bakiroo

2022-01-12 09:22:12 Нима учун масофавий таълим узун таътиллардан афзалроқ?

Албатта, олдиндан айтиш керакки, мактаблардаги дарсхона ва университет аудиторияларидаги таълим жараёни сифати ва самараси ўрнини ҳеч бир онлайн усул боса олмайди.

Лекин қишки таътилнинг деярли бир ой давом этиши, яна чўзилиш эҳтимоли билан бирга, болаларнинг ҳам, талабаларнинг ҳам ўзига нисбатан талабчанлигини пасайтириб юборади ва билим олиш узвийлигини кескин ёмонлаштиради.

Уйда қолаётган болалар мисолида айтаман. Ҳозир ёз фасли эмас. Кўча совуқ. Болаларни лагерга ё пансионатларга дам олишга жўнатиб бўлмайди. Ота-оналари ё қариндошлари қишлоқда яшайдиганлар фарзандларини қишлоққа ҳам жўната олишмайди. Чунки Ўзбекистонда қишлоқ жойларда ҳаёт тарзи нафақат болаларга, катталарга ҳам оғир.

Оқибатда болалар деярли бир ойга чўзилган таътилларда фақат гаджетлар ва тв назоратига ўтиб қолишмоқда. Уларнинг уйқу ва овқатланиш режими, суткалик дисциплинаси ҳам издан чиқди. Чунки аксарият болаларнинг ота-онаси кундузи ишда ё хизматда. Тонг сахардан кеч оқшомгача болалар ўзи билан ўзи овора.

Шунинг учун онлайн тарзида бўлса ҳам дарс жараёнлари бошлангани афзалроқ эди. Болаларнинг камида 4-5 соат бандлиги таъминланарди. Уй вазифаси билан машғулотлар узвийлигини давом эттириш мумкин бўларди.

Бу ўта шахсий фикр.

@the_bakiroo Ochish/sharhlash

2022-01-12 08:42:04 Кунлик шикастланиш аввалги тўлқин кўрсаткичларига етди

Охирги марта коронавирусдан кунлик 600тадан ортиқ шикастланиш ҳолати аввалги тўлқинда - 2021 йил 16 сентябрда қайд этилган эди.

Пневмония ҳолати эса 2021 йил 12 ноябрдан буён кузатилмаган.

Кеча 604 нафар ўзбекистонликда коронавирус аниқланган. Пневмония ҳолати ҳозирча йўқ (кузатувларга кўра, омикрон штамми пневмониягача олиб бормаслик хусусиятига эга).

Ўсиб бориш тенденцияси 4 январдан буён давом этаяпти. Агар тренд сақланса январь ойи охири ва февраль бошида платога чиқилиши мумкин. Биздан аввал омикрон штаммини қабул қилиб олган давлатлар тажрибасига қарасак, кунлик шикастланишлар аввалги тўлқинлардан кўра 4-5 баробаргача юқори бўлиши мумкин.

Шу кунларда офис ва ишхоналарда белгиларига кўра грипп ва коронавирусга яқин касаллик жуда кўп тарқалмоқда. Тест топширилганда коронавирус чиқаётгани йўқ (Балки тестларимизда омикрон штаммини аниқлашда муаммолар бўлиши мумкин). Кузатувларга кўра, касалланаётганлар орасида олдин коронавирусни бошдан ўтказганлар улуши кўп. Эмланганлар эса беморликни жуда осон ва енгил ўтказишмоқда.

Нима бўлганда ҳам эҳтиёткорликни кучайтириш ва вакциналаш жараёни билан қамровни оширишда давом этиш керак бўлади.

Вазиятни жиддийлашаётганидан ва омикрон штамми билан боғлиқ тўлқин кутилганидан кўпроқ вақт чўзилиши мумкинлигидан келиб чиқиб, балки мактаб ва олий ўқув юртларида ўқув жараёнини онлайн ташкил этиш ҳақида ҳам ўйлаб кўриш керак бўлади. Ochish/sharhlash

2022-01-11 21:30:03 Менимча асосий муаммо бойликнинг қандай ортирилишида
Отабек ака битта давлатда ҳаддан зиёд бойлар ва камбағаллар бирга яшай олмайди деган фикрни илгари сурибди, мен ўйлайманки, жамият ҳақиқий маънода ишлашдан тўхташи учун тенгсизлик жуда юқори бўлиши шарт эмас. Менимча, тенгсизликнинг жамият кайфиятида роль ўйнашига унинг даражасидан кўра унинг қандай келиб чиқиши муҳумроқ аҳамият касб этади. Яъни бойлик эгаларининг бойлик ортириш манбаси ҳамда усули кўпроқ аҳамият касб этади.

Агар собиқ иттифоқ мамлакатларига эътибор берсак, иттифоқ тугагандан кейин бошқа ривожланган ёки ривожалаётган давлатлардан фарқли равишда янги республикаларда тенгсизлик даражаси паст бўлган. Яъни совет даврида юритилган сиёсат( ғоя) тенгсизликнинг айниқса бойлик бўйича тенгсизликнинг кескин ошишига йўл қўймаган. Кейинчалик эса иттифоқдан ажраган мамлакатлар бирин кетин бозор иқтисодиёти(турли мамлакатларда турлича тезликда) йўлини тутгани боис бу давлатларда хусусий мулкчилик шаклланган. Агар 30 йил орқага қайтсак кўришимиз мумкинки, деярли барча иттифоқ давлатлари бир хил стартдан бошлаган, айниқса бойлик бўйича тенгсизликда. Кейинчалик эса давлатларнинг танлаган йўли ёки бошқа омиллар сабаб ҳозирирга келиб бу давлатларнинг деярли барчасида тенгсизлик турлича.

Айтганимдек, 30 йил олдин бизда ёки Қозоғистонда бойлик бўйича тенгсизлик катта фарқ қилмаган. Лекин ҳозирги кунга келиб турли очиқ манбаларга кўра Қозоғистонда тенгсизлик биздан юқорироқ дейилади. Лекин биздаги ёки Қозоғистондаги тенгсизлик даражасини ривожланган давлатлардаги кўрсатгичлар билан таққосласак, кўришимиз мумкинки, биздаги тенгсизлик даражаси анча паст бўлиб чиқади.

Аммо юқорида айтганимдек, тенгсизликнинг даражаси эмас балки унинг қандай келиб чиқиш сабаблари жамиятнинг кайфиятига кўпроқ таъсир қилиши мумкин. Яъни биздаги даромадлар тенгсизлигига эътибор қаратсак, кўришимиз мумкинки, 30 йилда биздаги каби бойликнинг тенгсизлашиши кузатилмаслиги керак эди(бойликнинг тенгсизлиги бўйича расмий маълумотлар мавжуд эмас, шахсий кузатувлар асосида гапираяпман). Биздаги муаммо бойлик ортиришнинг усули ёки манбасида. Масалан, мени ўзим ўқиган кичик туманда олдин давлат мулки бўлган объектларнинг деярли ҳаммаси ҳоким ёки унга яқин одамларга тегишли эди( одамлар ҳазил билан юқорига тош отсанг ҳокимнинг мулкига тушади деб кулишар эди ҳатто). Ёки мана Жиззах вилояти ҳоким ўринбосарининг мусодара қилинган мулкларини эслаб кўринг. Яъни бойликни ортиришнинг йўли куч-қудрат ёки мансаб орқали бўлганлиги учун даромадлар тенгсизлиги айтарлик юқори бўлмасада бойлик бўйича тенгсизлик сезиларли бўлиб улгурган.

Ҳокимлар давлат(халқ) мулкини ўзлаштиради, қарор қабул қилувчилар кичик гуруҳ манфаатларини ўйлаб қарор қабул қилади(масалан ташқи савдо) бу каби жиҳатлар эса мамлакатдаги тенгсизликни оширади. Бунақа амалиётлар, баъзи гуруҳларнинг бойишини таъминлаши билан бирга қолган барчанинг камбағаллашишига сабаб бўлади. Айнан шу жиҳатига кўра, бойлик ортиришнинг бундай шакли тенгсизлик жуда юқори бўлмасада жамиятдаги кайфиятга ёмон таъсир қилади. Бошқача айтганда жамиятда тенгсизлик жуда юқори бўлмасада, жамиятда норозилик кучли бўлади.

Чексиз юқори тенгсизлик албатта муаммо, лекин мамлакатимизнинг ҳозирги ҳолатида чексиз юқори тенгсизлик эмас балки адолатсиз бўлган тенгсизлик энг асосий хатар. Бундай тенгсизлик, унинг даражаси жуда юқори бўлмасада жамият учун жудаям хавфли. Бизнинг жамиятга эса айнан шундай тенгсизлик хавф солмоқда. Буни эса одамларнинг кайфиятидан кўриш қийин эмас.

@Mirkonomika Ochish/sharhlash

2022-01-11 17:45:06 Учинчи ойдирки сезилган инфляция тўғрисидаги маълумотлар очиқланаётгани йўқ

Марказий банк 2021 йил декабрь ойи сўровномалари асосида инфляцион кутилмалар тўғрисидаги маълумотларни эълон қилди.

Шарҳга кўра, аҳолининг ҳам, бизнеснинг ҳам инфляцион кутилмалари декабрь ойида сезиларли даражада пасайган.

Аҳоли келаси 12 ойда 15,7% инфляция кутаётган бўлса (-0,8%), бизнес сал оптимистроқ - нархларни 14,9%га ошиши мумкинлигини қайд этган (-0,7%).

Регулятор яқин вақтларгача одатда инфляцион кутилмалар билан бирга ўтган 12 ойдаги сезилган инфляция кўрсаткичларини ҳам эълон қилиб борарди. Сезилган инфляция янги даврнинг деярли барча ойларида кутилган инфляциядан юқори бўлиб келган.

Қайд этиш жоизки, ҳар ойлик сўровномаларда сезилган инфляция бўйича анкета саволлари сақланиб қолаётган бўлса-да, унинг натижалари октябрь ойидан буён эълон қилинаётгани йўқ.

Маълумот учун, Статистика қўмитаси ўлчовларига кўра 2021 йилда расмий инфляция 9,980000000000%ни ташкил этган эди. Ochish/sharhlash

2022-01-11 14:19:53 Қўлма-қўл "Оҳангаронцемент" ва офшордан бошқариладиган цемент заводлари ҳақида

Давлетовўз “Оҳангаронцемент” АЖнинг бенефициарлари ўзгараётганига эътибор қаратган. Охирги муҳим фактларга кўра Ўзбекистондаги энг йирик тўртта цемент заводининг бири энди олигарх Усмановнинг USM Holding"и назоратига ўтаётган бўлиши мумкин.

Айтиш мумкинки, Оҳангаронцемент тарихи бу Ўзбекистондаги мулк ҳуқуқига чайса қилиб тупуриб қўйиш муносабатлар тарихидир. Унинг қўллардан қўлларга ўтиши ҳақида китоблар ёзса бўлади ва бу жараён ҳали-бери тўхтамаса керак.

Оҳангаронцемент 1994 йилда хусусийлаштирилган. Заводни меҳнат жамоаси, турли очиқ бўлмаган холдинглар (кўча билан бирга) ва қисман давлат назорат қилган. 2000 йилларда завод турли схемалар воситасида Гулнора Каримова назоратидаги Zeromax GmbH эгалигига ўтган. Гулнора Каримова активларни шишириб, бир неча опциялар кўринишида сотишга жуда уста бўлган. Шу тариқа Оҳангаронцемент 2006 йилда «"Евроцемент груп"га жуда қимматга пулланган.

2013 йилдан кейин Гулнора Каримова ўйиндан чиқарилгач, Оҳангаронцемент учун яна янги курашлар бошланган. Бир муддат ўтиб, ҳатто 1994 йилдаги хусусийлаштириш ноқонунийлиги тўғрисидаги ажримлар пайдо бўлган. Шу тариқа "Евроцемент груп" Оҳангаронцементдан қутулмаса бўлмайдиган шароитга етиб келган. Бу орада "Евроцемент груп" Сбербанк назоратига ўтишга ҳам улгуради. Феълан 2020 йил октябрдан 2021 йил майгача Оҳангаронцемент охирги бенефициари Сбербанк бўлган.

2021 йил май ойида "Евроцемент груп" заводдаги ўз улушини Кипрдаги офшор фирма Lamanka Enterprises LTDга сотади. Де-юре айни пайтда ҳам бу компания Оҳангаронцементнинг асосий бенефицари бўлиб турипти. Лекин охирги ўзгаришлар кўрсатмоқдаки, заводда мулк эгалиги бўйича янги транзит бошланган. Агар бу юз берса, USM Holding охирги 20 йилда заводни қўлдан қўлга олган тўртинчи, балки бешинчи эгаси бўлади.

Яна бир гап. Ўзбекистондаги энг йирик 4та цемент заводининг барчаси Кипрдаги офшорлар назоратида. Оҳангаронцементга Lamanka Enterprises LTD эгалик қилса, "Қизилқумцемент", "Қувасойцемент" ва "Бекободцемент"ни бошқа бир Кипр офшори United Cement Group ўз назоратига олган.

Цемент заводлари офшорда рўйхатдан ўтган компаниялар ҳисобига ўтса, нима қилибди дейишингиз мумкин. Биринчидан, уларнинг асл бенефициарларини аниқлаштириб бўлмайди, иккинчидан, цемент заводларининг эгалиги бўйича кейинги битимлар Ўзбекистондан ташқарида туриб амалга оширилаверади.

Яна бир масала борки, бозорнинг ярмини назорат қиладиган учта цемент заводининг битта компанияга, яна офшор компанияга топширилиши бу - рақобатга зиён келтирувчи стратегик хато ҳам. Ўзбекистоннинг монополияга қарши кураш органлари битимларга қандай розилик берган, бу алоҳида саволли масала. Саволлар бу эпохада бўлмаса, кейингисида албатта берилади.

Чунки ўзбек цемент заводларининг қўлма-қўллиги тарихи ҳали ёзиб битилмаган. Ochish/sharhlash

2022-01-11 13:25:59 Шендерович Россияни тарк этмоқда

Путин режимининг ашаддий танқидчиларидан бири, ёзувчи ва публицист Виктор Шендерович Россиядан кетаётганлиги ҳақида маълум қилган.

Шендерович учун ватанни тарк этишга мажбур этган охирги томчи бўлиб Путиннинг қассоби ўлароқ танилган, криминал ўтмишга эга ва хусусий армияси Суриядан тортиб Ливиягача, Украинадан тортиб Судангача (балки Қозоғистонда ҳам) бўлган ҳудудларда одамхўрлик билан шуғулланаётган Пригожиннинг даъволари бўлгани айтилмоқда. Эфирлардан бирида Шендерович Пригожинни қотил деб атаган. Путинча Суд ушбу фикрни билдирган Шендеровичга нисбатан судгача қамоқда ушлаб туриш чорасини қўлламоқчи.

Кремль остонасида отилган Немцов ва аввал захарланиб, кейин қамоққа тиқилган Навальнийлар тақдири ҳақида тўхталиб, танлов катта эмаслиги, "Ватандан мажбурий хижрат ҳам қамоқ аслида" деган фикрларни билдирган Шендерович.

Аввалроқ, ўтган йилнинг декабрида Шендерович Хорижий агент деб топилган эди. Ochish/sharhlash

2022-01-11 10:46:24 Токаев янги ижтимоий шартнома зарурияти ҳақида гапирди

Қозоғистон раҳбари ўтган 10 кун давомида биринчи марта Назарбоев шахсини эслаб ўтган.

Токаевга кўра, айнан Назарбоев туфайли жуда даромадли компаниялар гуруҳи ва ҳатто халқаро стандартлар бўйича ҳам бой одамлар қатлами пайдо бўлган.

Шунингдек, Токаев мамлакат бойларининг ижтимоий масъулиятига ҳам тўхталган ва жамият билан бўлишиш тезисларини очиқлаган.

Қозоғистон мисолида ўзлаштиришимиз лозим бўлган яна битта дарс шуки, ҳаддан ташқари бойлар ва ҳаддан ташқари қашшоқлар бир жамиятда мувозанатли ҳаёт кечира олиши мумкин эмас. Мамлакат бойликлари ва ресурслари тақсимоти ижтимоий адолат тарозиси билан тақсимланиши ва ижтимоий тенгсизликни тийиб туриш принциплари устига қурилиши керак.

Образли айтганда, саройлар ва харобалар кўп муддат давомида ёнма-ён мавжуд бўла олмайди. Катта эҳтимол, вазият ижтимоий мувозанат томон ўзгартирилмаса, саройлар ҳам харобага айланади. Акси эмас. Ochish/sharhlash

2022-01-11 08:31:27 Қозоғистонда янги бош вазир таништирилди

Токаев томонидан номзоди таклиф этилган Алихан Смаилов Қозоғистон ҳукуматининг янги раиси этиб тасдиқланди.

Смаилов 2022 йил 5 январдан буён Аскар Мамин истеъфога чиқарилгандан кейин бош вазир вазифасини бажариб келаётганди. 50 ёшли Алихан Смаилов иқтисодчи. Бунгача Бош вазирнинг биринчи ўринбосари - молия вазири лавозимида бўлган.

Шунингдек, Токаев ОДКБ интервенцияси яқин 2 кун ичида тугалланишини билдирган. Ochish/sharhlash

2022-01-11 06:00:06 ​2022 йилда чигит учун кураш яна кучаяди

2021 йилнинг охири ва 2022 йилнинг боши ўзбекистонликлар учун қашқадарёча чигит эмбаргоси воқеалари билан эсда қолди.

Ўтган ҳафтада вазият бирмунча юмшагани, асосий чигит минтақаси Қашқадарёдан нафақат қўшни самарқандлик, балки водийлик тадбиркорлар ҳам биржа орқали сотиб олинган чигитни олиб чиқишга муваффақ бўлишди.

Лекин бу статус-кво узоқ давом этмаслиги мумкин. Ўзини чигитлар ҳукмдори деб ҳисоблайдиган ҳокимлар реванш олишга ҳаракат қилишади.

Чунки чигитга норасмий хўжайинлик ва уни кимга сотишни маъмурий ҳал этиш жудаям соққали масала, бир сўм сарфламай миллиардлар ишлаб топиш мумкин шу йўл билан.

Гарчи ноқонуний бўлса-да, ҳокимларда кластерларга зўравонлик ва босим ўтказиш ричаглари, афсуски, ҳалиям мавжуд. Биринчи ричаг бу кластерлардан ерни тортиб қўйиш таҳдиди билан боғлиқ. Биз яқин тарихимизда бундай воқеаларни кўп кўрдик. Хоҳиш бўлса бас, жойлардаги судларимиз ҳокимлар ноғорасига ўйнашдан бош тортишмайди. Янги қоидаларга кўра кластер билан ишлаётган 66% фермер кластердан норози бўлса, кластер тугатилиши мумкин. Фермерларни кластерга, ҳатто энг самарали кластерга қарши қандай уюштириш мумкинлигини Ўзбекистонда, айниқса Қашқадарёда жуда яхши билишади.

Қолаверса, апрель-май ойларига бориб чигит дефицити ва пахта ёғи, озуқа нархи ўсиши шароитида кластерларга мавжуд чигитни биржага эркин нархларда эмас, "бошқариладиган", "халққа ёқадиган" нархларда чиқариш мажбурияти юкланиши эҳтимоли ҳам йўқ эмас.

Нима қилмоқ керак? Энг осон йўлини 2022 йилдан кучга кирган қоидаларимиз таклиф этган. Ўтган йилги қарорга кўра, 2022 йил 1 январдан бошлаб пахта-тўқимачилик кластерлари ва кооперациялар томонидан пахтадан олинган чигитни тайёр маҳсулотни қайтариш шарти асосида ёғ-мой ташкилотларига бериш фақат бир пахта-тўқимачилик кластери доирасидаги ташкилотлар ўртасида амалга оширилиши белгиланган.

Яъни кластерлар чигитга чигитни биржага чиқариб сотмасдан эгалик қилиши учун ёғ-мой ишлаб чиқаришни ташкил этишлари керак. Айрим узоқни кўра билган кластерлар аллақачон шу йўлдан юришни бошлаган.

Яна бир йўл хусусийлашириш учун савдога чиқарилган ёғ-мой заводларини сотиб олиш. Тўғри, бу қимматроққа тушиши мумкин. Лекин келажакда ўзини албатта оқлайди.

Шундай экан, чигит ғамини ҳозирдан ўйлаш ва бу бўйича режаларга ҳозирдан киришиш лозим.

@the_bakiroo Ochish/sharhlash

2022-01-10 21:30:30 PS.

А теперь два слова по поводу предупреждения А.Лукашенко.
На моей памяти нет ни одного случая, чтобы лидеры Узбекистана давали советы властям и народу Беларуси. Так что, крому как наглостью такое заявление не назовешь;
Второе, - мы прекрасно знаем, как и в силу каких обстоятельств этот человек все еще формально исполняет свои обязанности. Легитимность власти данного субъекта многими не признан и мною тоже. Поэтому ответный совет – вы о себе, о будущем ваших детей, потенциальных изгоев, и о легитимности своего пребывания на таком посту подумайте, прежде чем раздавать советы, когда их у вас никто не спрашивает.
Мы также прекрасно понимаем по какой причине вы такое говорите. Мы свои выводы и без вас уже сделали и часть из них изложена выше.
Третье, очень надеюсь, что вооруженные силы Узбекистана, равно и народ Узбекистана, так же, как и народ Казакстана, объединится перед лицом внешней угрозы и защитит своего лигитимно избранного лидера и свои ценности, когда в этом будет нужда (не дай Господь!).
https://t.me/the_bakiroo/3910 Ochish/sharhlash