Get Mystery Box with random crypto!

MA'RIFAT DARSI | МАЪРИФАТ ДАРСИ

Telegram kanalining logotibi manaviyat_va_marifat_darsi — MA'RIFAT DARSI | МАЪРИФАТ ДАРСИ
Kanaldagi mavzular:
Treyleri
Toifalar: Siyosat
Til: Oʻzbek tili
Obunachilar: 57.32K
Kanalning ta’rifi

👉 https://myurls.co/inspector_uz
👉 @jinoyatkodeksi_uz
👉 @jpk_uz
👉 @mjtk_uz
Боғланиш @inspector_aloqa_bot

Ratings & Reviews

3.67

3 reviews

Reviews can be left only by registered users. All reviews are moderated by admins.

5 stars

1

4 stars

1

3 stars

0

2 stars

1

1 stars

0


Oxirgi xabar 7

2024-03-03 06:00:01
Видео кўриб мазмунли ҳордиқ олишингизни тилаймиз
24.1K viewsedited  03:00
Ochish/sharhlash
2024-02-29 12:53:17 Mazkur yig‘ilishda Prezidentimiz tomonidan turli yo‘na¬lishlar, xususan, ma’naviyatga oid ustuvor vazifalar o‘rtaga tashlanib, muhim tashabbuslar ilgari surildi. Davlatimiz rahbarining bildirgan takliflari jamiyatimizning ma’naviy qiyofasini tubdan o‘zgartirishga xizmat qi¬ladigan konseptual asos bo‘ldi. Ustuvor konsepsiya sifatida, avvalo, ma’naviyat va madaniyat sohasi uchun metodik asos bo‘ladigan milliy g‘oyani rivojlantirish bo‘yicha alohida dasturiy hujjat ishlab chiqish lozimligi ta’kidlandi.

Prezidentimiz ta’kidlaga¬nidek, Vatan va xalq taqdiriga nisbatan tahdidlar kuchaygan vaziyatda aynan millat fidoyilari – uyg‘oq qalbli ziyolilar, shoir va adiblar, san’at namoyandalari, ma’naviyat va ma’rifat sohasi xodimlari jasorat bilan maydonga chiqqanlar. Mamlakatimiz o‘z taraqqiyoti¬ning yangi, yuksak bosqichiga kirayotgan hozirgi paytda bizga jadid bobolarimiz kabi g‘arb ilm-fan yutuqlari bilan birga, milliy qadriyatlar ruhida tarbiya topgan yetuk kadrlar suv bilan havodek zarur.

Bir so‘z bilan aytganda, Prezidentimizning ma’naviyat va madaniyat yo‘nalishidagi tashab¬buslari yurtimiz ravnaqi yo‘lida ilm-fan va ma’naviyat tizimlari borasida ilmiy izla¬nishlarni olib borish, bu sohani rivojlantirishda aniq takliflarni ishlab chiqish, uni yanada rivoj¬lantirishda yangi istiqbollarni ochishda alohida ahamiyat kasb etadi.

Shu o‘rinda ta’kidlash mumkinki, mamlakatimizni innovatsion rivojlantirish strategiyasi va mexanizmlari, eng avvalo, shu davlatda yaratilgan intellektual, ilmiy-texnikaviy salohiyatdan qanchalik samarali foydalanish bilan chambarchas bog‘liq. Hozirgi vaqtda mamlakatimizda uch yuzdan ortiq ilmiy tadqiqot muassasalari, oliy o‘quv yurtlari, tajriba konstruktorlik tashkilotlari, ilmiy ishlab chiqarish korxonalari, kichik innovatsion markaz¬lar va boshqa ilmiy texnikaviy tuzilmalar faoliyat yuritmoqda.

O‘zbekiston 2030-yilga qadar global innovatsion indeks reytingida dunyoning yetakchi davlatlari qatoriga kirishdek ulkan maqsadga erishishda inson kapitalini rivojlantirishga qaratilgan strategik reja e’lon qilindi. Bizning maqsadimiz ilm-fan sohasini zamonaviy iqtisodiyot talablariga moslashtirishdan iborat bo‘lib, ilm-fandagi tegishli huquqiy baza bilan tartibga solinadigan tub tarkibiy, tashkiliy-moliyaviy infratuzilmaga oid islohotlarni amalga oshirishni talab etadi.
Darhaqiqat, qaldirg‘och ham o‘z uyasini butlash payida bo‘ladi. Biz ham biror narsa qurmasak, yaratmasak, shu ona yurtning tuzini oqlagulik xayrli ish qilolmasak, yashamoqdan ma’no bormi?! Hayotda kimdir ilmi, yana kimdir hunari bilan o‘zidan muhim iz qoldiradi. Zero, zamonaviy ilm-fan yutuqlarini egallash, elga nafi tegadigan kasb-hunar sohibi bo‘lish, ma’naviy komillik insonning asosiy ehtiyojidir.

Azizjon FAYZIYEV,
mayor.

Телеграмда ўқинг / Telegramda o'qing

Ворд шаклида ўқинг / Word shaklida o'qing

ПДФ шаклида ўқинг / PDF shaklida o'qing

Кирилл алифбосида ўқинг / Kirill alifbosida  o'qing

Рус тилида ўқинг / Читать по русски

2024 йил барча мавзулар /  2024 yil barcha mavzular
25.0K viewsedited  09:53
Ochish/sharhlash
2024-02-29 12:53:16 10-mavzu
ILM-FAN, TA’LIM VA TARBIYA, MA’NAVIYAT BIZ UCHUN USTUVOR MASALADIR

Ayni paytda dunyo miqyosida keskin tus olib borayotgan raqobatga faqat zamonaviy ilm-fan, yuqori texnologiyalar va innovatsiya yutuqlarini keng joriy etish orqaligina munosib javob bera olishimiz mumkin. Shu bois Yangi O‘zbekistonda ham ilm-fan, ta’lim, iqtisodiyot, sport, san’at, ma’naviyat sin¬gari barcha sohalarda o‘sishga erishish va buning natijasida ilmiy salohiyatini oshirish, aholi turmush tarzini bundan-da yaxshilash maqsadida tizimli islohotlar amalga oshirilmoqda.

Mamlakatimizda ilm-fan sohasini rivojlantirish davlat siyosati darajasiga ko‘tarildi. Ta’kidlash joizki, qisqa vaqt ichida ma’rifat, ta’lim, ilm-fan sohalarini rivoj¬lantirish uchun o‘ttizdan ortiq qarorlar, farmonlar, farmoyishlar va qonunlardan iborat huquqiy hujjatlar qabul qilindi. Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev rahbarligida mamlakatimiz ta’lim tizimini tubdan o‘zgartirish, malakali mutaxassis kadrlar tayyorlash hamda Vatanga sadoqatli yangi avlodni voyaga yetkazish mexanizmlarini yaratish maqsadida izchil islohotlar amalga oshirilmoqda.

Yangi O‘zbekistonning keyingi taraqqiyoti jarayonida maktab¬gacha ta’lim tizimini rivojlantirish, umumta’lim maktablari faoliyatini yaxshilash, oliy ta’lim tizimini dunyo standartlariga moslashtirish, xalqaro reyting¬larga kiritish, o‘quv yurtlariga qabul qilishda adolatli tizimni o‘rnatish, yurtimizda nufuzli chet el universitetlarining filiallarini ochish kabi ko‘plab ishlar olib borilmoqda.

Ta’kidlash joizki, ta’lim va tarbiya bir-birini to‘ldiradi. Tarbiya ta’limga nisbatan keng qamrovlidir. Ta’lim aqlni rivoj¬lantiradi va sayqallashtiradi. Lekin insonning ruhiy, aqliy va jismoniy taraflarini birdek qamrab ololmaydi. Shuning uchun ham ta’lim va tarbiya doimo birga bo‘lishi talab etiladi.
Umumiy ta’lim tizimida jiddiy o‘zgarishlar sifatida badiiy ijod, san’at, madaniyat yo‘nalishlari¬da maxsus maktablar barpo etilganligini e’tirof etish joiz. Qoraqalpog‘istonda Ibroyim Yusupov, Jizzaxda Hamid Olimjon va Zulfiya, Namanganda Ibrat, Farg‘onada Erkin Vohidov, Qarshida Abdulla Oripov, Xorazmda Ogahiy, Sirdaryoda Halima Xudoyberdiyeva, Andijonda Muhammad Yusuf nomlari bilan atalgan adabiyot va ijtimoiy soha maktablari faoliyat olib bormoqda. Shuningdek, yoshlarning boshqa sohalarga bo‘lgan qiziqishlari ham e’tiborga olinib, respublikamizda Muhammad al-Xorazmiy nomidagi axborot-kommunikatsiya texnologiyalari yo‘nalishiga oid fanlarni chuqurlashtirib o‘qi¬tishga ixtisoslashtirilgan maktab tashkil qilindi.
Davlatimiz rahbarining ta’biri bilan aytganda, «biz maktabgacha ta’lim va maktab ta’limi, oliy va o‘rta maxsus ta’lim tizimi hamda ilmiy-madaniy muassasalarni bo‘lg‘usi Renessansning to‘rt uzviy halqasi, deb bilamiz. Bog‘cha tarbiyachisi, maktab muallimi, professor-o‘qituvchilar va ilmiy-ijodiy ziyolilarimizni esa yangi Uyg‘onish davrining to‘rt tayanch ustuni, deb hi-soblaymiz».
Prezidentimizning «Ilm-fanni 2030-yilgacha rivojlanti¬rish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida»gi farmoni iqtisodiyot tarmoqlari va ijtimoiy sohani jadal rivojlantirish, ilmiy-intellektual hamda moliyaviy resurslarni to‘liq safarbar etgan holda, il¬miy-innovatsion salohiyatdan keng foydalanish, istiqbolda ilm-fanni muntazam isloh qilib borishning ustuvor yo‘nalishlarini belgilash, zamonaviy bilimga ega va mustaqil fikrlaydigan yuqori malakali kadrlar tayyorlash, ilmiy infratuzilmani modernizatsiya qilish ishlarini sifat jihatidan yangi bosqichga ko‘tarishga xizmat qilishi bilan ahamiyatlidir.

Ilm-fan, ta’lim-tarbiya va ma’naviyat mamlakatimizda azaldan ustuvor masala bo‘lib kelgan. Davlat rahbari raisligida 2024-yil 22-dekabrda bo‘lib o‘tgan Respublika Ma’naviyat va ma’rifat kengashining kengaytirilgan yig‘ilishida bugun jahon miqyosida taraqqiyot sur’atlari shiddatli tus olgani, o‘ta ziddiyatli jarayonlarning ta’siri mamlakatimizda ham sezilayotgani bejiz qayd etilmadi.
24.6K views09:53
Ochish/sharhlash
2024-02-29 12:40:59
МУТОААЛА УЧУН

Темур тузуклари

24.4K views09:40
Ochish/sharhlash
2024-02-22 15:32:03 Prezidentimizning ayollarni, onalarni hayotdan rozi qilish ustuvor jihat ekanligini ta’kidlagani ham bejiz emas: «Biz erkin va farovon, demokratik, dunyoga ochiq mamlakatni barpo etishda butun xalqimiz qatori xotin-qizlarimiz ham beqiyos hissa qo‘shayotganini albatta yuksak qadrlaymiz. O‘zbekistonda qanday qonun va qarorlarni qabul qilmaylik, qanday islohotlarni hayotga joriy etmaylik, davlat rahbari sifatida mening ko‘z o‘ngimda avvalo munis onalarimiz, mehribon opa-singillarimiz siymosi, ularning dard-u tashvishlari turadi. Oila tayanchi, jamiyat ustuni bo‘lgan ona¬larimiz, ayollarimiz hayotdan rozi bo‘lsa, butun xalqimiz hayotdan rozi bo‘ladi.

Xalq rozi bo‘lsa, Yaratganimiz ham bizdan rozi bo‘ladi!»

Ming yillar davomida har qaysi jamiyatning madaniy darajasi va ma’naviy barkamolligi ham ayollarga bo‘lgan munosabat bilan belgilangan. Ayolni e’zozlash, unga ehtirom ko‘rsatish Sharq xalqlariga, jumladan, o‘zbek xalqiga xos xususiyatdir. Muborak hadisi sharifda keltirilgan «Jannat onalar oyog‘i ostidadur», «Avval onangizga, yana onangizga va yana onangizga, so‘ngra otangizga yaxshilik qiling», degan benazir so‘zlarda ham ana shu adoqsiz ehtirom namoyon bo‘lib turibdi. Millat ayollarni nechog‘lik ulug‘lasa, uning o‘zi ham shunchalik ulug‘lanadi.

Zamonaviy ayol deganda, birinchi navbatda, oliy ma’lumotga ega, dunyoqarashi keng, iqtisodiy jihatdan mustaqil, ma’naviyati yuksak, faol rahbar yoki xodim, barkamol avlodni tarbiyalaydigan mehribon ona, hurmat-ehtiromga sazovor ayol, saranjom-sarishta bekani ko‘z oldimizga keltiramiz. Bunday ayol¬ning munosib ijtimoiy-siyosiy maqomini ta’minlash mamlakatimizda olib borilayotgan islohotlarning tub maqsadidir.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining yordamchisi Saida Mirziyoyeva BMT va boshqa nufuzli tashkilotlarning minbarlarida ta’lim, sog‘liqni saqlash masalalari hamda boshqa ko‘plab global muammolar haqida bong urayotganligi, O‘zbekiston Oliy Majlisi Senati raisi Tanzila Norboyevaning namunali faoliyati, yoshlar, bola huquqlari bo‘yicha ayol rahbarlarning yetakchilik qobiliyati e’tirof etilayotganligi yangi O‘zbekistonda ayollarga e’tibor yuksak darajaga chiqayotganligidan dalolat beradi.

Yurtimizda gender tengli¬gini ta’minlashga qaratilgan ishlar samarasi, o‘z navbatida xotin-qizlarga bildirilayotgan ishonch, desak, adashmagan bo‘lamiz. Bir so‘z bilan aytganda, xotin-qizlar hamisha davlat e’tiborida, e’zoz-u ardog‘ida. Chunki ayol o‘zini baxtli his qilsa, jamiyat baxtli bo‘ladi, oilada ma’naviy muhit barqarorligi ta’minlanadi!

Abror POYONOV,
"Postda" - "На посту" muxbiri.

Телеграмда ўқинг / Telegramda o'qing

Ворд шаклида ўқинг / Word shaklida o'qing

ПДФ шаклида ўқинг / PDF shaklida o'qing

Кирилл алифбосида ўқинг / Kirill alifbosida  o'qing

Рус тилида ўқинг / Читать по русски

2024 йил барча мавзулар /  2024 yil barcha mavzular
54.3K viewsedited  12:32
Ochish/sharhlash
2024-02-22 15:32:02 9-mavzu

AYOLLARNING BAXTI – XALQIMIZ, JAMIYATIMIZNING BAXTIDIR


O‘zbek ayollari o‘zining matonati, sabr-toqati, metin irodasi-yu mislsiz jasorati bilan hamisha mavqeyini sarbaland ushlagan.

Mamlakatimiz xotin-qizlari tarixning turli davrlarida, suronli yillarida, har xil qiyinchilik va jang-u jadallarda ham matonat va jasorat namunasini ko‘rsatgan. Bunga moziy ham guvoh. Masalan, olis tarix sahifalaridan joy olgan massagetlar malikasi To‘maris miloddan avvalgi 529-yilda Ahamoniylar podshohi Kir II ni jang maydonida yengishning uddasidan chiqqan edi.

Qadimgi yunon tarixchisi Gerodotning «Tarix» asarida yozilishicha, Ahamoniylar davlati asoschisi Kir II Turonga bostirib kirganida, massagetlar Amudaryo (Araks) bo‘ylari va Qizilqumda yashashgan. To‘maris massagetlar podshosining xotini bo‘lib, u erining vafotidan so‘ng davlatni boshqargan. Erondan kelgan bosqinchilar qo‘shini va massagetlar o‘rtasida shiddatli janglar bo‘lgan. Forslar hiyla yo‘li bilan To‘marisning o‘g‘li Spargalis (Siparangiz)ni asir olishganda, or-nomusga chiday olmagan Spargalis o‘zini o‘ldirgan. To‘maris o‘g‘li¬ning halokatidan esankirab qolmay, ikki o‘rtada ayovsiz jang bo‘lgan. Fors qo‘shinlari¬ning asosiy qismi, jumladan, Kir II ham jang maydonida halok bo‘lgan. To‘marisning jasorati va harbiy-siyosiy faoliyati to‘g‘risida xalq dostonlari yaratildi, jangnoma va rivoyatlar to‘qildi.

Yana bir misol, Qo‘qon xoni Umarxonning turmush o‘rtog‘i, o‘zbek mumtoz adabiyotining yorqin vakilasi, «Komila» va «Maknuna» taxalluslari bilan ijod qilgan Nodira (Mohlaroyim)dir. 1822-yilda Umarxon vafot etgach, uning o‘g‘li 14 yoshli Muhammad Alixon (Ma’dali¬xon) taxtga ko‘tariladi. Lekin davlatni asosan Nodiraning o‘zi idora qiladi. U madaniyat va san’atni rivojlantirishga intildi.

Qo‘qonda yirik adabiy muhit vujudga keldi. Bozor-u rastalar, masjid-u madrasalar, karvonsaroylar qurilishiga e’tibor berildi. Go‘ristoni kalondagi Madrasayi Chalpak, Taqagarlik rastasidagi Mohlaroyim madrasasini bino ettirgan.

Anglaganingizdek, o‘zbek ayollari hatto davlatni idora qilishdek mas’uliyatli vazifalarda ham jonbozlik ko‘rsata olgan. Bu nozik xilqat vakilalarining har qanday ishga mas’uliyati ikki karra kuchliligini, qayerda bo‘lmasin, o‘z vazifasini ortig‘i bilan bajara olishiga yaqqol dalildir.

Ayni damda jamiyatda xotin-qizlarning o‘rni beqiyos. Fidoyiligi, qobiliyati bilan barchani hayratga solayotgan ayollar safi esa muttasil ra-vishda kengayib bormoqda. Xotin-qizlarning davlat boshqaruvidagi o‘rni va ta’sirini oshirish so‘nggi yillarda barcha davlat dasturlarining ustuvor yo‘nalishlari sifatida kiritib borilmoqda. Mustaqillik yillarida xotin-qizlarga e’tibor davlat siyosati darajasiga ko‘tarildi. Oila kodeksida turmushda, oilaviy munosabatlarda ayollarning erkaklar bilan teng huquqli ekani, oila davlat tomonidan muhofaza etilishi o‘z aksini topgan.

Shu vaqtga qadar ayollar huquqi himoyalangan ko‘plab qonun hujjatlari qabul qilindi. Ayniqsa, xotin-qizlarimizni ish bilan ta’minlash, tabdirkorlik qilishlariga erkinlik berish, rag‘batlantirish borasida sezilarli ishlarni kuzatish mumkin. Bugungi kunda xotin-qizlar minglab yillar davomida umuman ko‘rmagan va guvohi bo‘lmagan, orzu-intilishlarining mazmun-mohiyatiga aylangan siyosiy huquqlarga hech qanday to‘siqlarsiz erishmoqdalar. Ularga nisbatan qarashlarning tubdan o‘zgargani va endi nafaqat oilaviy hayot, balki davlat va jamiyat hayotida ayollar hamda erkaklarning maqomi ham tenglashgani diqqatga sazovordir.
48.7K viewsedited  12:32
Ochish/sharhlash
2024-02-15 15:33:09 Bundan tashqari, 200 tadan ortiq yangi maktab barpo etildi va 3 mingdan ortiq mavjud maktablar rekons¬truksiya qilindi va to‘liq jihozlandi. Shuningdek, 11 yillik maktab ta’limiga o‘tilishi munosabati bilan bo‘shab qolgan 383 ta kasb-hunar kolleji maktabga aylantirilib, qo‘shimcha 221 mingta o‘quvchi o‘rni yaratildi.
Ko‘plab yangi oliy ta’lim dargohlari ochilib, ta’limning bakalavriat, magistratura va sirtqi shakllari uchun kvotalar oshirildi, kechki ta’lim shakli joriy etildi. Natijada maktab bitiruvchilarining oliy ta’lim bilan qamrov darajasi oldingi 9 foizdan qariyb 30 foizga yetkazildi.
Sog‘liqni saqlash tizimida ham muhim islohotlar izchil olib borilmoqda. Shifoxonalar va tez tibbiy yordam punktlarini dori-darmon va zarur buyumlar bilan ta’minlash maqsadida davlat tomonidan ajratilgan mablag‘lar miqdori o‘tgan davrda 12 barobar ko‘paytirildi. Avvallari ma’lum sabablar bilan yopilib ketgan oilaviy shifokorlik punktlari qayta ochildi, birlamchi tibbiyot xalqqa yaqinlashtirildi.
Aholini uy-joy bilan ta’minlash masalasiga ham katta e’tibor berilmoqda. Yangi massivlar, shaharchalar qurilib, ehtiyojmand fuqarolarga uzoq muddatli ipoteka kreditlari va subsidiyalar asosida sotilmoqda.
O‘zbekistondagi inson omiliga e’tibor, uning huquq va erkinliklari ta’minlanishi, qonun ustuvorligi, ochiqlik va oshkoralik, so‘z erkinligi, majburiy mehnatga chek qo‘yish va ochiq siyosat yuritish bo‘yicha erishilgan yutuqlarni bugun xalqaro hamjamiyat alohida e’tirof etmoqda.
Xulosa sifatida shuni ta’kidlash mumkinki, yurtimizda kecha¬yotgan ulkan o‘zgarishlar va yangilanishlar davrida avvalo inson huquqlarini himoya qilish va rag‘batlantirish birlamchi vazifaga aylandi. Mazkur yo‘nalishda amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar insonlar hayotini, dunyoqarashini hamda turmush tarzini o‘zgartirmoqda. Inson qadri tom ma’noda ulug‘lanib, «Davlat – inson uchun» degan ezgu g‘oya hayotda o‘zining amaliy ifodasini topyapti.

Abduvosit SIDIQOV,
o‘z muxbirimiz.

Телеграмда ўқинг / Telegramda o'qing

Ворд шаклида ўқинг / Word shaklida o'qing

ПДФ шаклида ўқинг / PDF shaklida o'qing

Кирилл алифбосида ўқинг / Kirill alifbosida  o'qing

Рус тилида ўқинг / Читать по русски

2024 йил барча мавзулар /  2024 yil barcha mavzular
86.4K viewsedited  12:33
Ochish/sharhlash
2024-02-15 15:33:06 8-mavzu

YANGI O‘ZBЕKISTON – INSON SHA’NI VA QADR-QIMMATI USTUVOR MAMLAKAT

Inson mavjudotlarning gultoji, aziz-u mukarramidir. Uning huquq va manfaatlari esa tug‘ilishidan to vafot etguniga qadar butun umri davomida unga hamrohlik qiladi. Shu bois inson bu yorug‘ dunyoda tinch va xotirjam, baxtli va farovon hayot kechirishga haqli. Uning qadr-qimmatini ulug‘lash, huquq va manfaatlarini himoya qilish masalasiga oliy qadriyat darajasida qarash har qanday davrda ham ustuvor ahamiyat kasb etaveradi.
Bugun O‘zbekistonda ham tom ma’noda insonparvar siyosat amalga oshirilmoqda. Yurtbo¬shimiz tashabbusi bilan ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy va madaniy sohalarda olib borilayotgan keng qamrovli islohotlar inson dard-u tashvishlarini yengillatish, uning farovon hayot kechirishiga qaratilgan bo‘lib, xalq bilan bevosita muloqot qilish, muammolarni ijobiy hal etish bo‘yicha yangi tizim yaratildi. «Xalq davlat idoralariga emas, davlat idoralari xalqqa xizmat qilishi kerak» degan xalqchil g‘oya qaror topdi va bu tobora mustahkamlanib bormoqda.
2023-yilning 30-aprel kuni umumxalq referendumida tasdiqlangan yangi tahrirdagi Konstitutsiyamizda ham «O‘zbekiston – huquqiy davlat» degan tamoyil qat’iy belgilanib, inson huquq va erkinliklari borasidagi normalar 3 baravarga ko‘paytirildi. Inson sha’ni va qadr-qimmati daxlsizligi, hech narsa ularni kamsitish uchun asos bo‘lishi mumkin emasligi nazarda tutilgan.
Shuningdek, Konstitutsiyada insonning shaxsiy huquqlari va erkinliklari kafolati eng ilg‘or xalqaro standartlarga muvofiq kuchaytirildi. Jumladan, shaxsni sudning qarorisiz 48 soatdan ortiq muddat ushlab turish mumkin emasligi, odamlarning huquq va erkinliklarini cheklash bilan bog‘liq barcha harakatlarga faqat sud qarori asosida yo‘l qo‘yilishi, ayblanuvchi va sudlanuvchilarning «sukut saqlash» huquqi mustahkamlandi.
«Inson qadri uchun» tamoyili Konstitutsiyada, qonunlarimizda va davlat idoralari faoliyatida bosh mezon bo‘lishi shartligi belgilab qo‘yildi.
Yana bir muhim hujjat: yettita ustuvor yo‘nalishdan iborat «Yangi O‘zbekistonning 2022–2026-yillarga mo‘ljallangan Taraqqiyot strategiyasi»da ham «Inson qadri uchun – 100 ta maqsad» belgilab olinganini e’tirof etish zarur. Jumladan, uning har bir yo‘nalishida fuqarolar uchun munosib shart-sharoit yaratish, huquq va qonuniy manfaatlarini himoya qilishdek ezgu maqsadlar mujassamlashgan.
So‘nggi yillarda inson huquqlarini himoya qilish yo‘nalishida muhim o‘rin tutadigan sud-huquq tizimida tub islohotlar amalga oshirilayotganini alohida e’tirof etish zarur. Jumladan, nazorat instansiyasi bekor qilinib, fuqarolar va advokatlarning shikoyatlari ham, xuddi prokuror protesti kabi, to‘g‘ridan to‘g‘ri ko‘riladigan tartib o‘rnatildi.
Ilk bor mansabdorlarni noqonuniy harakatlardan tiyib turadigan ma’muriy sudlar faoliyati yo‘lga qo‘yilib, ular orqali fuqaro va tadbirkorning huquqlari tiklanmoqda. Iqtisodiy va fuqarolik sudlarida prokurorning ishtiroki cheklandi, jinoyat ishlarini asossiz ravishda suddan chaqirib olish bilan bog‘liq amaliyotga barham berildi.
Xalqaro mehnat tashkilotining zamonaviy talablari va tavsiyalariga javob beradigan yangi Mehnat kodeksi qabul qilingani ham inson manfaatlarini, uning mehnat qilish va dam olish huquqlarini yuksak darajada ta’aminlashga xizmat qilmoqda.
Shu o‘rinda bevosita inson omilini ulug‘laydigan faktlarni keltirib o‘tmoqchiman:
Yaqin yillargacha mamlakatimizda bolalarning maktabgacha ta’lim qamrovi 30 foizga ham yetmasdi, aksariyat bolalar bog‘chaga bormasdi. So‘nggi 5 yilda mamlakatimizda 21 mingdan ortiq yangi maktabgacha ta’lim muassasasi tashkil etilib, ushbu maskanlarda tarbiya olayotgan bolalarimiz qamrovi 67 foizga ko‘tarilgani insonga e’tiborning yana bir yorqin namunasi emasmi?
Maktab ta’limidagi islohotlar jamiyatda o‘qituvchilar maqomini oshirishdan boshlandi. Pedagog xodimlar ish haqi muntazam oshirilib, aksincha, o‘qituvchilar to‘ldiradigan hujjatlar soni kamaytirildi. Iqtidorli yoshlar uchun mutlaqo yangi turdagi Prezident maktablari va ijod maktablari tashkil etildi.
74.5K viewsedited  12:33
Ochish/sharhlash
2024-02-10 13:06:21 Chunki shoir va yozuvchilar, madaniyat va san’at namoyandalari, soha mutasaddilari ishtirok etgan ushbu tadbirda Yurtboshimiz bu borada muhim vazifalarni belgilab berdi. Unga ko‘ra yaqin orada teatr san’atini rivojlantirish bo‘yicha dastur ishlab chiqiladi. Ushbu dastur eng yax­shi pyesalar uchun ijodiy buyurtma berish, ijodiy va yordamchi xodimlarning chet el teatrlarida mahoratini oshirish, yosh rejissyorlarni qo‘llab-quvvatlash uchun Mannon Uyg‘ur nomidagi mukofot ta’sis etish kabi bir qator chora-tadbirlarni o‘z ichiga oladi.
Bundan buyon korxona va muassasalarda oyning bir kuni «Teatr kuni» sifatida belgilanib, xodimlarning teatrlarga borishi yo‘lga qo‘yiladi. Bu nafaqat teatrlarning moddiy-texnik bazasini mustahkamlaydi, balki hamyurtlarimizning ma’naviyatini, estetik didini yuksaltirishda muhim omil bo‘ladi.

Ammo teatrlar ibrat maskani vazifasini to‘laqonli bajarishi uchun soha vakillariga qo‘yiladigan talab ham kuchayishi tabiiy. Avvalambor, dramaturglar maishiy mavzularga o‘ralashib qolmasdan, ijtimoiy mazmun-mundarijasi salmoqli asarlar, el-yurt taqdiriga, kelajagiga daxldorlik hissi bilan yashaydigan, faol fuqarolik pozitsiyasiga ega zamonamiz qahramonlari obrazlarini yaratishlari kerak.

Rejissyorlar teatrni muqaddas dargoh bilib, xoh zamonaviy mavzuda bo‘lsin, xoh tarixiy yo‘nalishda bo‘lsin, dramatik asarlarni mahorat bilan sahnalashtirishlari lozim. Zero, bu ulug‘ dargohda Mannon Uyg‘ur, Toshxo‘ja Xo‘jayev, Bahodir Yo‘ldoshev singari san’at darg‘alari faoliyat ko‘rsatgan.

Aktyorlarimiz sahnani muqaddas bilib, o‘zlariga topshirilgan katta-kichik rollarni maromiga yetkazib, qoyilmaqom qilib ijro etishlari darkor. Zero, yurtimizning teatr sahnalarida Abror Hidoyatov, Shukur Burhonov, Nabi Rahimov, Zikir Muhammadjonov, Lutfixonim Sarimsoqova, Olim Xo‘jayev, Zaynab Sadriyeva kabi san’at darg‘alarining izlari qolgan.

O‘zbekiston xalq shoiri Rauf Parfi san’atkor tilidan shunday yozgan edi:
 
Hammasi tugadi, tugadi axir,
Parda tushirildi,
tomosha tamom.
Biroq sahna uzra hal
bo‘lgan taqdir
Mening yuragimda
qilmoqda davom.
 
Ha, ana shunday butun vujudi bilan o‘z ishiga berilgan teatr san’atkorlarigina tomoshabin tahsiniga, olqishiga sazovor bo‘ladi.

Xullas, davlatimiz rahbarining e’tiboridan ruhlangan teatr san’atiga daxldor har bir shaxs o‘z vazifasini sidqidildan bajaradi deb ishonamiz, umid qilamiz. Shundagina tomoshabin spektakl namoyishi paytida sahnada aks etgan hayot bilan yashaydi. Tomoshadan so‘ng ham o‘ylashda, mushohada yuritishda davom etadi, yaxshilarga yondashadi, yomonlikdan qaytadi. Qisqa qilib aytganda, spektakl namoyishidan ibrat oladi, tegishli xulosa chiqaradi.

Bobomurod TOSHЕV.
19.1K viewsedited  10:06
Ochish/sharhlash
2024-02-10 13:06:21 7 - mavzu

TEATR – IBRAT MASKANIDIR

Ma’naviyat va ma’rifat darsi
«Hayot – bu teatr, undagi odamlar – aktyorlar», degan edi ingliz dramaturgi Uilyam Shekspir. Daho ijodkorning ushbu fikriga tayanib «Teatr – bu hayot, uning bir parchasi» deyish ham mumkin. Zero, hatto rivoyat-u afsonalarga asoslangan teatr tomoshalari zamirida ham insonning hayot haqidagi tasavvurlari yotadi.

Ona yurtimizda teatr san’ati juda qadim tarixga ega. Unig ildizlari ibtidoiy jamoa davriga borib taqaladi. O‘sha zamonlarda ajdodlarimiz ov va boshqa mehnat jarayonlarini taqlidiy raqslar, jangovar o‘yinlar hamda xalq o‘yinlari shaklida ifoda etishgan.

Sharafiddin Ali Yazdiy, Ibn Arabshoh, Klavixolarning ma’lumotlariga qaraganda, Amir Temur saltanati poytaxtida va boshqa yirik shaharlarda teatrlashgan tomoshalar namoyish qilingan. XIX asrning ikkinchi yarmida esa Qo‘qonda Zokir qiziq boshchiligida bir guruh qiziqchilar, Buxoroda To‘la masxara yetakchiligidagi masxarabozlar xalq orasida mashhur bo‘lgan. Abdulla Qodiriyning «Mehrobdan chayon» romanining «Xon ko‘ngil olmoqchi», «Qiziqlar» boblarida aynan Zokir qiziq rahbarligidagi qiziqchilarning Xudoyorxon saroyidagi tomoshalaridan bir parcha aks etgan.

Turkistonda tom ma’nodagi teatrga Mahmudxo‘ja Behbudiyning «Padarkush» asari yaratilganidan so‘ng asos solindi. Muallifning o‘zi asarini janr jihatdan «milliy fojia» deb atagan. «Padarkush» dastlab 1914-yilning 15-yanvarida Samarqandda, o‘sha yilning 27-fevralida esa Toshkentda sahna yuzini ko‘rdi. Abdulla Avloniyning «Turon» havaskorlik teatr truppasi 1914 – 1916-yillarda butun Farg‘ona vodiysi bo‘ylab spektaklni namoyish etdi. Hech mubolag‘asiz aytish mumkinki, mazkur teatr tomoshasi g‘aflat uyqusida yotganlarni go‘yoki uyg‘otib yubordi. Zero, Behbudiyning o‘zi ham «Oyna» jurnalining 1914-yil 29-sonida chop etilgan «Teyotr nadur?» maqolasida «Teyotr ibratnamodur, teyotr va’zxonadur, teyotr ta’zir adabdir. Teyotr oyinadurki, umumiy hollarni anda mujassam va namoyon suratda ko‘zliklar ko‘rib, kar-quloqsizlar eshitib, asarlanur. Xulosa: teyotr va’z va tanbeh etguvchi hamda zararlik odat, urf va taomilni, qabih va zararini ayon ko‘rsatguvchidur», – deb yozgan edi. «Padarkush» asari garchi hozirgi mezon bilan o‘lchaganda, mazmunan nihoyatda sodda bo‘lsa-da, ushbu talablarga to‘la javob berardi. Yuqoridagi talablar bugungi kunda ham o‘zgargani yo‘q. Bizning davrimizda ham teatr ibrat maskani hisoblanadi. Ushbu san’at dargohiga qadam ranjida qilgan inson tomoshadan so‘ng o‘zi uchun ibrat, saboq olib qaytishi lozim.

Teatr nihoyatda kuchli tarbiyaviy ta’sir kuchiga ega. Shuning uchun mustaqillik yillarida mazkur san’at turi rivojiga alohida e’tibor qaratildi. Istiqlol davrida teatr repertuarlarida tarixiy mavzularga keng o‘rin berildi. Bahouddin Naqshband, Imom al-Buxoriy singari ulug‘ allomalarimizning hayoti va faoliyatini yorituvchi asarlar sahnalashtirildi. Ayniqsa, Amir Temur bobomiz va temuriylar to‘g‘risidagi spektakllarni xalqimiz sevib tomosha qildi. Shuningdek, teatr milliy qadriyatlarimizni ulug‘lash, kuchaytirishda muhim ahamiyat kasb etdi. Shu o‘rinda «Chimildiq», «Che­cha» kabi ko‘plab spektakllarni eslab o‘tish joiz.
Farg‘ona, Xiva, Qarshi, Namangan, Termiz shaharlarida qo‘g‘irchoq teatrlari ish boshladi. O‘zbek Milliy akademik drama teatri uchun zamonaviy, muhtasham bino qurib berildi. Teatr san’atini rivojlantirish maqsadida bir qator xalqaro anjumanlar o‘tkazildi.

Ayniqsa, so‘nggi yillarda teatr san’atini yanada taraqqiy toptirish maqsadida davlatimiz tomonidan har tomonlama g‘amxo‘rlik qilinmoqda. Xususan, 2018-yil 5-yanvarda Vazirlar Mahkamasining «2018–2022-yillarda davlat teatrlarining moddiy-texnik bazasini mustahkamlash va ularning faoliyatini rivoj­lantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi qarori qabul qilindi.

Respublika Ma’naviyat va ma’rifat kengashining 2023-yil 22-dekabr kuni Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev raisligida bo‘lib o‘tgan kengaytirilgan yig‘ilishi mamlakatimiz teatrlari rivojida tub burilish yasashi shubhasiz.
19.2K views10:06
Ochish/sharhlash