Ostonov Minbari

2021-02-13 22:24:17 ​​Movarounnahr va Fors diyori o’rtasidagi qarama qarshilik XV-XIX asrlarni o’z ichiga oladi. Ularning to’qnash kelgan nuqtasi esa Xuroson ustidan hukmronlikni o’rnatish bo’lgan. Ikki tomon ham Xuroson uchun doimiy ravishda kurash olib borgan. Temuriylar davlati 1469-yilda amalda ikki mustaqil davlatga: Xuroson va Movarounnahrga bo’linib ketdi. 1500-yillardan Movarounnahrda Shayboniyxon boshliq o’zbeklar hukmronlikni qo’lga olgach, Xurosonni ham egllab, Temur davlatini qaytadan birlashtirish siyosatini olib borishga harakat qildi.

Bu paytda bugungi Eron hududida Shoh Ismoil Safaviy ham markazlashgan davlat tuzishga erishgan edi. Shu davrdan boshlab o’zbeklar va forslar Xuroson uchun o’zaro janglar olib borishgan. Bunday janglarning dastlabkilari 1506-1508-yillarga to’g’ri keladi. Bu davrda Xurosonda hali Temuriylarning so’nggi hukmdorlari hukm surar edi. Shu tariqa Shayboniyxon Xurosonni egallashga muvaffaq bo’ldi va uni o’z davlati tarkibiga qo’shib oldi.

Ammo 1510-1513-yillar oralig’ida Shayboniylar Xurosonni qo’ldan chiqara boshladi. Ayniqsa, 1510-yilgi Marv jangida Shayboniyxonning mag’lubiyati va shahid etilishi bu jarayonning kulminatsiyasi bo’lgan edi, desak mubolag’a bo’lmaydi. Keyingi yigirma yillar davomida Shayboniylar Xurosonni qaytadan egallashga harakat qildilar. Bunda asosiy figura Shayboniylarning eng buyuk liderlaridan biri Ubaydulloh Xon bo’ldi. U dastlab Buxoro voliysi, keyinchalik ulug’ xon sifatida faoliyat yuritdi.

Ubaydulloh Xon boshliq o’zbeklar Xurosonni besh marta egalladi: 1524-25, 1526-28, 1529-31, 1532-33 va 1535-38-yillarda. Ba’zan ular Astrobodgacha, ya’ni Kaspiy sohillarigacha bo’lgan to’liq hududlarni egallagan bo’lsa, 1529 va 1536-yillarda Hirotni ham egalladilar. Ammo 1528-yilgi Xusravjerd shahridagi jangda Shoh Tahmasp boshchiligidagi qizilboshlar hal qiluvchi g’alabaga erishdilar. Shu sanadan boshlab ular Xurosonni egallay boshladilar. O’zbeklar esa chekinib Balxgacha yetib keldilar. Xuroson hududidan faqatgina Balx Buxoro shayboniylari qo’lida qoldi xolos. 1526-yili Balx Buxoro ixtiyoriga o’tdi va shundan boshlab Xuroson uchun bo’lajak janglar uchun asosiy istehkom shaharga aylandi.

Amir Temurga buyuk muhabbati va hurmati bo’lgan Shayboniylarning eng yirik hukmdori Abdullaxon IIning buyuk jahongir davlatini birlashtirish orzusi 1588-yilda amalga oshdi. U aynan shu yili Xurosonni o’z davlati tarkibiga qo’shib oldi va bir ma’noda Temur davlatini qayta tikladi. Ammo uning vafotidan keyin 1598-yilda Safaviylarning shohi Abbos Xurosonni qaytadan egalladi va yuqorida ko’rganimiz Balxga yurish qilib uni egallamoqchi bo’ldi. Ammo Buxoro ulamolarining iltimosiga ko’ra davlat boshiga kelgan Ashtarxoniylarning yo’lboshchisi Boqimuhammadxon uni mag’lub etib, Balxni saqlab qoldi va Buxoroning avvalgi qudratini tiklashga muvaffaq bo’ldi.

Shu tariqa Xuroson Movarounnahrdan ajralib qoldi. XVI-XVIII asrlarda bir necha bor o’zbek xonliklari Xurosonni qaytadan egallashga harakatlar qilgan bo’lsalarda, Abdullaxon II va Ubaydullaxondan tashqari, uni to’liq egallashga muvaffaq bo’la olmadilar. Bu janglarda Safaviylar doim himoyachi taraf bo’lib kelganlar. Faqatgina Nodirshoh Afshor Movarounnahrgacha kirib kela olgan xolos. Bunisi endi boshqa mavzu.

@ostonovminbari Ochish/sharhlash

2021-02-13 19:00:43 ​​Shayboniylar hukmronligi amalda 1598-yilda Abdullaxonning o’g’li Abdulmo’min vafotidan keyin rasman nihoyasiga yetadi. Pirmuhammad esa xon sifatida tan olinmaydi. Shu sababli ham Buxoro ulamolari Jonimuhammadga taxtni egallashni taklif qiladi. Jonimuhammad esa Chingiz oilasidan bo’lsa ham, bu taklifni qabul qilmaydi. Sababi, u hukmronlik Shayboniylar qo’lida qolishi kerak deb hisoblar edi. Shu sababli ham Abdullaxonning jiyani bo’lgan o’g’li Dinmuhammad foydasiga taxtdan voz kechadi. Ammo Dinmuhammad Xurosonda Safaviylar (Qarayitlar) bilan jangda halok bo’ladi. Taxtga esa yuqorida tilga olganimiz Boqimuhammad ega chiqadi.

Boqimuhammad 1605-yilgacha hukmronlik qildi. Davlatda harbiy va pul islohotlari o’tkazdi. O’z nomi hamda to’rtta xalifa nomida tangalar zarb qildirdi. Uning vafotidan keyin esa taxtga Balx hokimi ukasi Valimuhammadxon o’tirdi.

Balx Buxoroning eng muhim shaharlaridan biri edi. Xususan, bir paytlar Movarounnahrdagi Shayboniylar markazi ham edi. Bu davrga kelib esa Buxoroning janubiy chegarasidagi eng muhim shahar edi. U shahar egallansa Buxoroga yo’l ochilar edi. Shu sababli ham Balxga hokim qilib odatda xonadon vakillariga topshirilgan. Xususan, Valimuhammad ham Boqimuhammadning ukasi edi. Balx uzoq vaqt davomida Buxoro, Eron va Afg’oniston o’rtasidagi asosiy to’qnashuv nuqtasi bo’lib keldi. 1850-yilga kelib esa shahar Afg’oniston davlatiga qo’shib olindi.

@ostonovminbari Ochish/sharhlash

2021-02-13 18:30:00 ​​Boqimuhammad Buxoro taxtiga o’tirgan bo’lsada, vaziyat hali to’liq iziga tushib ulgurmagan edi. Bunday vaziyatdan foydalanishni istagan Shoh Abbos 1601-1602-yillarda Balx shahriga qarab yurdi. Aslida, Shoh Abbosning rejalarida Pirmuhammadni o’ziga vassal qilish istagi bo’lgan bo’lishi ehtimoli yuqori. Chunki, Bog’ishamoldagi jangda 10 ming kishilik qizilboshlar askari Pirmuhammad qo’shini tarkibida jang qilgan. Ammo Boqimuhammadxonning g’alaba qozonishi Abbos rejalarini chippakka chiqargan. Shu sababli ham u Movarounnahrni egallash maqsadida yana, hali yangi sulola kuchini yig’ib ulgurmasdan, katta qo’shin bilan Amudaryo tarafga qarab yuradi. Qizilboshlar qo’shini 120 mingdan ortiq edi.

Qo’shin Balxga qarab yurdi. Yo’lda Xurosonda to’xtagan Abbos Seiston maligiga chopar yuborib o’ziga da’vat etdi. Malik esa Mashhadga yetib kelib shoh xizmatiga kirdi. Qo’shin Balxga yetib borishi uchun turli xil yo’l qiyinchiliklariga duch kelishiga to’g’ri keldi. Baland tog’lar, qumli sahrolar ularga yetarlicha qiyinchilik tug’dirdi.

Safaviylarning Balxga qarab kelayotganini eshitgan Boqimuhammadxon 80 ming kishilik armiya bilan Amudaryodan kechib o’tib Balx shahri yaqinida mustahkam istehkom qurdi va shahar mudofaasini tashkil qildi. Balx shahri o’sha davr shaharlariga xos bo’lgan qalin mudofaa devori bilan o’ralgan edi. O’z navbatida devorni chuqur handaq o’rab turar, bu esa shaharga kirishni qiyinlashtirar edi. Boqimuhammad qo’shini esa handaqdan o’tmasdan, shahar darvozasi tashqarisida shahar himoyasini tashkil qildi.

Bunday himoya usuli qizilboshlarni ancha noqulay ahvolga tushirib qo’ydi. Natijada, ular uzoq vaqt Balxni qamal qilishlariga to’g’ri keldi. Qizilboshlar qo’shinida kasallik tarqalib minglab odamlar halok bo’ldi. Shuningdek, Buxoro qo’shinining zarbalari natijasida ham qo’shin ancha sarosimaga tushib qoldi. Afsuski, Balx jangi haqidagi batafsil ma’lumotlarni topishning imkoni bo’lmadi. Balki, qo’lyozmalarda saqlanib qolgandir. O’sha davr hodisalari haqidagi Muhammad Yusuf Munshiyning “Tarixi Muqimxoniy” asarining elektron shaklidan ham yetarli ma’lumot topishning imkoni bo’lmadi. Shu narsa aniqki, Balx qamali uzoq davom etgan va bu jangda qizilboshlar mag’lubiyatga uchrab, chekinishga majbur bo’lgan.

Mazkur g’alaba natijasida Buxoro o’z mustaqilligini saqlab qola oldi. Boqimuhammadxonning bu boradagi xizmatlarini esa e’tirof etish kerak. U nisbatan qisqa hukmronlik qilgan bo’lsada, Buxoroning barqarorlashishiga katta hissa qo’shgan.

@ostonovminbari Ochish/sharhlash

2021-02-13 17:02:28 ​​1602-yilgi Balx jangi

Markaziy Osiyo, xususan Buxoro xonligi tarixidagi eng muhim janglardan biri sifatida e’tirof etilishga loyiq janglardan biri bu 1602-yili Balx shahri yaqinida sodir bo’lgan Buxoro xoni Boqimuhammadxon va Safaviylar davlati hukmdori Shoh Abbos o’rtasidagi jangdir. Mazkur jangning ahamiyati shundaki, mazkur jangdagi g’alaba Boqimuhammadxonga Buxoro xonligining mustaqilligini saqlab qolishiga imkon bergan.

Ma’lumki, Buxoro xonligi Abdullaxon II davrida o’z qudratining cho’qqisiga erishgan. Ammo uning vafotidan keyin davlatda beqarorlik avj olib ketgan. Vaziyatdan foydalangan va doimiy ravishda Movarounnahrga bostirib kirishga qulay vaziyat kutib yurgan Safaviylar shohi Abbos janubdan Buxoro xonligi hududlariga bostirib kirdi. Shimoldan esa qozoqlar Tavakkalxon boshchiligida davlat hududiga bostirib kirib bir qator hududlarni egallab oldi. Jumladan, Turkiston, Sayram, Toshkent va Farg’ona qozoq xonligiga qo’shib olindi. Hatto, Samarqandgacha yetib kelgan qozoqlar Buxoroga ham hujumlar qildi. Ashtarxoniylar esa 1598-yilda Buxoroga qilingan hujumni qaytarishga muvaffaq bo’ldi hamda Samarqandni qaytarib olishga erishdi. Shayboniylar vakili Keldi Muhammad esa Toshkentda o’zini mustaqil deb e’lon qildi hamda o’z nomidan tangalar zarb qildirdi.

Shayboniylarning bunday vaziyatda Buxoro taxtiga Pirmuhammad II o’tirdi. Ammo uning yetarli darajada hurmat e’tibori yo’q edi. Bundan tashqari Shayboniylar xonadonidan taxtga loyiq bo’lgan erkaklar qolmagani sababli, Buxoro ulamolari, xususan Jo’ybor shayxlari Ashtarxoniylar sulolasining yetakchisi bo’lgan Jonimuhammad Sultonga Buxoro taxtini egallashni taklif qiladi. Ammo u o’z o’g’li Dinmuhammad foydasiga taxtdan voz kechadi. Dinmuhammad esa Safaviylar bilan janglarda vafot etgani sababli taxtga Boqimuhammad o’tiradi.

Ashtarxoniylar 1556-yilda Hojitarxon xonligining Ivan Grozniy tomonidan egallanishi ortidan Buxoroga kelgan edi. Jo’jixon naslidan bo’lgan mazkur sulolaning vakili Yormuhammad Hojitarxon Rossiya tarkibiga o’tgach Buxoroga, qarindoshlari bo’lmish Shayboniylar oldiga keladi. Xonadonning bir qismi esa Usmonli saltanatidan panoh topadi.

Shunday qilib, 1599-yilda Boqimuhammadxon Samarqandning Bog’ishamol mavzesida Pimuhammad II va Abbos tomonidan yuborilgan safaviylarning birlashgan qo’shini ustidan g’alabaga erishadi. Asir olingan Pirmuhammad qatl etiladi. Shu tariqa Buxoroda yangi sulola hukmronligi boshlanadi.

@ostonovminbari Ochish/sharhlash

2021-02-11 20:55:19 ​​Жанглар ҳақида гап бошладим, шу мавзуни давом эттириб қўяй. Ўзбекистон тарихида жанглар кўп бўлган, лекин ҳаммаси ҳам чуқур ўрганилмайди. Ўзи Ўзбекистонда жангшунослик умуман ривожланмаган: баъзи тарихий жанглар умумий матнларда тилга олинади-ю, улар алоҳида, чуқур ўрганилмайди, жангларнинг барча тафсилотлари реконструкция қилинмайди, сабаб ва оқибатлари тафтиш этилмайди. Умуман тафтиш этилмаган, лекин жуда муҳим аҳамиятга эга бўлган мана шундай муҳорабалардан бири Ғиждувон жангидир.

1510 йилнинг қаҳратон декабрида Маҳмудобод жангида Шайбонийхон ҳалок бўлди. Унинг жияни Убайдуллахон 30 минг кишилик қўшин билан йўлга чиққанди, лекин етиб бора олмади. Шоҳ Исмоил Сафавийнинг бу ғалабаси шиа қўшинларига Хуросон ва Мовароуннаҳр томон йўл очди. Қизилбош қўшини кўмагида Бобур Мовароуннаҳрнинг катта қисмини эгаллади ва Самарқандга кирди. Лекин у амалда шиаларнинг вассали бўлгани, Исмоил Сафавий номига хутба ўқитгани, қизилбошларнинг зўравонлиги туфайли маҳаллий тожиклар ва чиғатойлар исён кўтариб, ўзбекларни ва мўғулларни чақириб олди. 1512 йил апрелида ўзбекларнинг янги лидери, тиришқоқ давлат арбоби ва саркарда Убайдуллахон Кўли Маликда Бобурни мағлуб қилиб, қўшинининг катта қисмини қирғин қилиб юборди ва амалда уни ҳарбий ҳаракатлар амалга ошириш лаёқатидан маҳрум қилди.

Сафавийларнинг энг машҳур саркардаси Нажми Соний янги экспедицион корпус билан Бобурга ёрдамга етиб келди. Қизилбошлар ҳамда Бобурга лоял туркманлар ва чиғатойлар Хуросонда, Убайдуллахон тўплаган ўзбек, чиғатой қўшини эса Мовароуннаҳрда қишлади. Куздаги тўқнашувга тайёргарлик кўрди.

Нажми Соний Ўзбекистон тарихининг энг қора саҳифаларидан бирида ўта фаол иштирок этган ва ҳатто бу қатлиомнинг ташкилотчиси бўлган. Бу аянчли фожиа нега бугун ёдга олинмаслиги менга тушунарсиз бўлиб қолмоқда. 1512 йил кузида Нажми Соний раҳбарлигидаги ҳарбий бўлинма Қарши шаҳрини эгаллади. Шаҳар аҳолиси ёппасига қатл этилди. Фақат ўзбекларни тутиб қатл этиш таклифи рад этилиб, аҳолининг кўпчилиги бўлмиш чиғатойлар, шунингдек, тожиклар ҳам қирғинга учради. Маҳаллий диний авторитетлар бўлмиш саидлар ҳам қизилбошлардан омон қолмади.

Бу қирғин Мовароуннаҳр аҳолисини саросимага солиб қўйди, шу билан бирга, унинг ғазабини ҳам алангалатди. Шиаларга қарши кайфиятлар авж олиб, ўз қишлоқ ва шаҳарчаларини қўриқлайдиган халқ милициялари тузилди. Диний арбоблар шиаларга қарши ғазовот эълон қила бошлади. Чиғатойлар ва тожиклар ўзбекларни ва шахсан Убайдуллахонни суннийларни шиалардан қутқарувчи куч деб ҳисоблай бошлади. Қарши қатлиоми Мовароуннаҳрга ўзбекларга хайрихоҳ кайфиятни ва қизилбошларга нисбатан нафратни кескин ошириб юборди. Вилоятда вужудга келган бу руҳият, бу атмосфера ўзбек тарихи ва сиёсатининг янги юлдузи – Убайдуллахон саҳнага чиқиб келишига замин яратди.

Айни пайтда қизилбошларнинг иттифоқчиси бўлмиш Бобур ҳам Қарши фожиасидан руҳий азият чекди. У танлаган иттифоқчисига шубҳа билан қарай бошлади. Тўғри иш қилаётганига ишонмай қўйди. У ўз халқининг кўзида босқинчига айланиб қолаётган эди. Мовароуннаҳрни ҳарбий куч билан эгаллаган билан, аҳоли садоқатини қайтадан қозониш катта муаммо эди энди. Бобурнинг бу руҳий ҳолати яқинлашиб келаётган Ғиждувон жангида муҳим роль ўйнади.

Миниатюрада: Шайбонийхоннинг ҳалокатига олиб келган Маҳмудобод жанги (Марв яқинида).

@AsanovEldar Ochish/sharhlash

2021-02-10 11:07:02 XIII asr boshida Gobi sahrosida yangi bir kuch paydo bo‘ldi. Bu Chingizxon asos slogan mo‘g‘illar imperiyasi edi. Qisqa vaqt ichida Forsgacha yetib kelgan mo‘g‘illar 1257-yilga kelib Bag‘dod ostonalariga keldi. Bu vaqtga kelib ular Markaziy Osiyo, Xuroson, Fors, Kavkaz va Kichik Osiyoni zabt etib ulgurgan edi.

https://daryo.uz/2021/02/10/islom-quyoshining-botishi-bagdodning-mogillar-tomonidan-egallanish-tarixi/

@ostonovminbari Ochish/sharhlash

2021-02-08 17:25:34 Istanbul aeroporti masjidiga Ali Qushchi nomi berildi. Ali Qushchi XV asrda yashagan ulug' mutafakkir, matematik va astronom olim. Mirzo Ulug'bekning sevimli shogirdlaridan biri. Ulug'bek vafotidan keyin Hirotga, u yerdan esa Istanbulga ko'chib ketgan va o'sha yerda vafot etgan.

https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/istanbul-havalimani-camisine-ali-kuscu-nun-adi-verildi/2137367

@ostonovminbari Ochish/sharhlash

2021-02-04 22:23:40 Bu orada Jandda Saljuqbey vafot etdi. Uning o’rnida oila boshiga aylangan Arslon Yabg’uning asirga tushishi sababidan To’g’rul Bey oilaning boshlig’iga aylandi. Asosan, ko’chmanchi tarzda hayot kechirgan turkmanlar o’zlariga yangi bir yurt topish uchun Saljuqbey boshchiligida Xurosonga ko’chdilar. Xuroson bu paytda G’aznaviylar tasarrufida edi. Dastlab, bir yashash joyi istab kelgan ko’chmanchi turkmanlar To’g’rul bey va ukasi Chag’ri Beylar boshchiligida Marv, Nishopur shaharlarini egalladilar. Bir necha marta Buxoro va Balxga ham hujumlar uyushtirishdi. 1038-yilda To’g’rul Bey o’zini Nishopurda sulton deb e’lon qildi. Bu orada G’aznaviylar bilan o’rtadagi hal qiluvchi jang bo’lishi kutilayotgan edi. Bu Dandanakon jangi edi. G’aznaviy hukmdor Sulton Ma’sud esa, Saljuqiylarni bir yoqlik qilish niyatida edi.

1040-yilning 24-may kuni Marv va Sarxs oralig’idagi Dandankon qal’asi yonida ikki qo’shin to’qnashdi. G’aznaviylar qal’aga qarab yurganda, saljuqiylar qo’shini hujumga o’tdi. G’aznalilar qo’shinidan bir qismi Saljuqiylarga kelib qo’shildi. Bu orada ruhiyati tushgan qo’shin zarbalarga dosh berolmadi va chekinishga tushib ketdi. Sulton Ma’sud esa 100 suvoriysi bilan amallab G’aznaga yetib oladi.

Mazkur jang tarixda G’aznaviylarning inqirozi va Buyuk Saljuqiylar imperiyasining qurilishi sifatida qoldi. Keyinchalik, ular Malikshoh zamonida Malazgirtda 1071-yilda Vizantiya imperatori qo’shinini mag’lub etdilar va turklarga Onado’li eshiklarini ochdilar.

@ostonovminbari Ochish/sharhlash

2021-02-04 22:23:39 Turkiyaning mashhur telekanallaridan birida bir tarixchi Turkiya jumhuriyatining tamal toshlarini Dandanakon jangi bilan bog’laganini guvohi bo’lgan edim. Aslida, bugun ba’zi bir davlatlarda davlatchilik tarixini uzoq o’tmishga bog’lash an’anaga aylangan. Bu ham o’ziga xos yo’nalish hisoblanadi.

Ma’lumki, bugungi Turkiya hududi bo’lmish Kichik Osiyoga turklar ilk o’laroq X-XI asrlardan ko’chib borishni boshlagan va u yerda o’z davlatlrini qurishgan. Dastlab kichik qabila birliklari tarzida, keyinchalik esa Buyuk Saljuqiylar imperiyasi zaiflashgach, Onado’li Saljuqiylari yoki Konya Saljuqiylari o’laroq davlat tuzishgan. Ular qayerdan borgan? Ular markazi Isfahon va keyinchalik Marv bo’lgan Xurosondagi Buyuk Saljuqiylar imperiyasidan ko’chib borgan Saljuqiylar xonadoni vakillaridir. Xo’sh, Xurosonda Saljuqiylar qachondan davlat qurdi?

Xurosondagi Buyuk Saljuqiylar davlatining qurilishi 1040-yilda yuz bergan Dandanakon jangiga borib taqaladi. Mazkur jang G’aznaviylar va Saljuqiylar o’rtasida bo’lib o’tadi va unda Saljuqiymarning qo’li baland kelib, Xuroson tamomila G’aznaviylardan tortib olinadi. G’aznaviylar qo’lida esa bugungi Afg’oniston va Shimoliy Hindiston qoladi. Quyida Saljuqiylar Xurosonga qanday kelib qolganiga ham e’tibor qarataylik.

X asrda og’uzlarning qiniq qabilasidan bo’lgan Duqoq Beyning o’g’li Saljuqbey dastlab Hazar xonligida, keyinchalik esa Og’uz Yabg’u davlatining poytaxti bo’lgan Yangikent shaharlarida faoliyat yuritadi. O’ziga bog’liq bo’lgan birliklar va oilalar bilan birgalikda musulmonlar yashaydigan Sirdaryo bo’ylaridagi Jand shahriga qarab ko’chadi. Sababi, uning o’zi ham oilasi musulmon dinini qabul qilgan edilar. Bu paytda Jandda musulmon g’oziylar to’plangan edi. Bu yerdan turib u bir qator g’azotlarda qatnashadi. Shu davrlardan boshlab, ba’zi manbalarga ko’ra, islomga kirgan og’uzlar boshqalardan ajralib turishlari uchun o’zlariga turkman degan nom olishadi. XIII asrdan boshlab esa, og’uz nomi o’rniga turkman nomi ishlatila boshlandi.

Saljuqbeyning Mikoil Yabg’u, Arslon Yabg’u, Muso Yabg’u, Yusuf Yabg’u ismli to’rt og’li bor edi. Jand shahri Og’zu Yabg’u davlatiga bo’ysinuvchi shahar edi va davlatga o’lpon to’lab borardi. Ammo, Saljuqbey musulmonlarning g’ayrimusulmonlarga o’lpon to’lashini qabul qilmadi va o’zini mustaqil deb e’lon qildi hamda musulmon bo’lmagan o’guzlarga qarshi g’azotlar tashkil etdi. Mana shu janglardan birida o’g’li Mikoilni yo’qotdi. Undan qolgan ikki o’g’il To’g’rulbey va Chag’ribeylarni o’z qaramog’iga oldi.

Bu orada Movarounnahrda Somoniylarning zaiflashuv vaqti yaqinlashgan, Qorahoniylar Buxorogacha yaqinlashib kelar edi. Mazkur mujodalalarda Saljuqbey Somoniylarga yordam berdi. Bug’roxonga qarshi kurashda g’alabaga erishgan Somoniy hukmdor Nuh II Saljuqiylarga yurt o’laroq Nur qal’asi (Nurota shahridagi qal’a xarobalari hozir ham bor)ni beradi. Bu yerda Saljuqbeyning ikkinchi o’g’li Arslon Yabg’u qo’mondon bo’ladi. Keyinchalik saljuqiylarning va bir qator turkman qabilalarining Xurosonga borishlari hamda Kavkaz va Kichik Osiyoga ko’chib borishlari aynan Nur qal’asidan amalga oshiriladi. Bu orada Arslon Yabg’u bir muddat Buxoroni ham, Xorazmni ham egallab idora qiladi. Ammo, Mahmud G’aznaviy va Qorahoniylar o’rtasidagi ittifoq sabab Nurdan chekinib cho’llarga chiqib ketadi. Bular haqida vaqti kelsa batafsil to’xtalamiz. Ochish/sharhlash

2021-02-04 10:58:18 Кучингиз мас-медиага етяпти: ўчиртиряпсизлар, қўнғироқ қиляпсизлар, буюртма мақолалар ёздиряпсизлар, хуллас, сув хиралашиб кетди. Бу нотўғри стратегия! Профессионал журналистикани рағбатлантириш керак, энг катта рағбат - унга тегмаслик. Бунақа ўчир, манавини ёз, ижобий имиж ярат дейилаверса, ўша қўнғироқ қилаётганлар ўзини ўзи қопқонга туширади. Натижада майдон аноним, шантажчи, нохолис, популистларга қолиб кетади.
Профессионаллар билан ишлаш мумкин, нопрофессионаллар билан ишлаб бўлмайди. Бугун номини, телефонини биладиган профессионал журналистлар ва ОАВга қўнғироқ қилиб муаммони гўёки ҳал қиляпсизлар, эртага улар яна обрўсини йўқотиб, ижтимоий тармоқлар гегемонияси кучайиб кетади. Ижтимоий тармоқда ҳамманинг овозини ўчириш имконсиз. Аллақачон админлари ва модераторлари фақат "чап" аккаунтлардан бўлган гуруҳлару каналлар ўн-юз минглаб аудитория йиғиб олди. Ҳаммасини аниқлаб, битталаб қўнғироқлашиб чиқолмайсизлар - қоронғуда пайпаслаб юришдек гап бу. Қўйинглар, очиқ майдонда қонуний ишласин ҳамма. Материал нотўғри бўлса, раддия бериш, қарама-қарши позицияли мақола ёзиш, ҳаддидан ошганни судга бериш мумкин. Нега судлашмаяпсизлар, нега раддиялашмаяпсизлар, нега телефонлашяпсизлар фақат???

Шахсий фикрим!

@shahnozxon Ochish/sharhlash