2021-12-19 20:34:35
"Россия ультиматуми: икки томон манфаатлари тўқнашганда"17 декабрь куни, Россия Федерациясининг Ташқи ишлар вазирлиги расмий сайтида «Хавфсизликни таъминлаш борасида РФ ва НАТОга аъзо давлатлар ўртасидаги келишув» номли ҳужжат лойиҳаси эълон қилинган. Яъни Кремль НАТО давлатларига, энг аввало, НАТОнинг энг асосий аъзоси, устун давлати бўлмиш АҚШга келишув таклиф қилмоқда.
Келишувда нималар таклиф қилиняпти? Келишув лойиҳасига кўра, НАТО бундан кейин постсовет ҳудуди ҳисобига кенгаймаслиги керак. Украина, Кавказ ва Марказий Осиё давлатларининг НАТОга аъзолик интилишлари рад этилиши, НАТО билан ҳарбий ҳамкорлик, ҳарбий-ўқув машқлари тўхталиши зарур. Яъни НАТО ва унга аъзо давлатлар постсовет ҳудудида, хусусан, Марказий Осиёда Россия Федерациясининг раъйи асосида, ўз фаолиятларини тўлиқ тўхтатиши керак.
Собиқ СССР қулаганига 30 йилдан ошди, В.Путиннинг РФ ҳокимиятга келганига эса шу декабрда 22 йил тўлади. Шу пайтгача Россия сиёсатчилари, давлат раҳбарлари томонидан НАТО кенгайишига қарши оғзаки эътирозлар доимий равишда янграб келди. Лекин махсус келишув шаклида, ёзма матн шаклида биринчи марта ТИВ сайтида лойиҳа таклиф қилинмоқда.
Табиийки, бу келишувни Вашингтон ҳам, Брюссел ҳам қабул қилмайди. НАТОга аъзо давлатлар бу ташкилотнинг мафкурасини, фаолият доирасини ўтган уч ўн йилликда расмий даражада кенгайтиришди. Бугун НАТО фақат РФни тергаб туриш мақсадидаги ҳарбий блок эмас. Бу ташкилотнинг глобал хавфсизлик, глобал даражадаги геосиёсий ҳамкорлик, терроризмга қарши кураш, қолаверса, агрессив деб қабул қилинадиган авторитар Хитой Халқ Республикаси томонидан истиқболда кутиладиган глобал лойиҳаларига коллектив қарши туриш ва бошқа вазифалар киради.
Қолаверса, Украина ва Грузия, аллақачон НАТОга аъзолик учун расман ариза берган давлатлар ҳисобланади ва энди РФнинг талаби билан уларнинг сўрови бекор қилинмайди.
Россия Федерацияси ва Украина ўртасидаги стратегик зиддиятнинг замирида ҳам Украина давлатчилиги ва халқининг интилиши туради. Украина жамияти учун Европа Иттифоқига тезроқ аъзо бўлиш ва ўз хавфсизлигини НАТО орқали таъминлаш – умуммиллий умидга айланиб бўлган. Бугун бирон бир сиёсатчи Украинанинг мана шу орзусини инкор қила олмайди, Европа Иттифоқи ва НАТОга интилишини ўзгартира олмайди.
Орадан шунча вақт ва зиддиятлар ўтиб, РФнинг бундай келишув лойиҳаси билан чиқишидан мақсад нима бўлиши мумкин? Менимча, РФ ўзининг АҚШ ва НАТО билан курашишдаги стратегиясини, ахборот-психологик тактикасини ўзгартиряпти.
Биринчидан, Москва шу пайтгача қўшни давлатларда, дунё ҳамжамияти нигоҳида Украина, Грузия ва бошқа давлатларга нисбатан агрессор сифатида қабул қилиниб келинди. Энди Россия шундай ахброт сиёсатини бошлаяптики, у ўзини АҚШ/НАТОнинг қурбони сифатида кўрсатиш учун юқори сиёсий-дипломатик даражада қадамлар ташлаяпти. Яъни «Мен агрессор эмасман, аксинча, мени қуршаб, қамал қилишмоқда. Мен ўзимни ҳимоя қилмоқдаман!» деган ахборот-сиёсий оҳангни сифат жиҳатидан янги даражага кўтармоқчи.
Иккинчидан, РФ ўзининг бу лойиҳаси, оҳанги билан бугунги кунда НАТОга аъзо давлатлар орасида мавжуд турфа қарашлар, сезиларли зиддиятларни парваришлаш ниятида. Маълумки, НАТОнинг кенгайиши борасида АҚШ бир позицияда бўлса, Франция ва Германия бошқачароқ позицияда. Расмий Париж ва Берлин, Россия билан кучли кескинлик тарафдорлари эмас.
Айниқса Франция Москва билан келишувга мойиллиги анча юқори бўлган давлат ҳисобланади. Чунки Париж ҳар доим Вашингтондан бироз масофа сақлаш тарафдори бўлган. Голлизм мафкурасига кўра, Париж учун имкон қадар Вашингтон ва Москва ўртасида мувозанат сақлаш мақсадга мувофиқ кўрилади. Демак, бу келишув лойиҳаси билан Кремль НАТОга аъзо давлатлар ўртасидаги зиддиятларни кучайтиришга интилаётган бўлиши мумкин.
Давоми кейинги постда @fayzboguz
13.6K views17:34