bakiroo

2022-01-07 14:03:00 Ўзбекистондаги паррандалар сони ҳақида

Албатта, менинг ўзбек статистикасига, янги даврда ҳам, ўтган даврда ҳам ишончим жудаям паст бўлган. Ўзбек бизнеси ва айниқса сиёсий иқтидордагилар ўзбек статистикаси асосида қарор қабул қилсалар, фақат адашадилар. Ҳарқалай, менда шундай қараш шаклланган.

Иқтисодий тараққиёт ва камбағалликни қисқартириш вазирлигининг баёнотидаги парранда сони 1 миллионга қисқаргани билан боғлиқ фикр мени бироз сергаклантирди. Албатта бу ерда қайси даврга нисбатан парранда сони қисқаргани айтилмаган.

Келинг, расмий статистикага мурожаат қилайлик.

2020 йил 1 октябрь ҳолатига паррандалар сони 82,4 миллион бўлган.

2021 йил 1 январда паррандалар сони 90,1 миллионга етган. Яъни 3 ойда парранда сони 7,7 миллионга кўпайган. Ахир парранда итбалиқмаску дейишингиз мумкин. Лекин бу ўзбек статистикаси. Давоми янаям қизиқ.

Яна уч ой ўтиб, 2021 йил 1 апрелда паррандалар сони 84,1 миллионтани ташкил этган. Яъни йилнинг дастлабки уч ойида Ўзбекистондаги паррандалар 6 миллионга қисқариб кетган. Ўлат келганми, нима бало дейишингиз мумкин.

2021 йил 1 июлда паррандаларимиз сони 83,5 миллионта бўлган, яъни яна 600 мингтага камайган.

2021 йил 1 октябрда паррандалар умумий боши 86,2 миллионга етган. Яъни чораклик ўсиш 2,7 миллионтани ташкил этган.

2022 йил 1 январь ҳолатига маълумотлар ҳали очиқлангани йўқ.

Энди айтилган рақам - бош сони 1 миллионга қисқарган паррандаларга қайтамиз. Агар расмий статистикамизга суянсак, охирги 1 йилда парранда сони 3,8 миллионга ошган, охирги чоракни олсак, 2,7 миллионга ошган, йил бошидан олсак эса, 3,9 миллионтага камайган. Мана шунақа статистика. Жудаям ғалати, шундай эмасми.

Бу борада менинг ўзим учун қабул қилган позициям бор. Менинг хусусий фикримга кўра, парранда сони бўйича расмий статистикага умуман ишонмаслик керак. Чунки бу статистика фақат ҳисобот даврларида чиройли ЯИМ ясаш учун шакллантириладиган рақамлардан иборат. Гап фақат парранда сонида эмас, қорамоллар бўйича ҳам шундай ўта кескин қисқариб ва кескин ошадиган ҳолатларни кўриш мумкин. Ochish/sharhlash

2022-01-07 12:57:40 Тухум экспорти учун чеклов расман тан олинди

"Товуқ вазирлиги" ва бошқа иқтисодиётга зиён келтириш билан машғул паразит идораларнинг янги ва янги ёлғонларни тўқишига ўрин қолдирилмади.

Иқтисодий тараққиёт ва камбағалликни қисқартириш вазирлиги тухум экспорти учун вақтинчалик чеклов жорий этилганини тан олди ва бунга изоҳ берди.

Вазирлик 2021 йилнинг сентябрь-декабрь ойларида республика бўйича тухум нархи 19,6 фоизга, айрим ҳудудларда эса 20-22 фоизгача қимматлашганини қайд этиб, тухум экспортига нисбатан киритилган чеклов вақтинчалик чора бўлиб ҳисобланишини таъкидлаган.

Терс ва без бўлиб ёлғон гапирилмагани, аллақачон ишга тушган зарарли директивани бунақаси йўқ, дейилмагани учун, аввало вазирликка ташаккур.

Лекин кўп такрорланганидек, ният билан натижа орасида жуда катта катта фарқ бор.

Экспортга чекловлар тухум ишлаб чиқаришни кескин қисқартиради. Тадбиркор ва фермерларда хўжаликларни кенгайтиришга бўлган стимулни ўлдиради.

Вазирлик хўжаликлардаги паррандалар сони умумий ҳисобда 1 миллиондан ортиқ миқдорга камайганига эътибор қаратган. Гап шундаки, парранда сонининг қисқариши, экспортга чекловлардан кейин янада тезлашади. Чунки энди товуқдан тухум олиш эмас, сўйиб юбориш афзаллиги юзага келади.

Катта эҳтимол, баҳор ойларига чиқиб, Ўзбекистон қўшни давлатлардан тухум импорт қилишни ҳам бошлайди.

Тепадагиларга яна ва яна Аргентинанинг "Гўшт — ҳамма учун" дастури қандай оқибатлар яратганини эслатишга тўғри келади.

Сизлар бугунги чеклов билан фермер ва тадбиркорларни жазоладингиз. Лекин энди эртага сиз гўёки ҳимоя қилмоқчи бўлган кенг аҳоли қатлами икки карра жазоланади.

@the_bakiroo Ochish/sharhlash

2022-01-07 12:20:10 Пойтахт бюджети қабул қилинди: Серхаржатликда у республика бюджетини ортда қолдиради

2022 йил учун Тошкент шаҳар ва пойтахт туманлари бюджети қабул қилинди.

Серхаражатлиги бўйича пойтахт бюджети Республика бюджетидан асло қолишмайди.

Шундай қилиб, Пойтахт ва унинг туманлари биргаликдаги бюджети 6 044,7 миллиард сўм ҳажмида тасдиқланган. Пойтахтнинг туманларсиз бюджети 4 428,7 миллиард сўм. 2021 йилга нисбатан пойтахт бюджети 52 фоизга шиширилган.

Пойтахт ҳудудлар орасида Республика бюджетидан трансферт олмайдиган уч ҳудуддан бири.

Бюджет даромадларининг энг катта қисмини Юридик шахсларнинг мол-мулкига солинадиган солиқ ташкил этади (728,8 миллиард сўм). Ўтган йили 313,6 миллиард сўм эди. Яъни гарчи солиқ ставкаси камайтирилди дейилганига қарамай, минимал база белгилангани учун, мулк солиғидан тушум 2,3 ошиши керак. Ҳийла-и солиқ деб шуни айтади.

Иккинчи асосий манба - Айланмадан олинадиган солиқ (586,8 миллиард сўм).

Учинчи манба юридик шахсларнинг ер солиғи 567,7 миллиард сўм). 2021 йилга нисбатан 35% ўсиш.

Жарималар доимгидек, пойтахт бюджетининг тўлдирадиган манбалигича қолмоқда. 256 миллиард сўм. Ўтган йилга нисбатан +69%.

Бензин, дизел ёқилғиси ва газ реализациясидан солиқ тушумини деярли 4 баробар, 374,4 миллиард сўмгача оширишмоқчи.

Харажатлар қисми ҳам жуда қизиқ. Бечора пойтахтлик солиқ тўловчилар ўғри ва муттаҳам олигархларнинг ишрат масканига айланган "Хаятт Ридженси" меҳмонхонаси кредитлари тўлаш учун 69 миллиард сўм тўлаши керак бўлади.

Тошкент метрополитенида кундузи соат 10:00 дан 16:00 гача бўлган кундузги даврда пенсионерларни бепул ташишда ва бепул юриш зарарини қоплашга 116,5 миллиард сўм йўналтиририлади (Ўтган йили 9,7 миллиард сўм эди). Иштаҳани ошганини кўрдизми? Шу пулни пенсионерларнинг ўзига пенсиясига қўшимча тўлов сифатида бериш ҳақида ўйлаб ҳам кўришмайди. Чунки бунда пуллар пенсионерлар чўнтагига тушади, чиновниклар чўнтагига эмас.

Шаҳар пассажир транспорти зарарларини қоплашга 150 миллиард сўм мўлжалланган.

«Обод қишлоқ» ва «Обод махалла» дастурларининг харажатлари, Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан тақсимланадиган маблағларга 500 миллиарддан жами 1 триллион сўм кўзланган. Демак пойтахт маҳаллаларида бордюр операцияси давом этади.

Иссиқлик энергиясини ишлаб чиқарувчиларга аҳолига кўрсатилган иссиқлик таъминоти хизмати учун пасайтирилган тарифларни қўллаш натижасида юзага келадиган зарарни қоплашга 732,2 миллиард.сўм ажратилади. Бу ўтган йилдан кўра 69 фоиз кўп дегани. Иссиқлик тизимиям нақ қора ўпқон. Тизим бутун мазмуни бўйича зарарларни кўпайтиришга ихтисослашган. Қанча зарар кўп бўлса, бюджет пулини шунча эмиш мумкин.

@the_bakiroo Ochish/sharhlash

2022-01-07 09:18:13 Ўзбекистонда ва қўшниларимизда коронавирусдан шикастланиш кескин ошмоқда

Кеча Ўзбекистонда 251 нафар фуқарода коронавирус инфекцияси аниқланган. Бу 4 январдаги кўрсаткичдан (90 нафар) кўра қарийб 3 баробар кўп. Деярли 10 кунлик танаффусдан сўнг ўлим ҳолати такрорланган.

Ўзбекистонда кузатилаётган салбий тенденция, афсуски, қўшниларимизда ҳам қайд этилмоқда.

Кеча Қозоғистонда 1138 та янги шикастланиш қайд этилган. 4 январь куни бу кўрсаткич 483 нафар эди. Алматида шикастланиш 2 баробар, Шимкентда эса 4,7 баробар ўсган.

Худди шундай ҳолат Қирғизистонда ҳам. Кеча 247 нафар қирғизистонлик коронавирус юқтиргани аниқланган бўлса, 4 январь куни бу кўрсаткич 52 нафар эди. Ўлим оқибатлари ҳам кўпайган.

Қайд этилаётган ёмон статистика янги омикрон штамми қайд этилгани билан боғлиқми ёки тестлар олиш кўпайгани биланми ёхуд бу бўйича Қозоғистондаги воқеаларга қандайдир алоқадорлик борми - расмийлар баёнот бергани йўқ. Ochish/sharhlash

2022-01-07 08:17:22 Йил хом-ашёси - Литий

2021 йил хом-ашё ва металлар нархларининг кескин кўтарилгани билан ёдда қолди. Пандемиядан кейин таклифнинг жуда тез тикланаётган талабдан ортда қолиши, логистикадаги узилишлар хом-ашё нархларини ҳаддан зиёд ошириб юборди.

Нархларни доимий кузатиб ва ўрганиб борувчи OilPrice нашри 2021 йилда энг қимматлаган хом-ашё ўлароқ Литийни кўрсатган. Электромобиллар учун асосий таркиб металл ҳисобланган литий 2021 йилда 477%га ошган. Дарвоқе литий захираларига энг бой мамлакат бу Афғонистон ҳисобланади, лекин қайси инвестор толиблар билан ишлашга журъат эта олади?

Нарх ошишдаги кейинги ўринни этанол эгаллаган. Яшил иқтисодиётга ўтиш урф бўлган мамлакатларда биоёқилғи ҳисобланган этанол йил давомида 125%га ошган.

Ёзда ва кузда шамол энергетикаси дуч келган муаммолар, газ нархининг қимматлашуви кўмирга бўлган қизиқишни қайтарган. Кўмир 2021 йилда 111%га ошган.

Қимматлаган ТОП-10 хом-ашёлар қаторига яна маккажўхори, кофе, газолин, нафта, пропан, мазут ва нефть кирган. Ochish/sharhlash

2022-01-06 16:30:00 Ёмон хабар: Ёпиқ протокол билан тухум экспорти тўхтатилган

У қутбдан бу қутбга сакрашлар масаласида Ўзбекистонга, айниқса қонунлар эмас, оғзаки топшириқлар ва ёпиқ протоколлар амал қиладиган Янги Ўзбекистонга тенг келадиган мамлакат топилмаса керак.

Кўп ўйлайман, шунақа ёпиқ қарорлар қабул қилишда, тўхта, бунинг зиёни қанча, фойдаси қанча, деган фикрлар янгрармикан? Бизнинг вазифамиз қўшилган қийматни кўпайтириш, иқтисодиётни ўлдириш эмас, деган ўзгача фикрлар чиқармикан кимдандир?

Ўйлаб ўтирмай, тухум экспорти тақиқини қилибсизлар, хўб, бу ҳақда ҳеч қурса, жамоатчиликни, боринг ана бизнесни огоҳлантириб қўйишнинг иложи йўқми? Ҳамма ҳам сизларнинг кабинетингиз эшигини тепиб кириб, исталган ҳужжатларга, имтиёз ва преференцияларга қўл қўйдириб оладиган корчалон ва олигарх ё дўстларингиз эмас. Ўзбекистон фақат сизларнинг дўстларингиз, олигарх валийнеъматларингиз ва корчалон шерикларингиздан иборат эмас.

Кейингиси, умуман ўзи бирон бир соҳага ё бизнесга оид қарорлар чиқаришда ўша соҳа ё бизнес вакилларини эшитиш имкони борми? Чигитни вилоятдан чиқаришга тақиқ қўйишдан аввал кластерлар билан, ип-калава экспортини тўхтатишдан аввал текстилчилар билан мулоқот қилса бўладими? Чунки сизлар эмас, айнан ўшалар қўшилган қиймат яратаяпти.

Ҳа, айтгандай. Рост ва Ёлғонни ажратиб олиш осон. Ёлғончида ёлғон билан боғлиқ бир нечта версия бўлади, версиялар тинимсиз алмашаверади.

Мана масалан, "Чигитлар ҳукмдори" Қашқадарё ҳокимлигининг аслиятини 2 январдан буён тинимсиз ўзгараётган версияларидан билиб олиш мумкин.

Тухум экспорти тақиқи масаласида ҳам шу. Ветеринария қўмитасининг баёноти ҳали охирги версия эмас. Ҳали товуқ вазирлиги дейиладиган Паррандачилик уюшмаси (шўринг қурғур паррандачилар шулардан экспорт учун рухсат олиш керак) чиқади яна битта версия билан, у ёқда ҳали Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг ҳам версияси бор. Битта маслаҳат-да, аввал ёлғонларингни ўзаро келишиб олинглар. Ochish/sharhlash

2022-01-06 14:37:40 Ўзбекистон газ экспортини тўхтатди

Ҳарқалай, Энергетика вазирлиги Россиянинг "Интерфакс" агентлигига шундай тарзда баёнот жойлаштирган.

Очиқланишича, газ экспортининг тўхатилиши ички истеъмолдаги мавсумий максимумларни қоплаш учун амалга оширилмоқда.

Шунингдек, 2022 йилда Росссияга газ экспорти режалаштирилмаганлиги маълум қилинган (ўзи 2020 йилдан буён Россияга газ экспорти тўлиқ тўхтаган, Шимолга қараб йўналган магистрал трубалар Туркманистондан газ импорти учун ишлатилмоқда).

Расмий статистикага кўра, Ўзбекистон 2021 йилнинг 11 ойида қарийб 685 миллион долларлик газ экспортини амалга оширган.

Газ экспортининг тўхтатилиши тўғрисидаги баёнотлар Қозоғистонда газ нархи ошиши билан боғлиқ норозиликлар фонида янграётганига эътибор қаратмаслик мумкин эмас.

Демак, Ўзбекистон шаҳар ва қишлоқларида яқин ойларда бизнес ва аҳоли учун газ таъминоти нисбатан яхшиланишини кутса бўлади. Ochish/sharhlash

2022-01-06 11:00:52 Қозоғистондаги беқарорлик рубль курсига таъсир кўрсатаяпти

Қарийб беш кундан буён давом этаётган норозилик акциялари ва кеча атайин мақсадли тарзда уюштирилган провокацияларга қарамай қозоқ тенгесининг долларга нисбатан курси барқарор қолмоқда. Банкларда (онлайн) ҳам, айирбошлаш шохобчаларида ҳам доллар/тенге жуфлигининг котировкалари 435-437 оралиғида ўзгармай турипти.

Лекин Россия рублига нисбатан бундай дейиш мумкин эмас. Доллар/рубль жуфти 2021 йилни 74,5 атрофида тугаллаган бўлса, бугун тонгда ОДКБ интервенцияси хабарлари ортидан мазкур жуфтлик 77,30гача кўтарилди.

Ҳатто нефть нархларининг ошаётганлиги ҳам рублга ёрдам бера олаётгани йўқ.

Халқаро инвесторлар Қозоғистонда бўлиб ўтаётган воқеалар ва воқеаларга ОДКБ ниқоби остида Росссиянинг аралашуви риск оқибатларини асосан рубль ва рус қоғозларида кўришмоқда. Бугун эрталабдан Газпромдан тортиб Яндексгача бўлган акциялар 4-5% атрофида арзонламоқда.

Тўғри, халқаро майдончаларда савдо қилинадиган қозоқ акциялари ва облигациялари қийматида ҳам йўқотишлар мавжуд. Душанбадан буён Kazatomprom 10 % атрофида, Halyk Bank 20%, Kaspi эса 30% атрофида бозор қийматини йўқотди.

Шунингдек, Миллий банк ва Молия бозорини тартибга солиш ва ривожлантириш агентлиги тарқатган маълумотга кўра бугундан бошлаб тижорат банклари ва фонд биржаси фаолияти номаълум муддатгача тўхтатилган. Ochish/sharhlash

2022-01-06 07:43:04 Қадим Туркистон тарихидаги энг оғир кунлардан

Кутилган энг ёмон оқибат, афсуски юз берди.

Қозоғистонда юз берган норозилик ва кейинги провокацион тартибсизликлардан, эски ва янги элитанинг ҳокимият учун бошланган яширин курашидан қўшни агрессор давлат ўта устамонлик билан фойдаланди.

Бу ниқобланган оккупация. Ўта оғриқли якун.

Афсуски, тарихимизда бўлган шундай дарслардан хулоса чиқарилмади. Муаллим тарих биз ёмон ўқувчиларни жазолашда давом этмоқда.

Қозоқ Халқига матонат ва куч-қувват яна керак бўлади.

ОДКБ ва ЕОИИ аслида нима эканини тушунмаганлар энди тепада қолмади, деб умид қиламан.

Шу бироз тасалли беради. Ochish/sharhlash

2022-01-05 18:54:48 Қозоғистондаги беқарорлик чўнтакларимизда акс этади

Қозоғистон бизнинг учинчи рақамли ҳамкоримиз. Ўтган 11 ойда икки давлат ўртасидаги товар айланмаси 3,5 миллиард доллардан ошган. Шундан 2,5 миллиард долларлик қисми импорт.

Биз Қозоғистондан йирик миқдорда ун, буғдой, бошқа озиқ-овқатлар ҳамда нефть маҳсулотлари харид қиламиз.

Қозоғистон буғдой ва ун экспортининг ярмидан кўпини Ўзбекистон истеъмол қилади. Бозорларимиздаги нарх-наво қўшниларимизга ҳаддан зиёд боғлиқ.

Қозоғистондан нефть экспортида ҳам Ўзбекистоннинг ўрни юқори (бензин экспортига чекловлар қўйилгач, нефть импорти янаям ошди). Бу борада йил статистикаси очиқлангани йўқ, лекин МДҲда қозоқ нефтини энг кўп истеъмол қиладиган айнан Ўзбекистон ҳисобланади.

Шу маънода, бизнес ривожида ҳам, оддий одамларимиз ҳаёти ва турмуш тарзида ҳам қўшниларимизда барқарорлик бўлишининг ўрни жуда юқори. Ochish/sharhlash