Markaziy Osiyo

2022-09-02 18:32:35 Қозоғистонда бир гуруҳ депутатлар, жумладан, ҳукмрон партия вакиллари ҳам кузда бўлиб ўтиши режалаштирилган навбатдан ташқари сайловгача мамлакат конституциясига 7 йиллик президентлик муддатини белгилаш бандини киритишни таклиф қилмоқда.

Шунингдек, таклифлар орасида пойтахт Нур-Султон номини қайта Остона деб ўзгартириш ҳам бор.

Каналга уланиш
@centerasiastudy Ochish/sharhlash

2022-09-02 12:36:49 Президент Шавкат Мирзиёев Ислом Каримов номидаги илмий-маърифий ёдгорлик мажмуасига ташриф буюриб, Биринчи Президентимиз ҳайкали пойига гулчамбар қўйди.

Каналга уланиш
@centerasiastudy Ochish/sharhlash

2022-09-02 12:24:37 Бугун — академик Қори-Ниёзий таваллуд топган кун

Тошмуҳаммад Ниёзович Қори-Ниёзий (1897-1970) - математик олим, педагог, жамоат арбоби. Ўзбекистонда хизмат кўрсатган фан арбоби (1939), академик (1943). ЎзССР ФА биринчи президенти (1943-1947).

Т.Қори-Ниёзий 1897 йил 2 сентабрь Хўжандда таваллуд топган. 1929 йил Ўрта Осиё университетини тамомлаган. 1931-1933 йиллар ушбу олийгоҳ раҳбари сифатида фаолият юритади. Ўзбекистон Маориф халқ комиссари ва айни пайтда Ўзбекистон ХКС ҳузуридаги Фан қўмитаси президиуми раиси (1937-38), Тошкент ирригация ва механизациялаш муҳандислари институти математика кафедраси мудири (1939 йилдан). Ўзбекистон ХКС раиси ўринбосари (1939-43), айни вақтда СССР Фанлар академияси Ўзбекистон филиали президиуми раиси (1940-43). Ўзбекистон Фанлар академияси Президиуми аъзоси (1947-62) ва физика-математика фанлари бўлими раиси (1954-60), «Фан ва турмуш» журнали бош муҳаррири (1939-70).

Каналга уланиш
@centerasiastudy Ochish/sharhlash

2022-09-02 12:19:10 #Инфографикa #Мустақиллик_солномаси

Ўзбекистон мустақил бўлганига 31 йил тўлди. 1991 йил 1 сентябрдан бошлаб жаҳон харитасида янги давлат – Ўзбекистон Республикаси пайдо бўлди.

Бугун Ўзбекистон ўз Конституциясига, ўз давлат рамзларига – байроғи, герби, мадҳиясига, миллий валютасига, мустақил армиясига эга. 1992 йилда Ўзбекистон ҳаво йўллари миллий авиакомпаниясига асос солинди. 1996 йилда миллий автомобилсозлик саноати яратилди. Пахта монополияси тугатилди, дон етиштириладиган майдонлар 5,5 бараварга оширилди. 50 дан ортиқ халқаро ташкилотлар, 130 дан ортиқ давлатлар билан дипломатик алоқалар ўрнатилди.

Эришилган бу каби ютуқлар, амалга оширилган ислоҳотлар Мустақиллик солномаси бўлиб қолади. Биз уларни #инфографикада акс эттирдик.
uzbyuksalish

Каналга уланиш
@centerasiastudy Ochish/sharhlash

2022-09-02 11:36:47 Гўзал Туркистон, сенга не бўлди?
Сахар вақтида гулларинг сўлди.
Чаманлар барбод, қушлар ҳам фарёд,
Ҳаммаси маҳзун. Бўлмасми дил шод?
Билмам не учун қушлар учмас боғчаларингда?
Бирлигимизнинг тебранмас тоғи,
Умидимизнинг сўнмас чироғи.
Бирлаш, эй халқим, келгандир чоғи,
Безансин энди Туркистон боғи.
Қўзғал, халқим, етар шунча жабру жафолар!
Ол байроғингни, қалбинг уйғонсин,
Қуллик, асорат – барчаси ёнсин.
Қур янги давлат, ёвлар ўртансин.
Ўсиб Туркистон, қаддин кўтарсин,
Яйраб, яшнаб ўз Ватанинг гул боғларингда!

Абдулҳамид Чўлпон

Каналга уланиш
@centerasiastudy Ochish/sharhlash

2022-09-02 11:12:59 Мен учун собиқ СССРнинг охирги ўн йиллигида, яъни, 80-чи йилларда юз берган “Ўзбек иши” (“Узбекское дело”) анча тушунарсиз, зиддиятли воқеа эди. Россиялик таниқли тарихчи Фёдор Раззаковнинг ютубдаги бир неча суҳбатларини эшитиб, у келтирган фактологик ҳужжатлар билан танишгач, “ўзбек иши” борасида анча аниқ тасаввур шаклланди. Фёдор Раззаков, отаси томонидан ўзбек, онаси томонидан татар. Фёдор Раззаковнинг суҳбатларида келган энг аҳамиятли фактлар қуйидагилардан иборат ва бу фактларни ҳеч ким инкор қила олмайди:

Собиқ СССРда марказдаги ва иттифоқдош республикалардаги барча жараёнлар КГБнинг тотал назоратида бўлган. Ҳеч бир ходиса ёки жараён КГБнинг назоратидан ташқари бўлмаган. СССР тарқалишидан олдин, 1990 йилга қадар, сўнгги эллик йил мобайнида, масалан Грузиядаги барча КГБ раҳбарлари, тўлиқ грузин миллатидаги шахслар бўлган. Арманистонда ҳам, барча КГБ раҳбарлари армани бўлишган ва ҳ.к. Лекин, 50 йил мобайнида, Ўзбекистон ССРда биронта ҳам КГБ раҳбари маҳаллий ўзбек ёки тожик бўлмаган. Мутлақ барча раҳбарлар, асосан рус, баъзан армани еки яҳудий бўлишган.

СССР давлатчилигидаги энг олий бошқарув органи – Политбюро ЦК КПСС бўлган. Политбюро тарихида, бу ташкилотга аъзо бўлиш учун, энг узоқ муддат навбат кутган одам – Ўзбекистон ССР раҳбари Шароф Рашидов бўлган. Рашидов, 23 йил “Политбюро ҳақиқий аъзолигига номзод” бўлиб, ҳаётда ҳақиқий аъзо бўлмасдан, ўлиб кетган.

Москвада, энг заиф лобби – бу ўзбек лоббиси бўлган. Ўзбекларни, ёки Ўзбекистон ССР маҳаллий халқларидан қудратли мулозимлар, маслаҳатчилар деярли бўлмаган. Бу ҳам, Ўзбекистон ССР ва уни раҳбариятига қарши СССР тарихидаги энг катта жиноий ишлардан бирига қўшимча сабаб бўлган.

Сталиндан кейин ҳокимиятга келган Хрущёв Сталинни қайта кўмишни кун тартибига қўяди. Ўзбекистон ССР вакили бўлган Муҳиддинов “ўлган одамни суягини безовта қилавериш, ўзбекчиликда, мусулмончиликда яхши эмас” дея эътироз билдиради. Шундан сўнг, норасмий бир шаклда ўзбекларни Политбюрога яқинлаштирмаслик сиёсати олиб борилади.

Шароф Рашидов СССРни Афғонистонга бостириб киришига жиддий қаршилик қилган. Бу Андроповга мутлақ ёқмаган.

Ш.Рашидов Брежнев командасининг энг таниқли ва содиқ намоёндаларидан бири сифатида кўрилган. Лекин, Брежнев ўлимидан сўнг бу гуруҳнинг оппоненти бўлмиш Андропов-Горбачёв гуруҳи ҳокимиятга келади. Брежнев командасининг энг таниқли ва ихлосманд вакили Ш.Рашидовни жазолаш ва йўқотиш учун “ўзбек иши” операциясини бошлашади. Брежнев тарафдори бўлган Ш.Рашидов, инфарк бўлиб, жон беради.

Битта Ш.Рашидовга расман 100 миллион рубль ўғрилик айби қўйилади. Лекин, собиқ СССРда, Ўзбекистондан кўра бир неча баравар коррупция кучли бўлган Грузия, Арманистон, РСФСРларда ҳеч қандай коррупцияга қарши иш олиб борилмайди...

Яқин ўтмишни, собиқ СССРда нималар бўлганлигини билишимиз муҳим. Умуман, ҳар қандай тарихни билиш, жумладан, ўз тарихимизни чуқур билишимиз ва бу билимлардан мустақиллигимиз ҳамда рақобатбардошлигимиз учун керакли хулосалар чиқариб олишимиз ниҳоятда муҳим.

Менимча, отаси томонидан асли деновлик бўлган Фёдор Раззаков каби тарихчиларнинг асарларини ҳам ўзбек тилига таржима қилиш, бундай олимларни Ўзбекистон давлатчилиги манфаатларини парваришлашда унумли фойдаланиш, айни муддао бўлар эди.

Камолиддин Раббимов

Каналга уланиш
@centerasiastudy Ochish/sharhlash

2022-09-02 11:05:26 #arxiv
Ўзбекистон Республикаси Биринчи Президенти Ислом Каримов ва Тожикистон Президенти Имомали Раҳмон.

Каналга уланиш
@centerasiastudy Ochish/sharhlash

2022-09-02 06:44:59 ПУШТУН ҚАБИЛАЛАРИ, ПУШТУНВАЛИ, ПУШТУНИСТОН, ПУШТУНЛАР, ПУШТУНЛАШТИРИШ СИЁСАТИ ҳақида қиқача

ПУШТУНЛАР – асосан Афғонистон ва Покистон ҳамда Ҳиндистоннинг шимоли ва Эронннинг шарқида истиқомат қилувчи қабилавий халқ. Шарқий пуштун диалектида “пахтун” (Ҳиндистонда “патан”) деб талаффуз қилинади. Шарқий Эрон тиллари туркумига мансуб пушту (пашто) тилида сўзлашади. Пуштунлар асосан сунний мусулмонлар, оз қисмигина (турилар ҳамда оракзайларнинг айрим уруғлари) шиалар ҳисобланади. Кўчманчи пуштунлар “кучилар” деб аталади. Ҳозирда пуштунлар Афғонистонда давлат яратувчи (титул) миллат сифатида аҳолининг тахминан 45-48 % ни ташкил этади. Адабиётларда “афғон” ва “пуштун” тушунчалари синоним сифатида қўлланади.


Батафсил - https://telegra.ph/PUSHTUN-ҚABILALARI-PUSHTUNVALI-PUSHTUNISTON-PUSHTUNLAR-PUSHTUNLASHTIRISH-SIYOSATI-ҳaқida-қiқacha-07-28

Каналга уланиш
@centerasiastudy Ochish/sharhlash

2022-09-02 05:45:35 Prezident Shavkat Mirziyoyevning kuni kecha qilgan maʼruzasi Rossiya Davlat dumasi deputati Konstantin Zatulinni asossiz talqiniga suyanib xato xulosalarga sabab boʻlibdi.

Davlat rahbari tarixiy faktlarga asoslanib, yaqin oʻtmishning qora kunlarini eslatib oʻtdi. Oʻsha qora kunlarda xalqimizning eng ilgʻor fikrlovchi qatlamlarning yakson qilinganini eslamaslik, kelajakda bu kabi xatolarni takrorlanishiga olib kelishi mumkin.

Prezident nafaqat oʻzbek, balki oʻsha davrda sovet davlatida yashagan barcha millatlarning ziyolilariga nisbatan qilingan vahshiy nohaqliklar haqida gapirdi. Buni anglash va toʻgʻri talqin qilish uchun katta tarixchi boʻlish shart emas, menimcha.

Hamkasblarimga shunday ham murakkab boʻlgan muhitni yana murakkablashtiradigan, mintaqadagi tinchlik va osoyishtalikka putur yetkazadigan talqinlardan tiyilishni tavsiya qilaman. Zero bundan hech kim yutmaydi!

Oʻynab gapirsak ham, oʻylab gapiradigan vaqtda ishlayapmiz. ️

Kanalga ulanish
@centerasiastudy Ochish/sharhlash

2022-09-01 22:04:24 ​​Югуриш

Саваннада қуёш чиқиши билан оҳу бугун арслондан кўра тезроқ югуриш кераклигини акс ҳолда, унга ем бўлишини яхши билади.

Ҳар куни тонгда қуёш чиқиши билан арслон ҳам бугун оҳудан кўра тезроқ югуриши кераклигини акс ҳолда, унга етолмай оч қолиб, нобуд бўлиши мумкинлигини яхши билади.

Саваннада сиз арслонмисиз ёки оҳу, аҳамияти йўқ, қуёш чиқиши билан югуриш керак бўлади.

Ҳаётда ҳам мақсадга эришиш учун ҳар куни эрта тонгдан харакатни бошлаш лозим.

Каналга уланиш
@centerasiastudy Ochish/sharhlash