2022-04-27 13:20:00
Dnestrbo‘yida notinchlik
22-aprel kuni RF Mudofaa vazirligi Ukrainadagi “maxsus operatsiya”ning 2-bosqichidan ko‘zlangan maqsadni e’lon qildi:
Donbass va Ukraina janubida to‘liq nazorat o‘rnatib, Dnestrbo‘yiga chiqish – bu yerda, Moskvadagilarning fikricha,
“rus tilida so‘zlashuvchi aholiga zulm o‘tkazish holatlari kuzatilmoqda”.
Bu bayonotdan uch kun o‘tib, Dnestrbo‘yida seriyali portlashlar boshlandi: Tiraspol shahrida (tan olinmagan respublika poytaxti) Davlat xavfsizlik vazirligi binosiga, Parkan qishlog‘idagi harbiy qismga hujum bo‘lgani, Mayak posyolkasida rus radiokanallarini uzatuvchi radiominoralar qulatilgani aytilmoqda.
Respublikada teraktlar xavfining “qizil” darajasi e’lon qilindi; Ukraina rasmiylari Rossiyaning Dnestrbo‘yidagi harbiylari to‘liq jangovar shay holatga keltirilganini ma’lum qildi. Moldova prezidenti Maia Sandu Dnestrbo‘yidagi “turli guruhlar o‘rtasida qarama-qarshilik bo‘layotgani”ni aytdi.
BMTga a’zo birorta ham davlat Dnestrbo‘yi Moldova Respublikasi (rasman shunday ataladi)ni tan olmagan, dunyo u yerni Moldovaga tegishli hudud deb biladi. Mojaro 1980-yillar oxirlarida boshlangan; ayirmachilar 1990-yilda Moldova SSRdan, 1991-yilda esa SSSRdan mustaqilligini e’lon qilgan.
1992-yilgi urushda mingdan ortiq kishi halok bo‘lgan, o‘t ochish Rossiya vositachiligida to‘xtatilib, hududga rus tinchlikparvar kuchlari joylashtirilgan – nizo shundan beri “muzlatib qo‘yilgan” edi.
Dnestrbo‘yi 500 mingga yaqin aholiga ega, sovetlar va undan keyingi 30 yillik rus propagandasi bois aholi orasida Rossiyaga xayrixohlik kuchli. Demografik jihatdan ruslar (29%), moldovanlar (29%) va ukrainlar (23%) ko‘pchilikni tashkil etadi. U yerdagi Rossiya tinchlikparvar kuchlarining aksariyati (ofitserlardan tashqari) – RF pasportini olgan shu yerliklardir.
Ajralib chiqqan Dnestrbo‘yi – Moldova hududining 12 foizini tashkil etadi. Moldova ayni shu hududiy nizosi tufayli, Ukraina va Gruziya kabi, NATOga kira olmaydi; biroq mamlakat NATO bilan harbiy hamkorlik qilsa-da, unga kirishga intilmaydi, konstitutsiyasida neytral davlat ekanini belgilab qo‘ygan. Rasmiy Kishinyev o‘tgan oyda Kiyev va Tbilisi qatorida Yevropa Ittifoqiga kirish uchun ariza berdi.
Xpress.uz – Siz kutgan format
26.1K views10:20