MA'RIFAT DARSI | МАЪРИФАТ ДАРСИ

2023-12-30 18:24:08 Xulosa o‘rnida aytmoqchimizki, Turkiston jadidlari tomonidan o‘z davrida ko‘tarilgan muam¬molar, bugungi kunimiz uchun ham o‘zining dolzarbligini saqlab kelmoqda. Zero, davlatimiz rahbari o‘rinli ta’kidlaganidek, «buyuk ma’rifatparvar bobolarimiz tomonidan olg‘a surilgan g‘oyaviy-siyosiy, ijtimoiy-ma’rifiy va huquqiy-axloqiy qarashlar, turli millat va elatlar o‘rtasida bag‘rikenglik va hamjihatlik tamoyillarini qaror toptirish bilan birga, milliy manfaatlarni himoya qilishga qaratilgan intilishlar hozirgi murakkab va tahlikali zamonda barchamiz, avvalo, yoshlarimiz uchun chinakam ibrat namunasidir. Ularning hayoti va jasorati bugungi tinch va osoyishta kunlarga osonlik bilan erishilmaganini eslatib, milliy istiqlolimizni, jonajon Vatanimizni ko‘z qorachig‘iday asrashga doimo da’vat etib turadi».

Temir QURBONOV tayyorladi.

Телеграмда ўқинг / Telegramda o'qing

Ворд шаклида ўқинг / Word shaklida o'qing

ПДФ шаклида ўқинг / PDF shaklida o'qing

Кирилл алифбосида ўқинг / Kirill alifbosida  o'qing

Рус тилида ўқинг / Читать по русски

2024 йил барча мавзулар /  2024 yil barcha mavzular Ochish/sharhlash

2023-12-30 18:24:08 O‘zbekiston mustaqillikka erishgandan so‘ng xalqimizning ijtimoiy-falsafiy, adabiy-badiiy tafakkuri tarixida alohida mavqega ega bo‘lgan jadidchilikni o‘rganishga katta ahamiyat berildi. Jadidchilikning paydo bo‘lish sabablari, tadrijiy rivojlanish jarayoni, undagi ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy-ma’rifiy, milliy istiqlol g‘oyalarini tadqiq qilishga oid ilmiy izlanishlar olib borildi. Shularning samarasi o‘laroq, ilmiy asarlar, to‘plamlar paydo bo‘ldi, nomzodlik va doktorlik dissertatsiyalari himoya qilindi.

Shu o‘rinda ta’kidlash joizki, bugungi kunda O‘zbekistonda inson qadri ulug‘lanadigan adolatli, erkin va obod jamiyat, xalqparvar davlat, farovon hayot barpo etishga qaratilgan islohotlar jadid bobolarimizning ezgu g‘oya va dasturlariga har jihatdan uyg‘un va hamohangdir. Shu bois xalqimiz ozodligi va Vatanimiz ravnaqi yo‘lida aziz jonlarini fido qilgan ajdodlarimiz xotirasini abadiylashtirish, ularning faoliyati va merosini yangicha tafakkur asosida o‘rganish hamda targ‘ib etishga alohida e’tibor berilmoqda.

Xususan, yurtimizda har yili 31-avgust – Qatag‘on qurbonlarini yod etish kuni sifatida keng nishonlanadi. «Shahidlar xotirasi» yodgorlik majmuasi va jamoat fondi, Qatag‘on qurbonlari xotirasi davlat muzeyi, uning Qoraqalpog‘iston Respublikasi va barcha viloyatlardagi hududiy bo‘limlari qatorida, endilikda Buxoro shahridagi tarixiy maskanda «Jadidchilik tarixi» muzeyi tashkil etilmoqda.

Tarixning bu murakkab davriga oid ilmiy va badiiy asarlar bilan bir qatorda, «Tarixning noma’lum sahifalari», «Qatag‘on qurbonlari» nomli ko‘p jildli xotira kitoblari nashr etilmoqda. Badiiy va hujjatli filmlar, ko‘rsatuvlar tayyorlanib, namoyish qilinmoqda. Xalqaro konferensiyalar, ko‘rgazmalar va davra suhbatlari, xotira kechalari, seminarlar muntazam o‘tkazilmoqda.

Jafokash xalqimizga milliy o‘zligini anglatish, istiqlolga erishish va davlatchilik yaratish yo‘lida jon fido qilgan atoqli ma’rifatparvarlarimiz hukumatimizning yuksak mukofotlari bilan taqdirlanmoqda. Istiqlol istab, yurt qayg‘usida qatag‘on qurboni bo‘lgan bobolarimizning aziz nomlari bilan ataladigan yodgorlik majmualari, ta’lim muassasalari, muzeylar, bog‘ va xiyobonlar barpo etilmoqda.

Shu asnoda keyingi yillarda O‘zbekiston Oliy sudi tomonidan mingdan ziyod mustabid tuzum qatag‘oniga uchragan vatandoshlarimiz nomi oqlangani tarixiy adolatni tiklash yo‘lida yangi qadam bo‘lganligini alohida ta’kidlash joiz. Bu ezgu ishlarning davomi sifatida yurtimizda har yili avgust oyini «Qatag‘on qurbonlarini yod etish oyi» sifatida o‘tkazish, fidoyi vatandoshlarimiz va ularning avlodlari yashagan va yashayotgan xonadonlarga yodgorlik lavhalari o‘rnatish, ularning vorislari hamda yaqin kishilariga hurmat-e’tibor ko‘rsatish bo‘yicha chora-tadbirlar belgilanayotgani ham quvonarlidir.

Kelgusida har bir mahalla fuqarolar yig‘ini binosida «Qatag‘on qurbonlari xotirasi burchaklari» va «Mahalla xotira kitoblari»ni tashkil etish, har yili kamida 100 nafar qatag‘on qurboni hamda jadid bobolarimiz hayoti va faoliyatini aks ettiradigan to‘plam tayyorlash rejalashtirilgani yuqorida aytib o‘tilgan xayrli ishlarning mantiqiy davomidir. Ochish/sharhlash

2023-12-30 18:24:08 1-mavzu

JADIDLAR: MILLIY O‘ZLIK, ISTIQLOL VA DAVLATCHILIK G‘OYALARI

Mamlakatimizda aynan shu mavzuda nufuzli tadbir o‘tkazilgani va unda hukumat vakillari, tarixchi olimlar, adabiyotshunoslar, xalqaro tashkilotlar rahbarlari va vakillari, shuningdek, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston, Turkmaniston, Ozarbayjon, Turkiya, Rossiya Federatsiyasi, Vengriya, AQSH, Germaniya, Niderlandiya, Shvetsiya, Yaponiya va boshqa mamlakatlardan kelgan taniqli akademik va ekspertlar ishtirok etgani ham o‘tgan asr boshlarida shakllanib, nafaqat Markaziy Osiyo mintaqasi, balki butun musulmon olami va turkiy dunyo tarixida chuqur iz qoldirgan jadidchilik harakatining ahamiyati naqadar bemisl bo‘lganini ko‘rsatadi.

Ma’lumki, XIX asr oxirlaridan ma’rifatparvarlik oqimi sifatida paydo bo‘lgan jadidchilik harakati XX asr boshlaridan e’tiboran o‘zining tadrijiy rivojlanish bosqichida yangi bir davrga kirdi. Bu davrda jadidchilik o‘z oldiga keng islohotchilik maqsadlarini qo‘ygan ijtimoiy-siyosiy harakat darajasiga ko‘tarildi.
Turkiston taraqqiyparvarlari merosini o‘rganishning muhim jihati shundaki, ular bundan yuz yillar muqaddam yurt mustaqilligi va yosh avlodni ma’rifatli qilish masalasini olg‘a surgan edilar. Jumladan, jadidlar o‘lkaning taraqqiyotga erishuvini bilimli yoshlar qo‘lida, deb bilganlar va ularni rivojlangan mamlakatlarga ta’lim olish uchun yuborish, xorijiy tillarni o‘rganish, zamonaviy ilm-fan va texnika bilimlarini egallash kabi masalalarni ko‘targanlar.

Jadidchilik harakati vakillarining ilmiy va ma’naviy merosini o‘rganish bugungi kunda shuning uchun ham dolzarbki, bu harakat vakillari istiqlolimiz uchun o‘sha davrdayoq kurash boshlaganlar. Avvalboshda ma’rifat sohasida faoliyat ko‘rsatgan jadidlar asta-sekin ijtimoiy taraqqiyot kurashchilari sifatida maydonga chiqdilar.

Jadidchilik dastlab madaniy-ma’rifiy oqim sifatida paydo bo‘lganligi tabiiy, albatta. Chunki ilg‘or musulmon ziyolilari ijtimoiy va mustamlakachilik zulmining asosiy sabablarini zamonaviy ilm-fan yutuqlaridan bexabarlikdan va maorif ishlari¬dagi qoloqlikdan izladilar. Shu sababli, ular mavjud ijtimoiy muammolarni hal etishning yagona yo‘li ta’lim islohoti, deb qaradilar va ma’rifatparvarlik g‘oyalari asosida yosh avlodni tarbiyalashga asosiy e’tibor berdilar. Yangi usul maktablari, kutubxonalar ochdilar, darslik, o‘quv qo‘llanmalari yozdilar va nashr ettirdilar. Ayni paytda ular inson huquqlari, milliy, diniy, iqtisodiy erkinliklar kafolatlangan, huquqiy-demokratik milliy davlatchilikning nazariy asoslarini yaratishga harakat qildilar.
Shu o‘rinda savol tug‘iladi: nega bu o‘lkada o‘sha yillari ma’rifatchilik harakati har qachongidan ham kuchayib ketdi? Negaki, chor Rossiyasi asoratiga tushib qolib, butkul tanazzulga yuz tutgan o‘lkani uyg‘otishga, xalqning ko‘zini ochishga faqat ma’rifat orqaligina eri¬shish mumkin edi. Biroq ana shunday ezgu maqsadni o‘z oldiga qo‘ygan jasoratli bobolarimiz hayoti va faoliyati davomida ko‘plab taqiq va ta’qiblarga uchradilar. Eng yomoni, bu ularning o‘zlariga ham, yozgan asarlariga ham, hattoki yaqinlariga ham bir xilda qo‘llanildi. Ular olamdan o‘tganiga bir necha o‘n yillar bo‘lsa-da, bobomeros asarlarini o‘qib-o‘rganish, ularning milliy o‘zlikni anglash, istiqlol va davlatchilik g‘oyalaridan bahramand bo‘lish imkonsiz edi.
Turkistonning ijtimoiy-siyosiy, madaniy-ma’rifiy hayotida va falsafiy tafakkurida muhim ahamiyatga molik bo‘lgan ma’rifatparvarlik-jadidchilikni xolisona o‘rganish zaruriyati uning «taqiqlangan mavzu» sirasiga kirganligi bilan izohlanadi. Bunday fikr bildirishning sababi shundaki, jadidlar tomonidan Turkistonning ravnaqini ko‘zlab olg‘a surilgan ijtimoiy-iqtisodiy muammolar, milliy istiqlol g‘oyalari sho‘ro tuzumi mafkurasi «qolip»iga sig‘mas edi. Ochish/sharhlash

2023-12-29 16:38:43 Ҳарбий хизматчилар ўртасидқ қўл жанги бўйича биринчилик ғолибларини тақдирлаш маросими

02:34 - Ички ишлар вазирига мукофотни топшириш Ochish/sharhlash

2023-12-29 12:00:14 MA'RIFAT DARSI | МАЪРИФАТ ДАРСИ телеграм канали бир йил давомида 35,6 млн + марта кўрилди.

TGStat аналитик хизмати анъанавий равишда канал админлари учун йил якунларига эга табрикномалар кўринишида янги йил совғасини тайёрлади, унга кўра MA'RIFAT DARSI | МАЪРИФАТ ДАРСИ телеграм каналга бир йил давомида 667 та пост жойланган ва каналдаги жойланган постлар умумий ҳисобда 35,600,000 мартадан ортиқ кўрилган, шунингдек ушбу жойланган постлар 195.000 марта улашилган. Ochish/sharhlash

2023-12-21 12:32:23 O‘zbekiston taraqqiyoti¬ning yangi bosqichida qonun ustvorligini ta’minlash shu bilan birga, fuqarolarimizning ma’naviy-mafkuraviy salohiyatini yuksaltirish xalqimizni buyuk va ulug‘vor maqsadlar sari birlashuviga zamin yaratadi.
Mamlakatimizda Konstitutsiya va qonun ustuvorligi hamda qonuniylik tamoyillarining so‘zsiz ta’minlanishi, eng avallo, inson huquq va erkinliklarini himoya qilishning muhim kafolati hisoblanadi. Zero, Kons-titutsiya hamda qonun talablariga og‘ishmay amal qilish xalqimizning yuksak ma’naviy saviyasini belgilaydi. Ma’lumki, tomirida milliy g‘urur, Vatan ishqi jo‘sh urgan, oriyatli, ma’naviy jasoratga ega odamgina buyuk ishlarga qodir bo‘ladi. Biz bugun mamlakatimizda qonun ustuvorligi ta’minlangan yuksak ma’naviy muhit yaratishimiz kerakki, yurtimizning qiyofasida Vatandan faxrlanish hissi ko‘zimizni, qalbimizni quv¬natib tursin. Shuni alohida qayd etish joizki, ma’naviyat – xalqimiz or-nomusini uyg‘otuvchi beqiyos kuch, ozodlik, Vatanni sevishga undovchi da’vatkor tug‘yondir. Bugungi zamon shiddati har qaysi millat, xalqning kelajakda o‘zligini saqlab qolishi uchun, eng avvalo, ma’naviyat masalasiga bo‘ladigan tahdidlardan muntazam ravishda ogoh, sezgir va hushyor bo‘lishi lozimligini ko‘rsatmoqda. Davlatimiz rahbari uqtirganidek, «milliy ma’naviyatimizga mutlaqo begona bo‘lgan zararli g‘oyalar, tushuncha va qarashlar chegarani buzmasdan, bildirmasdan, ta’bir joiz bo‘lsa, «chaqirilmagan mehmon» bo‘lib xonado¬nimizga, jamiyatimizga, eng yomoni, murg‘ak bolala¬rimizning pokiza qalbi va ongiga kirib kelayotganidan ham ko‘z yuma olmaymiz». Azaldan ma’lumki, insoniyat taraqqiyotida qachonki, beparvolik va loqaydlik hukm sursa, shu bilan birga, eng dolzarb muhim masalalar o‘z holiga tashlab qo‘yilsa, o‘sha yerda ma’naviyat eng ojiz va zaif nuqtaga aylanishi oqibatida ma’naviy tubanlik illatlari tobora avj olishini teran anglash lozim.

Prezidentimiz ta’biri bilan aytganda, «biz ma’naviyat va ma’rifat ishini vatanparvarlik ishi, vijdon ishi, deb bilamiz. Vijdoni, ma’naviyati bor inson Vatanni albatta yaxshi ko‘radi. Vijdon, ma’naviyat degani – xalqqa, Vatanga chin yurakdan xizmat qilish deganidir. Mana shunday qarash butun xalqimiz, ayniqsa, yoshlarimiz tomonidan keng va qizg‘in qo‘llab-quvvatlanayotgani ma’naviy tarbiyaning naqadar dolzarb ahamiyatga ega ekanini ko‘rsatadi».

Mansur MUSAYEV,
Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi huzuridagi Ijtimoiy-ma’naviy tadqiqotlar instituti bo‘lim boshlig‘i, siyosiy fanlar doktori.

Телеграмда ўқинг / Telegramda o'qing

Ворд шаклида ўқинг / Word shaklida o'qing

ПДФ шаклида ўқинг / PDF shaklida o'qing

Кирилл алифбосида ўқинг / Kirill alifbosida  o'qing

Рус тилида ўқинг / Читать по русски

2023 йил барча мавзулар /  2023 yil barcha mavzular Ochish/sharhlash

2023-12-21 12:32:23 52-mavzu
QONUN, MAFKURA VA MA’NAVIYAT

Bugun yurtimizda aholi¬ning huquqiy madaniyati va huquqiy ongini yuksaltirish, inson qadrini ulug‘lash, jamiyatda qonun eng muhimligini ta’minlashga ustuvor vazifa sifatida alohida e’tibor qaratilmoqda. Zero, jamiyat va mamlakat hayotida qonun muqaddas hisoblanib, u yuksak maqomga ega, unda xalqning irodasi, xohish va istaklari, manfaat va intilishlari mujassamdir.

Hozirgi globallashuv shiddati har qanday davlat taraqqiyotida qonunlarga rioya etish, eng avallo, jamiyat hayotida adolat, insonparvarlik g‘oyalarini tarannum etishga zamin yaratadi. Insoniyat tarixida qonunlar-ning kashf etilishi jamiyat va davlat o‘rtasida vujudga keladigan munosabatlarni tartibga soluvchi ijtimoiy norma hisoblangan.

Tarixan insonlar ijtimoiy munosabatlarni tartibga
solish va o‘zlarining ehtiyoj¬larini ta’minlashda qonunlarga itoat qilish talab etilgan. Qa¬dimgi yunon olimi Aflotun ham jamiyatning alohida guruhlari va tabaqalari manfaati yo‘lida qabul qilingan qonunlar adolatga mos kelmasligini alohida ta’kidlab, mamlakat fuqarolarining mafkuraviy tarbiyasi qonunlarga itoatkorlik ruhini singdirishda muhim ekanligini e’tirof etgan.

Bugungi kunda jahon geosiyosiy maydonida kechayotgan globallashuv jara¬yonlarining kuchayishi hamda zamonaviy axborot texnologiya¬larining jadal rivojlanishi dunyo miqyosida keskin burilish yasamoqda. Dunyoning turli mintaqa va davlatlarida kechayotgan ayanchli voqealar tahlili ommaviy axborot vositalari, zamonaviy axborot texnologiyalari, jumladan, ijtimoiy tarmoqlar va elektron nashrlar ko‘p hollarda ayrim buzg‘unchi kuchlar qo‘lida turli soxta, zararli g‘oya va mafkuralarni targ‘ib etishning qulay va tezkor vositasiga aylanib qolayotganini ko‘rsatayotir. Bu kabi tahdidlar milliy va umum¬insoniy qadriyatlar yemirilishiga, zo‘ravonlik, inson taqdiri, jamiyat hayotiga bepisandlik, mas’uliyatsizlik, loqaydlik, andishasizlik, behayolik kabi illatlar ildiz otishiga zamin yaratmoqda.

Ayniqsa, globallashuv sharoitida mafkuraviy kurashlar goh oshkora, goh pinhona tus olayotgani ogoh, sezgir va hushyor bo‘lishni talab etmoqda. Dunyo miqyosida yuz berayotgan eng xavfli yovuz illat mafkuraviy xurujlar o‘zga bir davlat fuqarolarining qalbi va ongini zabt etish, mafkurasidan voz kechtirish orqali «o‘zgacha» mafkuralarni ongiga singdirishda namoyon bo‘lmoqda. Bugun shiddat bilan o‘zgarayotgan dunyoda ma’naviy tubanlik ta’siri oqibatida madaniyatsizlik, e’tiqodsiz¬lik kabi qator «ta’limotlar» oshkora, ba’zan esa yashirin tarzda targ‘ib etilmoqda. Natijada milliy ruh, millatning o‘ziga xosligi va asriy qadriyatlarini zimdan yemirishga zamin yaratilmoqda.

Yangi O‘zbekistonning hozirgi rivojlanish bosqichida xalqimizning huquqiy va ma’naviy-mafkuraviy savod¬xonligini oshirish dolzarb vazifa hisoblanadi. Zero, dunyo sahnida yuz berayotgan mafkuraviy jarayonlar bizdan ogoh bo‘lishni, fuqarolari¬mizning ongi va qalbini zabt etishi mumkin bo‘lgan turli tahdidlardan himoya qilish zaruratini ko‘rsatmoq¬da.
Ma’lumki, har bir xalqning taraqqiyotga erishuvida, avvalo, qonun ustvorligini ta’minlash va ma’naviy birlashuvi muhim ahamiyat kasb etgan. Bugun yangi hayot qurish, rivojlangan davlatlar qatoriga chiqish yo‘lidan borayotgan mamlakatimizda ham qonun ustivorligini ta’minlash, ma’naviy-ma’rifiy ishlarni yanada yuksak o‘ringa ko‘tarishga dolzarb vazifa sifatida alohida e’tibor qaratilayotgani bejiz emas.

Chunki yon-atrofimizda yuz berayotgan hodisotlar ma’naviy-mafkuraviy ishlar¬ning ta’sirchanligini oshirish, ma’naviyat sohasidagi ichki va tashqi tahdid hamda xavf-xatarlarga qarshi samarali kurashish, jamiyatda mafkuraviy immunitetni mustahkamlash borasida jiddiy fikrlashni taqozo etmoqda. Davlatimiz rahbari o‘z nutqlaridan birida: «Biz yangi O‘zbekistonni barpo etishga qaror qilgan ekanmiz, ikkita mustahkam ustunga tayanamiz. Birinchisi – bozor tamoyillariga asoslangan kuchli iqtisodiyot. Ikkinchisi – ajdodlarimizning boy merosi va milliy qadriyatlarga asos¬langan kuchli ma’naviyat», – deya ta’kidlagan edi. Ochish/sharhlash

2023-12-20 09:00:10 АКМАЛ МИРЗО, УЧҚУН ТИЛЛАЕВ, ДАВРОН ФАЙЗИЕВ, ЖАВОҲИР ЗОКИРОВ, АБДУЛЛА ҚУРБОНОВ ВА «ПАТРУЛЬ» ЖАМОАСИ САҲНАНИ ПОРТЛАТДИ Ochish/sharhlash

2023-12-19 16:30:02 "QR" код қайси давлатда ихтиро қилинган? Ochish/sharhlash

2023-12-18 15:59:00 Жаримани ўз вақтида тўламасангиз хатто фарзандларингиз ҳам кўзингизга бошқача кўринавераркан... Ochish/sharhlash