bakiroo

2024-04-20 15:01:15 Масъулиятли бизнес учун янги синовлар эмас, барқарор энергия таъминоти керак

Кетма-кет учинчи қишда энергетик кризисдан сулайиб, ҳолсизланиб чиққан бизнесни келаётган ёзда янги синовлар кутади (қишдан чиқиб чиқмай, ўзига келиб улгурмай, таққослаш далолатномаси тузмасдан тармоқдан узишлар яна алоҳида мавзу).

1 июлдан бошлаб табиий газ ва электр энергияси учун 100 фоиз олдиндан тўлов тизими қайтарилади.

5 йил аввал қабул қилинган Президент фармони билан юридик шахслар 50 фоизлик олдиндан ҳақ тўлаш асосида асосида ишлаб келишаётганди. Норматив ҳуқуқий ҳужжатлар устуворлигига асосланилса, ҳали Президент фармони асосида 50% тўлов билан ишлашда давом этавериш мумкин.

Лекин фармонга ўзгартириш киритиб мувофиқлаштирилган ҳолда ҳам ҳали белгиланган муддат келмасидан мазкур масалада бизнеснинг, айниқса масъулиятли тадбиркорлар манфаатларини инобатга олиш керак бўлади. Чунки ташқи бозордаги позицияларни йўқотиш, истеъмол талабининг сусайиши, қарз юки каби омиллар таъсирида бусиз ҳам бизнес мураккаб трансформацияларни бошдан кечирмоқда.

Шу маънода, энергетика учун 100%лик олдиндан тўлов тизимига ўтишнинг оқибатлари ва чақириқларини Адлия вазирлиги ва Президент ҳузуридаги кенгаш бир ўрганиб кўрса бўларди.

Ҳеч бўлмаганда, қолганларниям бунга рағбатлантириш учун ҚҚС тўловчилари ва 100дан ортиқ расмий ишчиларга эга бизнес субъъектлар учун амалдаги 50%лик олдиндан тўлов тизимини қолдириш керак. Бу қолган бизнес субъектларга ўзларининг фаолиятларини оқартириш ва кулранг секторларни ёруғликка олиб чиқиш учун ҳам туртки бўларди. Ochish/sharhlash

2024-04-20 13:13:44 Паррандачилик ривожи учун ташқи бозорлар керак

Ҳаш-паш дегунча баҳорнинг ярмидан кўпи ўтди. Йилнинг тўртинчи ойи тугаяпти. Бизнесга фаоллик етишмаётгандек, илик узилди кунлар чўзилиб кетгандек.

Кеча паррандачилик билан шуғулланувчи тадбиркорларнинг Савдо саноат палатаси билан учрашуви ўтказилипти. Унда соҳадаги қатор муаммолар айтилган, корхоналарни қўллаб қувватлаш учун турлича таклифлар билдирилган. Паррандачиларни ташвишлантираётган нарса кун исигани сари маҳсулотларга, хусусан, тухумга ички бозорда талабнинг сусайиши билан боғлиқ.

Кредитлар ўзини ўзи ёпиб, сўндирмайди. Сотув керак, бозор керак. Ишлаб чиқаришни кенгайтирмоқчи ёки Янги лойиҳаларга инвестиция киритмоқчи бўлаётган бизнес вакилларига ички бозор торлик қилади. Замон ўлчови шуки, экспорти йўқнинг эртаси йўқ бўлиб қолган.

Кўпчиликнинг эсида бўлмаса керак, икки йил аввал тухум экспорига чекловлар қўйилган. Ўшанда экспортга чекловлар вақтинчалик чора экани, ички бозорда нархлар барқарорлигини таъминлаш учун қилинаётгани айтилди (ҳеч бир нарса Ўзбекистонда вақтинчалик чоралар каби узун бўлмайди). Ўзимиз киритган чекловлар етмаганидек, қўшни давлатларга экспорт учун уларнинг ички реестрига кириш талаблари ҳам пайдо бўлган. Бу вазифани ҳукуматларнинг келишувисиз амалга ошириб бўлмайди.

Ҳозир шу иш қилинмаса, бу мавсум йўқотилади. Ички ва ташқи чекловларни баратаф этишнинг айни вақти. Соҳанинг жозибадорлиги ўлмаслиги учун, тарихан ўзимизники ҳисобланган бозорларни йўқотмаслик учун, янгиларини эгалллаш учун ҳозир ҳаракат қилиш керак.

Ўз ишининг устаси бўлган паррандачи ишлаб чиқарувчиларга субсидия ҳам керакмас, имтиёз ҳам керакмас. Унга эркинликлар ва бозорлар керак. Ochish/sharhlash

2024-04-20 09:38:34 1999 йил

Ўзбекистоннинг ўтмиши ҳақида газеталар парчалари кўп сўйлайди. Ўзим учун кашф қилганим Тарихий карточка каналининг ҳар куни бериб бораётган маълумотлари, хоҳлайсизми, йўқми, сизни, бизни, ҳаммамизни хотираларга етаклайди.

1999 йил кўпчиликнинг хотирасида 16 февраль воқеалари билан боғланиб эсланади. Лекин йигирманчи асрнинг охирги йили аслида жуда оғир иқтисодий оқибатлари билан муҳрланиши керак. 1998 йил Россиядаги кризис ва дефолт бизга айнан 1999 йилда зарба берган (тўғри, расмийлар чиқиб доимгидек, кризис бизни четлаб ўтди, деган баёнотлар беришган).

1999 йил давомида долларнинг расмий курси 110 сўмдан 140 сўмгача ёки 27%дан кўпроққа ошган. Лекин бу курсда ҳеч ким валюта олмасди, ҳеч ким сотмасди (танланганлардан ташқари). Қора бозор курси эса, хотирам алдамаётган бўлса, 220 сўмдан 550 сўмгача кўтарилган. Буни нима учун эслаяпман. 1999 йил бошида энг катта купюра 200 сўмлик эди ва бу купюрага Фарҳод ёки Олой бозоридаги қора саррофлардан 1 доллар сотиб ололмасдингиз. 1999 йил ёзида 500 сўмлик муомалага қўшилган. Чиққан пайтда 1 доллардан кўпроқ эди, лекин кузга бориб, 500 сўмга 1 доллар олиб бўлмай қолганди.

1999 йил яна стипендия номиналда яхшигина ошганига қарамай, 10 доллардан камроқ бўлгани билан эсда қолган. Баъзида 1999 йил суратларини қарайман, кўзга яққол ташланадигани, жуда озғин бўлганмиз, деярли ҳамма. Иқтисодий аҳвол танамизда рўйи рост акс этган. Ochish/sharhlash

2024-04-19 18:43:17 Ҳукуматимиз хуфиёна иқтисодиётга қарши курашишни артистлардан бошласа бўлмайдими?

Ишонинг, агар Ўзбекконцерт деган цензурачи, маънавиятчи, ўртамчи балодан қутқарилса, бунинг учун ўзини ҳурмат қиладиган ва ҳисобини биладиган артистлар ҳаммаси раҳмат айтади.

Иқтисодчи Ботир Қобилов ёзмоқда:

"Артистлар ва тўй бизнесидаги барча фаолият солиққа тортилиши кераклиги кундек аён нарса.

Бюджетнинг иккала тарафига — тушумни ҳам ошириб, чиқимни ҳам камайтиради (бундай ташкилотларни боқмасдан). Хуфиёна иқтисодиёт билан ҳам кураш доирасида буни қилиш керак.

Хоҳлаган жойларига бораверишсин, муаммо эмас. Фақат фискал чек бериб, солиқни тўлаб қўйишсин. Ўшанда давлат тадбирларига, концерт-у базмларга харажатлар ҳам очиқланиб қолар".

Аввалроқ Ҳукумат "хуфиёна иқтисодиётга қарши курашиш бўйича ишларни бошлаш ниятида" эканлиги эълон қилинганди.

Айни пайти. Ochish/sharhlash

2024-04-19 17:45:44 Ўзбекконцерт тугатилса, нима бўлади?

Муҳримбой "Ҳеч шубҳасиз, Ўзбекконцерт тугатилиши керак" деб ёзмоқда.

Ўзбекконцерт тугатилса, казо казоларнинг тўй, туғилган кун ва банкетларида ким текинга хизмат қилади? Ким ашулачиларни уларга хизмат қилдиради?

Ашулачилар солиқ тўламаслиги ҳақида 1984 марта гапирилган. Яна гапириш хам бефойда.
Чунки улар солиқ тўласа, Ўзбекконцертга ҳожат қолмайди. Ҳаммасини солиқ тартибга солади. Худди қолган бизнесни тартибга солгандек.

Ҳозир феълан олганда, ашулачилар солиқ тўлаш ўрнига казо казо акахонларга текин хизмат қилиш билан тўлашмоқда. Бу овоза қилинмаган битимдан икки томон ҳам розидек.

Ўзбекконцерт бўлса, шу норасмий битимни маънавият, уят, шарманда ёрлиқлари билан оқлаб кўклаб турувчи ўртакаш . Ochish/sharhlash

2024-04-19 17:20:06 Ochish/sharhlash

2024-04-19 14:03:00 Минглик марралардан фақат сакраб ўтилган

2017 йил 2 сентябрдан кейинги даврда долларнинг сўмга нисбатан расмий қиймати психологик марралар ҳисобланган янги мингликларни баланд сакраб ўтган.

9 минглик марра:
2019 йил 16 август. 8 882 сўмдан 9 061 сўмга.

10 минглик марра:
2020 йил 16 апрель. 9 693,36 сўмдан 10 121 сўмга.

11 минглик марра:
2022 йил 15 март. 10 998,06 сўмдан 11 033,03 сўмга.

12 минглик марра:
2023 йил 11 август. 11 667 сўмдан 12 075,03 сўмгача.

Мутлақо тасодифга кўра, охирги 7 йилдаги тўртта жиддий тўғирланишлар нисоб мингликларга яқинлашган вақтда рўй берган. Ochish/sharhlash

2024-04-19 07:00:03 Газ ва электр энергияси таннархи 2024 йилда қанчага пасаяди?

Давлат раҳбари йил бошидаги йиғилишда 2024 йилни "таннархни қисқартириш ва самарадорлик йили" деб эълон қилганди.

Масъулларга 2024 йилда таннархни 15 фоизга камайтириш, хусусан йирик тармоқларда таннархни 20 трлн сўмга қисқартиш вазифаси қўйилган.

Мазкур вазифа газ ва электр энергияси масаласида қандай бажарилади? Таннарх ниҳоят шишишдан тўхтайдими?

Ўтаётган ҳафтада электрнинг таннархи қарийб 1 000 сўм, табиий газники эса қарийб 2 000 сўм экани эълон қилинди. Бу рақамлар бўйича шаффоф ва чуқур ҳисоблар мавжудми, таҳлиллар учун маълумотлар кимдан олинган, мустақиллик ва холислик таъминланганми, номаълум.

Қайд этиш керакки, 7 ой аввалги Энергетика вазирлигининг баёнотида 1 куб метр газнинг таннархи 1 890 сўм, 1 кВт.соат электр энергияси таннархи 970 сўм экани айтилганди.

Худди шу вазирлик бир ойи кам 2 йил аввал 1 куб метр газнинг таннархини 1 400 сўм, 1 кВт.соат электр энергияси таннархини 800 сўм деб эълон қилганди.

Демак, бир ойи кам 2 йил ичида газ таннархи 42,9%га, электр энергияси таннархи 25,0%га шиширилган.

Ваҳоланки Давлат раҳбари 2021–2022 йиллар учун вазифаларда ҳам, 2023 йил учун вазифаларда ҳам таннархни камайтириш юзасидан кўрсатма берган.

Энди нима бўлади? Энергетиклар ниҳоят самарадорлик ҳақида ўйлашни бошлашадими? Ким уларни бунга ундайди, мажбур қилади? Бозорми? Администрациями? Камайтириш майли, ҳеч қурса таннархни шишириш методичкасидан воз кечиладими?

Ё таннархни ошириш ва ортидан тарифларни кўтариш пойгаси давом этадими? Ахир ислоҳот бундай пойгани назарда тутмаганку, тўғрими? Ochish/sharhlash

2024-04-18 17:33:44 Ochish/sharhlash

2024-04-18 16:30:01 Олигархия энди лифт монополиясини истайдими?

Ўзбекистонга хориждан лифт олиб кирувчи импортчиларнинг товарлари март ойининг охирги 10 кунлигидан бошлаб божхонадан ўтказилмаган. Ўзбекистонга лифт импорт қилувчи 17та импортёрнинг мувофиқлик сертификати 2024 йил 20 мартдан кейин бирин-кетин вақтинча тўхтатилган.

Кунўзга мурожаат қилган тадбиркорлар эса очиқ рақобатни талаб қилишмоқда. Бақани боссанг ҳам вақ-қ дейди. Исталган вақтда қоидаларини ўзгартирадиган Техник жиҳатдан тартибга солиш агентлиги кимнинг манфаатлари учун ишлаётгани номаълум.

Лекин мутлақо тасодифга кўра, Ўзбекистонда лифт ва эскалаторлар ишлаб чиқариш (йиғиш) билан Artel бренди остида фаолият юритувчи компаниялар гуруҳига ишончли бошқарувга берилган “Texnopark” МЧЖ шуғулланади.

3 йил аввал Антимонополия органи кўп квартирали турар жойларда ўрнатилган эскирган лифтларни алмаштириш ҳамда янгидан барпо этилаётган уйларда замонавий лифт ускуналарини ўрнатиш ишларида “Texnopark” МЧЖга берилаётган имтиёз ва преференцияларга қарши чиққанди. Ўшанда кўп квартирали уй-жой фондидаги лифт ускуналарини мониторинг қилиш, замонавий диспетчерлик хизматини кўрсатиш вазифаси “Texnopark” МЧЖ мутлақ ўзиники қилмоқчи бўлганди. Лекин бу приём жамоатчиликнинг фаоллиги анча кучли бўлган ва ҳукумат жамоатчилик фикри билан ҳисоблашадиган давр бўлгани учун ўтмаганди.

Лифт бозорини бир қўлли қилмоқчи бўлганлар энди эшикларни тамбалаб ёпиш орқали ўз мақсадларига эришмоқчига ўхшайди.

Доимгидек, Савдо саноат палатаси ҳам жим, Адлия вазирлиги ҳам жим. Ochish/sharhlash