2023-04-03 20:58:45
Resilient cities — чидамли шаҳарлар ҳақида.
Куни кеча Тошкентда аномал ёмғир ёғиб, аномал сув босибди. Ундан авваллари аномал шамоллар томларни учириб юборганди. Аномал иссиқ светофорларни эритворганди. Аномал совуқ трубалар ичидаги газларни музлатиб юборди.
Аномал деса кўнгил айнийдиган бўлиб қолди. Аммо иқлим ўзгариши ортидан об-ҳавода аномал ўзгаришлар бўлишини олимлар неча йилдан бери айтиб келишяпти. Масалан, Канаданинг шарқида “100 йилда бир марта” бўладиган тошқин 10 йилда икки марта қайтарилди.
Иқлим ўзгариши кундалик ҳаётимизга таъсирини сезмаслик мумкин эмас. Ундан қочиб, қутулиб бўлмайди. Шундай экан, шаҳарларни аномал об-ҳавога мослаштириш долзарб масалага айланмоқда. Яъни, шаҳарларни об-ҳавонинг барча инжиқликларига “чидамли” (resilient) қилиш Шимолий Америка шаҳарларида устувор масалага айланди.
Масалан, Калгарида 2013 йили сув тошқини бўлган. Шаҳарга жуда катта зарар етказилган. Бундай сув тошқинини олдини олиш учун шаҳарга кириб келадиган дарё устига янги тўғон қурилмоқда. Сув кўпайиб кетганда тўғон ёпилиб, сув тошқини олди олинади.
АҚШнинг жанубий штатларида ҳароратнинг кўтарилиши натижасида кўпроқ дарахт экиш режалаштирилмоқда. Калифорнияда ўтказилган тадқиқотларга кўра, асфальтни оқ рангга бўяш атрофдаги ҳароратни 1 даражага туширар эмиш.
Ўзбекистон шаҳарлари ҳам ҳозир аномал деб келинаётган об-ҳаво нормага, оддий ҳолатга айланишини тушуниб, иш юритиши керак. Энди бундай ёмғир, совуқ ёки иссиқ аномал эмас, одатий ҳол бўлади.
Лекин, минг афсуски, ишлар тескари кетяпти. Дарахт экиш ўрнига кесиляпти. Дарахт экиш ҳам кампаниявозликка айлантирилди. Мана бир неча йилдан бери Тошкентдаги ариқларга сон кирмайди. 4 миллионлик шаҳарда дренаж тизими йўқ ҳисоб. Бош планни-ку гапирмадим.
Зато мана ҳукумат учун янги шаҳар қуриларкан. Янги шаҳарда ўзларига яхши дренаж тизими қуришар, а?
@zambarakning_oqi
4.0K views17:58