2024-05-22 07:42:35
ИШ ҲАҚИ АСОССИЗ КАМАЙТИРИЛДИ, ДАЪВО АРИЗАСИДА ҚАНДАЙ ТАЛАБЛАР КЎРСАТИЛИШИ КЕРАК?
САВОЛ.Ассалому-алайкум. Раҳбарият ходимнинг иш ҳақисини бир томонлама пасайтириб ташлади. Ходимнинг иш ҳақи 5 млн. сўм эди, раҳбар уни 4 млн. сўмга камайтирди. Ходим энди судга даъво бермоқчи. Судга даъво аризаси киритадиган бўлса, аризага қандай талаблар киритиш керак?ЖАВОБ.Иш ҳақи ходимнинг асосий меҳнат шартларидан бири ҳисобланади.
Меҳнат кодексининг 135-моддасида “меҳнат шартларини ўзгартириш, улар қайси тартибда белгиланган бўлса, худди шундай тартибда амалга оширилади” дейилган. Яъни, ходимнинг 5 млн. сўмлик иш ҳақи меҳнат шартномаси билан белгиланган бўлса, унинг ўзгартириш, жумладан, камайтириш ҳам худди шундай тартибда, аниқроғи, меҳнат шартномасига ўзгартириш киритиш йўли билан амалга оширилиши керак.
Тўғри, МК 137-моддасида кўрсатилган алоҳида ҳоллар (технологиядаги, ишлаб чиқариш ва меҳнатни ташкил этишдаги ўзгаришлар тақозо қилган ҳоллар)да белгиланган тартибларга риоя қилган ҳолатда ходимнинг розилигисиз ҳам меҳнат шартларини ўзгартириш мумкин. Лекин қолган вазиятларда, ходим билан келишилиши шарт.
Агар ходимнинг иш ҳақи мана шу талаблар бузилган ҳолда ўзгартирилган бўлса, демак, ходимнинг ҳуқуқи ҳақиқатдан ҳам бузилган бўлади, у судга даъво киритиб, ўз ҳуқуқларини тиклашга ҳақли бўлади.
Меҳнат кодексининг 561-моддаси биринчи қисмига кўра меҳнат шартлари ғайриқонуний равишда ўзгартирилган бўлса, меҳнат низосини кўрувчи орган ходимнинг аввалги меҳнат шартларини тиклаши кўрсатиб ўтилган.
Кодекснинг 546-моддаси иккинчи қисмида “ходимнинг пулга оид талаблари якка тартибдаги меҳнат низосини кўриб чиқувчи меҳнат низолари бўйича комиссия ёки суд томонидан асосли деб топилган тақдирда тўлиқ миқдорда қаноатлантирилади” дейилган.
Демак, ушбу вазиятда ходимнинг судга берадиган даъво аризасида аввалги меҳнат шартларини, яъни 5 млн. сўмлик иш ҳақига оид шартларни тиклаш талаби ҳам бўлиши керак. Шу билан бирга, пулга оид талаб сифатида, асоссиз камайтирилган иш ҳақини ундириш талаби ҳам даъво аризасида кўрсатилиши лозим.
Масалан, даъво аризасида “суддан ғайриқонуний равишда ўзгартирилган иш ҳақига оид аввалги меҳнат шартларимни (5 млн. сўмлик иш ҳақига оид меҳнат шартларимни) тиклашни ҳамда 5 ой давомида кам тўланган 5 млн. сўмлик иш ҳақи тўловларини ундириб берилишини сўрайман” деб кўрсатилиши мумкин. @yuristkadr
13.9K viewsedited 04:42