2023-06-09 18:11:28
55-dars. Relative clause Ingliz tilida
relative clause deb gapning biror boʻlagini izohlab kelgan gapga aytiladi. Bunday gaplar
oʻzlari mustaqil mazmunni ifodalay olmaydi, lekin gapdagi biror boʻlakka aniqlik kiritadi.
Relative clauseda qoʻllaniladigan olmoshlar asosan quyidagilar:
who, whom - shaxslarga nisbatan qoʻllanilib, ularni izohlab keladi.
which - predmet (narsa)larga nisbatan qoʻllanilib, ularni izohlab keladi.
that - shaxslar va predmetlarni izohlab keladi.
whose - shaxslar va predmetlarga qaratqich kelishigi qoʻshimchasini qoʻshib izohlaydi.
where - oʻrin-joy otlaridan keyin kelib joyni izohlab keladi.
Relative clause qoʻllanilgan bitta gapni tahlil qilamiz.
Eg. The man who lives next door is very kind. (Qoʻshni uyda yashovchi kishi juda mehribon)
Yuqoridagi gapda
who lives next door gapi izohlovchi gap hisoblanadi va
the man soʻzini izohlab, qaysi kishi nazarda tutilayotganini aniqlashtirib kelmoqda. Ko’pincha izohlovchi gap oʻzi izohlab kelgan gap boʻlagidan keyin keladi. Yana bir misol:
Eg. We know a lot of people who live in the country. (relative clause people soʻzini izohlab, undan keyin kelyapti.)
Gapning egasini izohlab kelgan
relative clauselar, agar gapning egasi
shaxs boʻlsa,
who olmoshi bilan bilan boshlanadi.
Eg. We know a lot of people. They live in the country. (ikkita gap...ikkinchi gapda they olmoshi gapning egasi)
Eg. We know a lot of people who live in the country. (bitta gap...who olmoshi they olmoshi oʻrnida kelmoqda)
Misollar: Eg. A teetotaller is someone who doesn't drink alcohol.
Eg. What was the name of the man who phoned you last night?
Yuqoridagi gaplarda
who olmoshi oʻrniga that olmoshini qoʻyish qoʻllasa ham boʻladi.
Eg. What was the name of the man that phoned you last night?
Agarda gapning egasi
predmet (jonsiz narsa) boʻlsa, relative clause
which olmoshi bilan boshlanadi.
Eg. Where is the cheese? It was in the fridge. (ikkita gap...ikkinchi gapda it olmoshi gapning egasi)
Eg. Where is the cheese which was in the fridge? (bitta gap... which olmoshi it olmoshi oʻrnida kelmoqda)
Misollar: Eg. I don't like stories which have unhappy endings.
Eg. Barbara works for a company which makes furniture.
Yuqoridagi gaplarda
which olmoshi oʻrniga
that olmoshini qoʻysa ham boʻladi.
Eg. I don't like stories that have unhappy endings.
Oʻzbek tiliga tarjima qilganda
relative clause oʻzi izohlab kelgan gap boʻlagining
aniqlovchisiga aylanadi.
Eg. I don't like stories which have unhappy endings. (Men fojea bilan tugaydigan hikoyalarni yoqtirmayman)
Eg. The man who lives next door is very kind. (Qoʻshni uyda yashovchi kishi juda mehribon)
Yuqoridagi misollarda
who va which olmoshlari oʻrnida
that olmoshi kelishi mumkinligini koʻrib oʻtdik, lekin ba'zi vaziyatlarda faqat
who va which olmoshlarini qoʻllashimiz shart boʻladi. Bunday holatlarni keyingi mavzularda koʻrib chiqamiz.
Dars audiosi keyingi postda @GREEN_GRAMMAR — English with Navbahor
2.2K viewsNavbahor, 15:11
G
