘bek maktabining an’analari Koreyada ham rivojlanadi. Ali Qushchi 1470-yili Istanbulga boradi va u yerda ham Ulug‘bek il¬miy maktabining natijalarini keng ommaga targ‘ib qiladi.

Mirzo Ulug‘bek «Ziji», eng avvalo, musulmon mamlakatlarida astronomiya fani rivojiga ulkan hissa qo‘shgan. «Ziji Ko‘ragoniy» asariga eng mukammal sharh eronlik munajjim va riyoziyot olimi Nizomiddin Birjandiy tomonidan 1523-yilda yozilgan «Sharhi Ziji Ulug‘bek»dir. Qohiralik munajjim Muhammad Al-Misriy (XVI asr) Mirzo Ulug‘bek «Ziji»ni osonlashtirish uchun «Tashil Ziji Ulug‘bek» nomli asar yozadi va uning jadvallarini Qohira kengliklariga moslashtiradi.
Shu o‘rinda keltirib o‘tish joizki, Ulug‘bek «Ziji Ko‘ragoniy»dan tashqari, matematika faniga bag‘ishlangan «Risolai Ulug‘bek» hamda tarix sohasiga bag‘ishlangan «Tarixi arba’ ulus» («To‘rt ulus tarixi») asarining muallifidir. Shuningdek, u she’rlar ham ijod qilib barchaga namuna bo‘lgan.

Istiqlol yillarida Mirzo Ulug‘bekning hayoti va faoliyatini o‘rganishga bo‘lgan e’tibor yanada kuchayib, Samarqand, Buxoro, G‘ijduvon kabi tarixiy shaharlarimizda uning nomi bilan bog‘liq me’moriy obida va qadamjolar obod qilindi. O‘zbekiston milliy universiteti, Samarqand davlat arxitektura-qurilish instituti va boshqa bir qator ta’lim muassasalariga uning nomi berildi. Shuningdek, xalqaro ilmiy ahamiyatga ega bo‘lgan Qashqadaryo viloyatining Kitob tumanida joylashgan kuzatuv kenglik stansiyasi hamda Fanlar aka¬demiyasining Astronomiya instituti ham Mirzo Ulug‘bek nomi bilan ataladi. Poytaxtimizning yirik Mirzo Ulug‘bek tumanida ham uning haykali o‘rnatildi. Mamlakatimiz va Parijdagi YUNESKO qarorgohida 1994-yili Ulug‘bek tavalludining 600 yilligi katta tantanalar bilan nishonlandi. Birlashgan millatlar tashkiloti tomonidan 2009-yilni «Astronomiya yili» deb e’lon qilinishi Mirzo Ulug‘bek tavalludining 615-yilligini Samarqand va Parij shaharlarida yuqori darajada o‘tkazilishiga sabab bo‘ldi.

Muxtasar qilib aytganda, millatimiz faxr-iftixoriga aylangan bobokalonimizning boy ma’naviy merosini chuqur o‘rganish va targ‘ib qilish avlodlar zimmasidagi zalvorli vazifadir.

Mixli SAFAROV,
o‘z muxbirimiz.


Телеграмда ўқинг / Telegramda o'qing

Ворд шаклида ўқинг / Word shaklida o'qing

ПДФ шаклида ўқинг / PDF shaklida o'qing

Кирилл алифбосида ўқинг / Kirill alifbosida  o'qing

Рус тилида ўқинг / Читать по русски

2024 йил барча мавзулар /  2024 yil barcha mavzular Ochish/sharhlash

2024-03-22 10:46:20 13-mavzu
MIRZO ULUG‘BEK – BUYUK OLIM VA DAVLAT ARBOBI

U hukmdor sifatida Movarounnahrning har tomonlama rivojlanib, ilmiy va madaniy markazga aylanishiga katta e’tibor qaratdi. Matematika va astronomiya fanining eng yorqin vakillarini chaqirib, Samarqandda rasadxona qurishga farmon berdi.

Natijada 1424–1428-yillar oralig‘ida Samarqandning shimolidagi Obirahmat arig‘i bo‘yida dunyoga mashhur rasadxona bunyod etiladi. Uning qurilishida o‘z davrining mashhur olim va me’morlaridan Qozizoda Rumiy, G‘iyosiddin Jamshid, Muhammad Ali Qushchilar ishtirok etishadi.

Abdurazzoq Samarqandiy ushbu nodir obidaning ichki qismini quyidagicha tasvirlaydi: «Binoning ichki qismi jahonda tengi yo‘q rang-barang naqshlar bilan bezatilib, devor va shiftlarida osmon darajalari, daqiqalari, hatto soniyalarigacha hisoblanib, yetti sayyora hamda «harakatsiz» yulduzlar, shuningdek, yer kurrasi, yetti iqlim, tog‘-u sahrolar va daryo-yu dengizlar hamda ummonlargacha tasvirlangan».

Buyuk bobokalonimiz davlatni boshqarishda ham adolatning ustuvorligiga alohida e’tibor bergan. Bu yerda istiqomat qilayotgan xalqning doimo farovon hayot kechirishi to‘g‘risida bosh qotirib, dehqonchilik, savdo-sotiq va madaniy hayotning gullab yashnashiga oid maxsus farmonlar chiqargan. Xususan, Oqsaroyni qayta ta’mirlab, Movarounnahrda yer solig‘ini kamaytirgani buning yaqqol dalilidir.

Chakana savdoning rivoj¬lanishi uchun 1428-yilda pul islohoti o‘tkazib, bir qator qulayliklar yaratdi. Bundan tashqari, 1417–1420-yillar Samarqandda, 1432-yil Buxoroda, 1432–1433-yillarda esa G‘ijduvonda madrasalar qurdirdi.
Buxorodagi madrasa eshigining peshtoqiga «Ilm olishga intilish har bir muslim va muslima uchun farzdir» degan hadisning bitilishi g‘oyat muhim ahamiyatga egadir. Ushbu madrasada o‘qish muddati 8 yil etib belgilanib, undagi talabalarga oylik maosh va «ulfa» deb ataluvchi maxsus to‘lov amalga oshirilgan.

Ulug‘bek qariyb qirq yil mobaynida Movarounnahr diyorining donishmand hukmdori sifatida xalqning azaliy orzusi sanalgan tinchlik, totuvlik, ilm-fan va madaniyatni taraqqiy toptirish yo‘lida ulkan shijoat va matonat ko‘rsatdi. Uning maktabiga mansub olimlarning aniqlagan ma’lumotlari ulardan bir necha asr oldin yashab o‘tgan buyuk allomalar erishgan natijalar bilan solishtirilganda, o‘ta aniqligi bilan ajralib turadi. Ekliptika og‘maligi, yulduz yilining hisobi, sayyoralarning yillik hisobini aniqlash kabi masalalar shular jumlasidandir.

Ulug‘bekning yulduzlar katalogi 1690-yili polyak olimi Yan Gaveliyning (1611–1687) «Astronomiya darakchisi» nomli asarida nashr etilgan. Bu asarda Mirzo Ulug‘bek besh astronom Ptolemey, Tixo Brage, Jovanni Richcholi, Vilgelm IV va Yan Gaveliy davrasida to‘garak stoli atrofida astronomiya ma’budasi Uraniyaning o‘ng tomonida o‘tirganligi tasvirlangan.

Uning o‘rindig‘i orqasidagi «O‘z ishimni munosib avlodla¬rimga qoldirdim» degan so‘zlarga guvoh bo‘lish mumkin.

Mirzo Ulug‘bek «Ziji»ning Yevropadagi ilk nashri Oksford universiteti professori Jon Grivs tomonidan amalga oshirilgan. U mazkur asarga sharh yozib, uning bir qismini 1648-yilda chop etadi. Gurjiston podshosi Vaxtand VI esa ushbu asarni 1724-yilda fors tilidan gruzinchaga tarjima qildiradi. Grinvich observatoriyasining birinchi direktori J. Flemstid ham 1725-yilda o‘zining «Osmon tarixi» nomli kitobida uni chop etadi.

Peterburg akademiyasining birinchi akademik-astronomi Jozef Nikola Delil o‘z faoliyatining ilk kunlaridan boshlab, «Ziji Ko‘ragoniy»ni lotin tiliga tarjima qilib, 1739-yilning 25-iyunida mazkur akademiyada fransuz tilida ma’ruza so‘zlagan. Italiyalik astronom Jovanni Richchioli 1651-yilda oydagi kraterlarni qadimda yashab o‘tgan buyuk allomalarning nomi bilan atashni taklif qilib, ulardan birini Mirzo Ulug‘bek deb ataydi. Shuningdek, quyosh tizimining 1977-yilda ochilgan 2439 raqamli kichik sayyorasiga ham Ulug‘bek nomi berilgan. Ochish/sharhlash