2022-09-04 16:08:34
Диққат диққат: Жиноят процессида адвокат монопол эмас!
Маълумки, адвокат ўзига юридик ёрдам сўраб мурожаат этган жисмоний ҳамда юридик шахсларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилади. Бу учун қонунда назарда тутилган воситалар ва усуллардан фойдаланади. Бошқа шахслар ҳам адвокат мақомида иштирок этишлари мумкинми? Келинг, шу саволга жавобни кўриб чиқамиз.
Хусусан, Ўзбекистон Республикаси Жиноят-процессуал кодекси 49-моддаси 3-қисмига асосан, гумон қилинувчининг, айбланувчининг, судланувчининг яқин қариндошлари ёки қонуний вакилларидан
бирининг адвокат билан бир қаторда ҳимоячи сифатида иштирок этишига гумон қилинувчининг, айбланувчининг, судланувчининг илтимосномаси бўйича
суриштирувчининг, терговчининг қарори ёки
суд ажримига биноан йўл қўйилиши мумкин.
Ушбу қонун мазмунига кўра, гумон қилинувчининг, айбланувчининг, судланувчининг яқин қариндошлари ёки қонуний вакилларидан бири адвокат билан бир қаторда ҳимоячи сифатида иштирок этиши назарда тутилиб,
уларга ҳимоячи мақомида ҳаракатланиш ҳуқуқи тақдим этилмоқда.
Бироқ, амалиётда суриштирувчи ва терговчи гумон қилинувчининг, айбланувчининг яқин қариндошлари ёки қонуний вакилларидан бирини адвокат билан бир қаторда ҳимоячи сифатида иштирок этишига
рухсат бермайди. Мен шахсан ўз амалиётимда бунга дуч келмадим, бошқаларда яна билмадим.
Суд жараёнида камдан-кам ҳолларда судья бу ҳақидаги илтимосномасини қаноатлантиради. Аксарият ҳолларда рад этиб, ишда қатнашаётган адвокатга эга бўлганлигига урғу беради. Бу билан фақатгина адвокати орқали ҳимоя ҳуқуқини амалга ошириши мумкинлигини таъкидлагандек бўлади. Афсуски ундай бўлмаслиги керак!
Чунки, ЎзР ЖПКнинг 24-моддасига мувофиқ, гумон қилинувчи, айбланувчи ва судланувчи ҳимояланиш ҳуқуқига эга.
Ҳимояланиш ҳуқуқи суриштирувчи, терговчи, прокурор, суд зиммасидаги гумон қилинувчига, айбланувчига ва судланувчига унга берилган ҳуқуқларни тушунтириб бериш ҳамда у ўзига қўйилган
айбловдан ҳимояланиш учун қонунда назарда тутилган барча восита ва усуллардан фойдаланишда ҳақиқий имкониятга эга бўлишига қаратилган чора-тадбирлар кўриш мажбурияти билан таъминланади.
Амалиётдан бир мисолни келтириб ўтишни лозим деб топдим.
Бир она (адвокат ва юридик соҳа вакили эмас) фарзанди-ўғлини ҳимоя қилишни, ўз ҳуқуқларидан қандай фойдаланишни яхши билар эди. Ўғлини адвокатдан кўра яхшироқ тушунар эди. Ишда ўғлига адвокат ёллаган бўлса ҳам, ўзи адвокат билан бирга ҳимоячи сифатида ишда иштирок этди. Суд бунга рухсат бериб ажрим чиқарди.
Шу орқали тез-тез ўғлининг аҳволидан хабар олиш учун тергов ҳисбхонасига бориб келар, фарзандининг дардини ўзгача эшитар эди. Ишда фарзандининг ҳимояланиш ҳуқуқини таъминланишида ҳимоячи билан биргаликда фаол иштирок этди. Ҳамма ўз вазифасини виждонан бажарди.
Суд натижаси қандай якунланганлигидан қатьий назар, она ва унинг фарзанди суд қарори билан келишди, шикоят ёзишгача боришмади.
Нега деб ўйлайсиз? Балки ўғлининг ҳуқуқлари таъминланганидан, ёки суд жараёнида бевосита иштирокчи бўлганидан, ёхуд суд ишга холисона ёндашиб ҳақиқатни юзага чиқарганиданми...?
Агар суд инсонларга қонунда назарда тутилган барча ҳуқуқлардан фойдаланишга реал имкон берса, уларда ҳам кейинчалик судларга нисбатан ҳақли эътирозлар камайишига сабаб бўлади.
Шундай экан, гумон қилинувчи, айбланувчи, судланувчи ҳимояланиш учун қонунда назарда тутилган барча восита ва усуллардан фойдаланишда ҳақиқий имкониятга эга бўлишига шароит яратиб берилса, ошкоралик, шаффофлик, қолаверса
одил судловга ишонч хисси ошишига хизмат қилади деб ўйлайман.
Зеро, жиноят содир этган ҳар бир шахсга адолатли жазо берилиши ҳамда айби бўлмаган ҳеч бир шахс жавобгарликка тортилмаслиги ва ҳукм қилинмаслиги учун айбдорларни фош этиш лозим!
@Advokat_Abdullayev
2.8K views13:08
B
