Дің жолы

2023-03-30 14:24:35 Парламентте не жаңалық, Шер-аға?

Екі мыңыншы жылдардың басы ма екен, ұмытыппын. Ақын Ұлықбек Есдәулет депутат Шерхан Мұртазаға “Парламентте не жаңалық, Шер-аға?” деген сұрапыл өлең жазады. Ол өлең “Егемен Қазақстанның” бірінші бетіне басылып шығады. Өлеңді оқыған парламенттегілер Шерхан Мұртазаға қатырып тұрып жауап жаздыртады. Былай қарасаң қазіргі қақсап жүрген “Еститін мемлекеттің” нақ өзі.

Енді қазір байқасақ тура солай ақырып тұрып жауап сұрар депутат та қалмаған сияқты. Тұлғадан тұл, қайраткерсіз құрам қарап отырсақ. Айтпақшы өлеңді тіркей салайын:

Парламентте не жаңалық, Шер-аҒа?

Шерхан Мұртазаға

Парламентте не жаңалық, Шер-аға?

Сатылмай ма масқара боп Жер-ана?

Бұл ғасырда жаңа туған шарана,

Өз жерiне өзi қожа бола ма?

Ағын судай ағып жатқан байлықтан

Бұқараға бiрер тамшы тама ма?

Парламентте не жаңалық Шер-аға?



Пора-пора алты айрықтан тер аға,

Депутаттар ден қойды ма додаға?

Аш аюдай қысқы ұйқыдан оянған,

Аунап-қунап әлде жүр ме далада?

Қазақтардың қайғы-мұңын кiм тыңдар

Қап арқалап қаңғып қалған қалада?

Парламентте не жаңалық, Шер-аға?



Қазақ тiлi қайғы жұтып қала ма?

Өзге тiлдер өрге жүзiп бара ма?

Тойғандар мен тоңғандардың арасын

Жалғайтұғын жаңа бiр тiл бола ма?

Қайран далам қырық дiнге жаутаңдап,

Храмдар мен шiркеулерге тола ма?

Парламентте не жаңалық,Шер-аға?



Ұят өлдi, ар қойылды молаға,

Ынсапсыз көз келер ме ендi тобаға?

Байлық дейдi,

Көрмегенге көсеу — таң,

Көсемдерден елге көсеу қала ма?

Ес кiретiн кез жеттi ме дегенде,

Шошқа үретiн шақ келдi ме қорада?

Парламентте не жаңалық, Шер-аға?



Заң дегенiң — өрмекшiнiң торы ма,

Жаралған тек шыбын-шiркей сорына?

Iрi жыртқыш iлiне ме ол торға,

Қырық жерден құрсаң дағы жолына?

Әлде әлдiлер пысқырмайтын болған ба,

Әдiлеттiң бары менен жоғына?

Парламентте не жаңалық, Шер-аға?



Сөзi менен iсi кетiп кереғар,

Билiктiлер мiнбелерден сөз алар.

Өрiстерге шегiрткенi өргiзiп,

Қаңырайды қойды аңсаған қоралар.

Ақ ниеттi қорғайтұғын заң қайда,

Аузыңды ашсаң жан-жүрегiң тоналар.

Парламентте не жаңалық, Шер-аға?

Фейсбуктен Ochish/sharhlash

2023-02-25 09:09:21 Мемлекеттің құлауы қорқынышты емес, оны қайта құруға болады, ал ұлттық мәдениеттің құлауы қорқынышты, ол құласа қайта тұра алмайсың.
-- Нан Хуай Жин (Қытай ұлттық мәдениетін зерттеуші, мистик, ұстаз) Ochish/sharhlash

2023-02-24 13:12:18 «Бұл қазақ ойлады: «Біз болған екенбіз, жетілген екенбіз, дүние де бізде екен, әулиелік те бізде екен. Дүниеде не жақсылық – бәрі бізде екен» – деп. Дәнемені керек қылмайтын мұңсыз болды. «Дүниеде төрт түлік малдан асылды құдай жаратқан жоқ екен, қазақтан асыл жұртты жасаған жоқ екен де, Сарыарқадай жер қайда барсаң да жоқ екен! – деп. «Қыс болса, жылқының қазы-қартасындай тамақ қайда? Жаз болса, қымыздан артық шарап қайда?!» – деп шалқасынан түсіп жатты да қалды. Наданшылық пен ғапылдықты екі жағына екі қыз алып жатқан кісідей құшақтап қатты да қалды»

Пікір иесі: Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы, «Айқап» журналының 1912 жылғы №7-8 сандарында жарияланған «Туысқан-бауырларыма бір насихат» мақаласынан. Ochish/sharhlash

2023-02-19 18:23:08 Біздің рухани деңгейіміз: арабтарға не түріктерге бодан болайық десе, біраз діндарлар екі қолын көтеріп, қолдай кетуі бек мүмкін…

С. Жақсылықов Ochish/sharhlash

2023-02-19 17:29:57 Ғылым үшін жұмыс істейтін бастың болуы аздық қылады, баспен бірге мықты жамбас болуы керек дейді.
Бір ғалым химиядан нобель алыпты дейді. Соған газетке жарыса жазу керек, бірақ газеттер оның бірде- бір фотосын таппапты. Содан бір газеттің басшысы, бір жұмысшысын жұмсап: тауып алып, тұрған жерінен фотоға түсіріп кел депті.
Әлгі фотоаппарат қолында іздеп жүріп ғалымды жұмыс орнынан тауыпты. Барса - ғалым жұмыс істеп отыр екен жайбарақат. Сонда анау, ой сіз Нобель алдыңыз, атақты болдыңыз, біздің мақтаныш болдыңыз, сізді газетке шығаралы жатырмыз, соған фотоңыз керек, сізді осы жерден фотоға түсіруім керек, кәне, бойыңызды тік ұстап, күлімсіреп маған қарап тұрыңыз демей ме.
Сонда ғалым оған, неге бетімді түсіресің, Нобель алуға мына бетімнің көмегі шамалы, одан көрі мына к..тімді түсір, соны шығарыңдар, соның көп пайдасы тиді, осында - жұмыс орындығында күніне 15-20 сағаттан талмай отырудан бір жалықпады депты

Күлкілі, бірақ шындық. Эйнштейн де сол орындық жетіспейді дегенде де осыны меңзеген- ау.
Бір отырғанда 48 сағатқа дейін жұмыс істеген Сай Жы Жоң да "мен отырғанға мықтымын, мен отырғанда ғана өзімді табам" дейді үнемі.

Отырып үйрену керек еді) Ochish/sharhlash

2023-02-14 13:37:25 Әлемде жүздеген ұлттар, нәсілдер, Діндер, Мәзһабтар болу мүмкін, бірақ адамдардың екі ғана түрі бар, Ар ұжданы барлар, Ар ұжданы жоқтар.

Фарид Фарджад Ochish/sharhlash

2023-02-13 20:06:20 Алланың жазасы ма?

Құран кітапта орын алған Нұх, Лұт, Салих және Мұса (а.с) пайғамбарлардың қауымына табиғи апаттар (Алланың жазасы) келген болатын. Бұл табиғи апаттардың себебі олардың күнәларымен байланысты еді.

Осымен байланысты қазіргі таңдағы табиғи апаттарға да Алланың жазасы деп айтып жатады. Бұл ойды дұрыс деу қиын. Алдымен құрандағы "Алла жазасына" душар болған қауымдарға және жағдайға назар аударсақ.

1. Алланың жазасына ұшыраған қауымдар, Аллаға иман етпей Пайғамбарға итағат етпегендер. Құрандаға қиссаларға қарасақ, жаза тек Аллаға иман етпегендерге тиген.

2. Алланың жазасына ұшыраған қауымдарда, Жаза іске аспай тұрып, Пайғамбарды және оның қауымі жаза жерінен аман есен құтылуы.

3. Алланың жазасына ұшыраған қиссаларды қамтыған аяттардын меккелік кезеңде түсуі. Мекке кезеңі қиыншылық пен қауіпке толған кезең еді. Бұл кезеңдегі аяттарға қорқыту, жаза т.б қиямет пен ақырет жайында аяттар көптеп түсті. Себебі бұл уақытта пайғамбарға көптеген тосқауылдар бар еді. Мүшріктерге ескерту үшін осы секілді аяттар түсіп отырған.

Енді қазіргі таңда табиғи апаттан қаза тапқан адамдарға Алланың жазасы деп айту, діни тұрғыдан да этикалық болып есептелмейді. Жоғарыда айтылған факторларды есекерсек жаза тек кәпірлерге, иман етпегендерге келген. Сол үшін Алланың жазасы емес, адам баласының білімсіздігі, ұқыпсіздігі, салғырттығынан деп қарау дұрысқа жақын. Қаза тапқан адамдардың таныстарына да "Алла жазалады" (жазаланды)дегеннің орнына , кінәні өзімізден іздегеніміз дұрыс деп ойлаймын. Қоғамды, Бәрі Алланың қалауымен деп, детерминизмге баули бермей, жауапкершілікке тәрбиелеу керек. Ochish/sharhlash

2023-02-10 21:35:52 Зілзала бәрімізге қайғы әкелді. Қаншама жан қыршын кетті. Әрине, зілзала- тағдыр. Бірақ тек ақша табу үшін салынған құрылыс ол қылмыс, коррупция…Топан су - тағдыр. Бірақ қираған үйлер ол қылмыстан, коррупциядан. Апталап жанған орман өрті- тағдырдан, өрттен сақтанбау- қылмыс, коррупция… Боран, аяз - тағдыр, ал құбыр жарылу қылмыстан, коррупциядан… тағдыр Алладан, коррупция мемлекет билігінен болып тұр.. Мысалы Түсініікті болу үшін айтайын, 2023 Сайлау 19 наурыз акциясы ол тағдыр, ал тағы да “Аманатшылар” “Сайланып кетсе” онда ол қылмыс, коррупция деген сөз… Егер Беті аулақ, Қахарманмараштағы зілзала Астана, АЛматы, шымкент Түркістанда болса тындық… Құрвлыстан мықты деген Туркия мына хәлде болса, біздің ел жапырылып қалады… Астағфирулла дейік. Қазаққа құдайдан басқа сыйынар жоқ… Көзі оң болсын!

Досай К. Ochish/sharhlash

2023-02-05 14:21:54 Жаңа қазірде осы жерден репосттардан Темір Бектұр деген жігіттің біздің байлар туралы постын оқыдым.
Оған жауап ретінде жазылған Ербол Мәндібек деген жігіттің де бір репосттан жазбасын оқыдым. Екеуі менде достықта жоқ екен, репосттан оқып отырмын.
Екеуі де керемет жазған.
Өте орынды, өзекті.
Оған қосарым, жалпы кез келген мемлекетте ұлттық буржуазия сол мемлекеттің экономикасының діңгегі болып саналады.
Баяғыда бабамыз Әлихан Бөкейхан гәзет шығарамыз, әскер құрамыз дегенде сақара аралап байларды бұл іске тартып өз ұлттық буржуазиясының негізін қалыптастырмақ болған. Өйткені онсыз ешқандай мемлекет болмайды.
19 ғасырдағы Әлихан соны түсінгенде, біздің сорымызға қарай оны 21 ғасырдағы Назарбаев білмей өткен екен. Кілең ұры қарыны қасына жинап алды.
Нәтижесінде бізде қазір ондай ұлттық буржуазия жоқ.
Біріншіден, өз қабілетімен емес, билік кланына жақындығын пайдаланып игілікке қол жеткізіп шикізат сатқан біздің жылпостарды ұлттық буржуазия өкілі деп айтуға тіл бармайды.
Екіншіден, "Форбс"' журналының тізіміндегі біздің кез келген бір сасықбайды алсаңыз, олар қазақ тілін білмейді.
Сенесіз бе, қазақстандық Форбс журналында қазақша сөйлейтін адам жоқ. Болса да бір қолдың саусағымен санарлық деңгейде біреулер бар шығар. Бұдан соң оларға қазақ руһы, намысы туралы әңгіме айту артық әрі оларды ұлтқа жақындату күпірлік болады.
Және бұлардың қылықтары да нағыз бір әйкәпірдің ісі.
2017- 19 жылдары, жоқшылықтың зардабын тартып қиналып кеткен, әлі де қиналып жүрген көпбалалы аналар әкімшілік ғимараттарын біраз шабуылдаған еді, оны өздеріңіз білесіздер.
Сол кезде бір байшікеш шығып оларға қол жәрдемін ұсынғанын көрмеппін.
"Ұлтымның санын көбейтіп жатырсыңдар ғой, қиналып кеттің бе қазағым" деп сөзге келген біреуі болмады.
Тізіліп алып яхталарында тайраңдап "день победы" деп билеп жүрді.
Өздерін "элита" атап, тоқалдан тоқал алып, ұрлықы дүниелерін долларлап шетке асырумен болды.

Темір Бектұр айтқан "байлардың ғылымды қаржыландыру" деген әңгімесі — ол болып толып жоғы бүтінделген халықтың, салауаты толысқан бай - мырзалардың ісі.
Оған біздің анадай шамалы ізгілікке қайырылып миы жетпеген (шикізат) торгаштарының шамасы келмейді.
Қайталап айтайын, ұлттық буржуазия бізде жоқ. Бізде соның рөлін ойнап жүрген арты былық, тойымсыз, түйсіксіз жылпос торгаштар тобы ғана бар.

Ұлттық буржуазия туралы бірер сөз...Ол не дерсіз..
Мысалы, әлемдік брендтерімен аты шыққан жапондардың ұлттық экономикасы осы өз экономикалық алпауыттарына негізделеді.
Жапон бизнес өкілі, ең алдымен ғылымға ақша салады. Өйткені жапонның озық ғылымы болмаса, идеясы болмаса онда ол жерде априори даму деген нәрсе болмайды.
Сондықтан жапон компаниялары өз жұмысын өнертапқыштар мен дарынды ғалымдарды іздеуден басталады екен.
Сондай мамандардың қалыптасуына аямай қаражат шығындайды мыс.
Мен бұл жерде олардың өз қызметкерлеріне жасаған әлеуметтік жағдайын айтпай - ақ қояйын. Ондай нәрсе біздің түсімізге де кірмейді.

Жапон алпауыты өз елінде елге салық төлеуден бастап, қарапайым жапоннан бесаспап маман дайындап шығуға міндетті.
Ол оның парызы.
Және жапон бизнес өкілі, алпауыты заты бақайшағына шейін ұлтшыл адам болады екен.
Жапон бизнесі — оны өз әлемдік компанияларының атауын жапонша қоюдан бастап, инвестиция салғалы барған жерінде де өз адамын шұбыртып өз ас үйін, шаштаразын, тігіншісін, күзетін ертіп жүреді екен.
Бір сөзбен айтсақ, сыртта да өз жапонына жұмыс беріп отырады екен.
Бұның бәрі оған сыртта өз елін жоқтатпау үшін керек міс. Жапон сыртта да өз ұлттық болмысын сақтау керек дегені.
Қарап тұрсаңыз жапон алпауытының өз елінің экономикасына пайдасы ұшан теңіз.
Осындай ұлт жанашырлары аталмыш төрт аралды сүйреп келеді. Жапонияны Жапония қылған осындай өз ұлттық буржуазиясы.

Менің түсінігімдегі ұлттық буржуазияның болмысы осындай.

Олжас Әбіл Ochish/sharhlash

2023-02-02 12:34:49 Қазақ газетіне 110 жыл. Ochish/sharhlash