Qonunchilik.uz

2023-02-06 10:49:45 https://t.me/hudud24official Ochish/sharhlash

2023-02-06 10:49:20 Сайт: www.hudud24.uz
Facebook: fb.com/hudud24official
Instagram: instagram.com/hudud24.uz
Twitter: twitter.com/hudud24official
Э-почта: hudud24@mail.ru

Хабар жўнатиш: @dijustice Ochish/sharhlash

2023-02-04 17:30:53 Ассалому алайкум декретда 6йил дан буйон утирган ходимга кетма кет уланиб кети дкрет зозирда 3 чиси уланмокда декрет пули бериладими ва богчамиз яни ташкилотимиз бошкан капитал ремонтан чикти энди тел килиб тез келиб ариза йозиб кетинг булмаса 1 ой канпесанса… Ochish/sharhlash

2023-02-04 17:30:53 Ассалому алайкум декретда 6йил дан буйон утирган ходимга кетма кет уланиб кети дкрет зозирда 3 чиси уланмокда декрет пули бериладими ва богчамиз яни ташкилотимиз бошкан капитал ремонтан чикти энди тел килиб тез келиб ариза йозиб кетинг булмаса 1 ой канпесанса тулап уз узидан ишдан бушесиз дияпти нима килиш кере Ochish/sharhlash

2023-01-31 17:46:10 #bilasizmi

MA’MURIY ISLOHOTLAR NATIJASIDA QISQATRITILADIGAN LAVOZIM (SHTAT)LAR BO‘YICHA MEHNAT SHARTNOMALARINI BEKOR QILISHDA QANDAY AMALGA OSHIRISH LOZIM

Mehnat kodeksi (MK)ning 102-modda ikkinchi qismining 1-bandiga ko‘ra – xodimlar soni (shtati) yoki korxonaning tugatilishi munosabati bilan ish beruvchi xodimni kamida 2 oy oldin yozma ravishda (imzo chektirib) mehnat shartnomasi bekor qilinishi to‘g‘risida ogohlantirishi lozim.

MKning 102-moddasi 2-qismiga ko‘ra – ikki oylik ogohlantirish muddati xodim bilan ish beruvchining kelishuvi asosida pullik kompensatsiyaga almashtirilishi mumkin.

MKning 102-moddasi 6-qismga asosan:

a) ikki oylik ogohlantirish muddati davomida xodimga boshqa ish qidirish uchun haftada kamida bir kun, shu vaqt uchun ish haqi saqlangan holda ishga chiqmaslik huquqi beriladi;

b) xodimning vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik davri hamda davlat yoki jamoat vazifalarini bajargan vaqti 2 oylik ogohlantirish muddatiga kirmaydi.

Mehnat shartnomasi xodimlar soni (shtati) yoki ish xususiyatining o‘zgarishiga olib kelgan ishlar hajmining qisqarganligi yoxud korxonaning tugatilganligi sababli bekor qilingan hollarda ish qidirish davrida ikki oydan ortiq bo‘lmagan davr mobaynida xodimlarning o‘rtacha oylik ish haqi saqlanib qoladi, bunda xodimga to‘langan bir oylik ishdan bo‘shatish nafaqasi ham qo‘shib hisobga olinadi.
Bunda, ishdan bo‘shatish nafaqasiIshdan bo‘shatish nafaqasi MKning 109-moddasiga ko'ra to‘lanadi.

Xodim mehnat shartnomasi bekor qilingan kundan boshlab o‘ttiz kalendar kun mobaynida mahalliy mehnat organida ish qidirayotgan shaxs sifatida ro‘yxatdan o‘tsalar, mahalliy mehnat organi bergan ma’lumotnomaga binoan 3-oy uchun ham oldingi ish joylaridan o‘rtacha ish haqi olish huquqiga ega bo‘ladi.

Masalan:
Mehnat shartnomasi 1-martdan bekor qilinishi haqida xodim 1-yanvarda yozma tarzda ogohlantirildi. Taraflar kelishuvi asosida 2 oylik ogohlantirish muddati pullik kompensatsiyaga almashtirildi va xodim bilan mehnat shartnomasi 1-yanvardan bekor qilindi. Bunda:

a) xodimga ogohlantirish muddatiga mutanosib ravishda 1-oy yanvar va 2-oy fevral oylari uchun pullik kompensatsiya to‘lanadi;

b) bir oylik (yanvar uchun) ishdan bo‘shatish nafaqasi to‘landi;

v) agarda xodim, ishga joylashmaganligini mehnat daftarchasi yoxud elektron mehnat daftarchasining ko‘chirma nusxasi bilan tasdiqlasa MKning 67-moddasi 1-qismida nazarda tutilgan 2-oy fevral uchun o‘rtacha oylik ish haqini mart oyida olish huquqiga ega bo‘ladi.

g) xodim, mehnat shartnomasi bekor qilingandan so‘ng o‘ttiz kalendar kun ichida, ya’ni 2-yanvardan 31-yanvargacha bo‘lgan muddatda mahalliy mehnat organida ish qidirayotgan shaxs sifatida ro‘yxatdan o‘tgan bo‘lsa va aprel oyida bu to‘g‘risida mehnat organining ma’lumotnomasini taqdim qilsa, unga 3-oy (mart uchun) ham ilgarigi ish joyidan o‘rtacha oylik ish haqi to‘lanadi.

E’tiborli jihati:
MKning 92-moddasiga muvofiq – xodimlar soni (shtati) qisqarganda ish beruvchi xodimga mutaxassisligi va malakasiga muvofiq keladigan ishni bunday ish bo‘lmagan taqdirda esa, korxonada mavjud bo‘lgan boshqa ishni taklif etishi shart.

Bundan, xodim boshqa ishga o‘tishdan bosh tortgan yoki korxonada muvofiq keladigan ish bo‘lmagan taqdirda, mehnat shartnomasi umumiy asoslarda bekor qilinishi mumkin.

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzatib boring
Telegram Ochish/sharhlash

2023-01-29 15:45:44 #maqola Kadrlar uchun tayyor shpargalka)) Ushbu maqolamizda mehnat shartnomasini bekor qilish toʼgʼrisida ogohlantirish muddatlari amaldagi va Yangi Mehnat kodeksi boʼyicha qiyoslandi. Yangi Mehnat kodeksida ogohlantirish muddatlari bo'yicha tub o'zgarishlar bo'lgan. Аyrim toifa xodimlar uchun alohida ogohlantirish muddatlari belgilangan. Yangi Kodeks bo'yicha pulli kompensatsiyaga almashtirish masalasi faqat ish beruvchi xohishi asosida amalga oshiriladi. Amaldagi qonunchilik bo'yicha ogohlantirish muddatlarini pulli kompensatsiyaga almashtirish kelishuv, kelishuvsiz, ish beruvchining xohishi asosida amalga oshiriladi.

t.me/mehnathuquqi

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzatib boring
Telegram Ochish/sharhlash

2023-01-28 07:02:29 Огоҳлантириш пуллик компенсация билан алмаштирилган бўлса, унга ўртача ойлик иш ҳақи ушбу муддат тугашигача қолган вақтга мутаносиб равишда ҳисоблаб чиқилади (МК 102-моддаси 2-банди).

Бундан ташқари, технологиядаги, ишлаб чиқариш ва меҳнатни ташкил этишдаги ўзгаришлар, ходимлар сони (штати) ёки иш хусусиятининг ўзгаришига олиб келган ишлар ҳажмининг қисқарганлиги ёхуд корхонанинг тугатилганлиги муносабати билан ишдан озод этилган ва ишсиз* деб эътироф этилган шахслар:

эркаклар – 58 ёшга тўлганда ва иш стажи камида 25 йил бўлган тақдирда;
аёллар – 53 ёшга тўлганда ва иш стажи камида 20 йил бўлган тақдирда пенсия олиш ҳуқуқига эга бўладилар (03.09.1993й. 938-XII-сон «Фуқароларнинг давлат пенсия таъминоти тўғрисида»ги Қонун). Ochish/sharhlash

2023-01-28 07:02:29 Масалан, ходим билан меҳнат шартномасини бекор қилишда меҳнат дафтарчасига «Иши тўғрисидаги маълумотлар» бўлимида қуйидаги ёзувлар киритилади: 1-устунда ёзувнинг тартиб сони, 2-устунда меҳнат шартномасининг бекор қилиниш санаси, ойи ва йили, 3-устунда «Меҳнат шартномаси бекор қилинди» деб ёзилади, 4-устунда буйруқнинг санаси ва сон рақами кўрсатилади


Иш берувчи айби билан меҳнат дафтарчасини бериш кечиктирилса, у ҳолда бутун кечиктирилган давр учун ходимга ўртача ойлик иш ҳақи тўланади. Бундай ҳолда ишдан бўшаш куни, меҳнат дафтарчаси берилган кун ҳисобланади. Ишдан бўшаган кунининг янги санаси тўғрисида буйруқ берилиб, ходимнинг меҳнат дафтарчасига ёзиб қўйилади. Бўшаган куни тўғрисида илгари киритилган ёзув, ушбу Йўриқноманинг 2.8 бандида белгиланган тартибда бекор қилинади (Йўриқноманинг 3.1.-банди).

Ходим билан меҳнат шартномасини бекор қилишда меҳнат дафтарчасига киритилган ҳамма ёзувларни солиштириш, корхона раҳбари ёки кадрлар бўлими хизматининг имзоси билан ҳамда корхона ёки кадрлар бўлимининг муҳрини қўйиб тасдиқлаш керак.

2. Шахсий варақага (Т-2-сон шакл) ҳам ходим билан меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳақидаги ёзув меҳнат дафтарчасидаги ёзувга тўлиқ мувофиқ киритилади.

Масалан, ходимнинг шахсий варақаси III «Лавозимга тайинлаш ва бошқа лавозимларга ўтказиш» бўлимига шундай ёзувлар киритилади: 1-устунга – ёзув киритилган сана; 2-устунга – «Меҳнат шартномаси бекор қилинди» деб ёзилади; 5-устунга – ишдан бўшатиш ҳақидаги буйруқ санаси ва рақами; 6-устунга ходим танишиб чиққанлиги ҳақида имзо қўяди.

Шунингдек, V «Қўшимча маълумотлар» бўлимининг охирида ходим билан меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳақидаги буйруқ санаси ва рақами қўйилади ва кадрлар хизмати ходимининг имзоси билан тасдиқланади.

9-қадам. Ходимга меҳнат дафтарчаси ва буйруқ нусхасини беринг
Меҳнат шартномаси бекор қилинган куни иш берувчи ходимга унинг меҳнат дафтарчасини ва меҳнат шартномасининг бекор қилиниши ҳақидаги буйруқнинг нусхасини бериши шарт (МК 108-моддаси).

Сўнг ходим Меҳнат дафтарчалари ҳаракати ҳисобини олиб бориш журналига ўз меҳнат дафтарчасини олгани ҳақида имзо қўяди.


Ходим таътил олиб бўлган иш йили тугамасдан туриб меҳнат шартномаси бекор қилинганда, таътилнинг ишланмаган даврга тегишли кунлари учун ходимнинг розилигидан қатъи назар, меҳнат ҳақидан ушлаб қолинади. Меҳнат шартномаси 100-модда иккинчи қисми 1-бандида кўрсатилган асослар бўйича бекор қилинганда бундай ушлаб қолинмайди (МК 164-моддаси 4-банди).

10-қадам. Ходим билан ҳисоб-китоб қилинг
Меҳнат шартномаси иш берувчининг ташаббуси билан бекор қилинганда ходимга тегишли иш ҳақи, унинг миқдори хусусида низо бўлмаса:

1) меҳнат шартномаси бекор қилинган кунга қадар ишлаётган ходимга, – меҳнат шартномаси бекор қилинган куни;

2) меҳнат шартномаси бекор қилинган куни ишламаётган ходимга, – у ҳисоб-китоб қилишни талаб этган куни тўланиши керак (МК 110-моддаси 1-қисми).

Ходимга шунингдек: фойдаланилмаган таътиллар учун, агар шундай таътиллар берилиши керак бўлса, компенсация, шунингдек ўртача бир ойлик иш ҳақи миқдорида ишдан бўшатиш нафақаси тўлаб берилиши керак (МК 109-моддаси).

Бундан ташқари, ходимнинг ишга жойлашиш даврида ўртача ойлик иш ҳақи сақланиб қолади, аммо икки ойдан ошмайдиган муддатга. Агар ходим меҳнат шартномаси бекор қилинган кундан бошлаб ўн календарь кун мобайнида маҳаллий меҳнат органида иш қидираётган шахс сифатида рўйхатдан ўтса, маҳаллий меҳнат органи берган маълумотномага биноан учинчи ой учун ҳам олдинги иш жойидан ўртача иш ҳақи олиш ҳуқуқига эга бўлади (МК 67-моддаси 3-қисми).


* Ишсизлар – ўн олти ёшдан то пенсия билан таъминланиш ҳуқуқини олишгача бўлган ёшдаги, ҳақ тўланадиган ишга ёки даромад келтирадиган машғулотга эга бўлмаган, иш қидираётган ва иш таклиф этилса, унга киришишга тайёр бўлган ёхуд касбга тайёрлашдан, қайта тайёрлашдан ўтишга ёки малакасини оширишга тайёр бўлган меҳнатга лаёқатли шахслар (бундан таълим муассасаларида таълим олаётганлар мустасно) (МК 60-моддаси). Ochish/sharhlash

2023-01-28 07:02:29 Ходимларнинг вакиллик органи белгиланган тартибда ва ўз ваколатлари доирасида қабул қилган қарори, шу жумладан ходим билан меҳнат шартномасини бекор қилишни рад этиш ҳақидаги қарори устидан иш берувчи судга шикоят қила олмайди. Унга шунингдек прокурор ҳам протест бера олмайди, ходимлар вакиллик органларининг тармоқ ёки ҳудудий бирлашмаси ёки меҳнат жамоасининг умумий йиғилиши (конференцияси) ҳам бекор қила ва ўзгартира олмайди3.

6-қадам. Ходимларнинг мўлжалланаётган ишдан озод қилиниши ҳақида маҳаллий меҳнат органини хабардор қилинг
Иш берувчи олдиндан, аммо камида икки ой олдин маҳаллий меҳнат органига мўлжалланаётган ишдан озод қилишлар тўғрисидаги ахборотларни бўшаб қоладиган ҳар бир ходимни кўрсатган ҳолда тақдим этиши шарт (01.05.1998 йилдаги 616-I-сонли «Аҳолини иш билан таъминлаш тўғрисида»ги Қонуннинг янги таҳрири 18-банди).

Ҳар бир ходимнинг МК 100-моддаси 2-қисми 1-банди бўйича ишдан бўшаб қолиши ҳақидаги ахборот Бандликка кўмаклашиш марказига тақдим этилади. Бунда ушбу асослар бўйича бўшатилаётган ходимларнинг сони аҳамиятга эга эмас.

Ходимларнинг мўлжалланаётган ишдан бўшатилиши ҳақидаги ахборотда бўшаётган ходимларнинг шахсий рўйхатлари ҳар бир ходимнинг касби, мутахассислиги, малакаси ва иш ҳақи миқдорини кўрсатган ҳолда, шунингдек ишдан бўшатилиш қайси муддатларда мўлжалланаётгани албатта кўрсатилади (Меҳнат органларига бўш иш жойлари (вакант лавозимлар) мавжудлиги тўғрисида ва мўлжалланаётган ходимлар ишдан озод этилиши тўғрисидаги маълумотларни тақдим этиш тартиби ҳақида низомнинг (кейинги ўринларда – Низом) 12-банди, рўйхат рақами 858, 22.12.1999).


Ижтимоий муҳофазага муҳтож иш жойларини қисқартириш ёки тугатиш касаба уюшмалари қўмиталари ёки ходимларнинг бошқа вакиллик органлари, маҳаллий меҳнат органлари ҳамда маҳаллий давлат органлари билан келишилган ҳолда ўтказилади. 18 ёшга етмаган ходимлар билан меҳнат шартномасини бекор қилишда, меҳнат шартномасини бекор қилишнинг умумий тартибига риоя этилишидан ташқари, маҳаллий меҳнат органининг ҳам розилиги талаб этилади.

Ходимларнинг мўлжалланаётган ишдан озод қилиниши ҳақидаги ахборотни барча юридик шахслар, мулкчилик шаклидан қатъи назар, беришлари шарт, кичик тадбиркорлик субъектлари эса бундай ахборотни ихтиёрий равишда берадилар.


Ходимни меҳнат шартномаси бекор қилиниши ҳақида огоҳлантиришнинг икки ойлик муддати тугагандан кейин иш берувчи Аҳоли бандлигига кўмаклашиш марказига илгари Низомга 3-иловага мувофиқ шаклда кўрсатилган ходимларнинг ҳақиқатда ишдан озод қилинганлиги ҳақидаги ахборотни беради.

Ҳар бир ходим бўшатиб олиниши кутилаётганлиги тўғрисидаги ахборотни ўз вақтида тақдим этмаслик мансабдор шахсларга БҲМнинг 10 бараваридан 25 бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади. Йил давомида такроран содир этилган бўлса, БҲМнинг 25 бараваридан 50 бараваригача миқдорда жарима солинади (МЖтК 229-моддаси).

7-қадам. Меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳақда буйруқ чиқаринг
Агар ходим таклиф этилган вакансияларнинг бирортасига рози бўлмаса, унинг охирги иш куни кадрлар бўлими уни ишдан бўшатиш ҳақида буйруқни расмийлаштиради. Меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳақидаги буйруқ ишга қабул қилиш ҳуқуқига эга шахс – корхона раҳбари томонидан имзоланади. Охирги иш куни меҳнат шартномаси бекор қилинган кун деб ҳисобланади (МК 107-моддаси).

Ходим ишдан бўшатилган кун уни буйруқ билан имзо чектириб таништиринг.


Меҳнат шартномаси бекор қилинганда меҳнат дафтарчасига меҳнат шартномасини бекор қилиш асослари (сабаблари) тўғрисидаги ёзув киритилмайди (Йўриқноманинг 2.20-банди)

8-қадам. Меҳнат дафтарчасига ва шахсий варақага (Т-2-сон шакл) ёзув киритинг
1. Меҳнат дафтарчасига ходим билан меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳақидаги ёзув Меҳнат дафтарчаларини юритиш тартиби тўғрисидаги йўриқноманинг 2.18-бандига мувофиқ киритилади (кейинга ўринларда – Йўриқнома, рўйхат рақами 402, 29.01.1998). Ochish/sharhlash

2023-01-28 07:02:29 Бир турдаги лавозимлар, авваламбор, функцияларнинг бир хиллиги ёки ўхшашлиги билан характерланади, малакада (разряд, класс, тоифада) фарқ бўлиши мумкин. Бу масала ҳар бир алоҳида ҳолатда ходимларнинг меҳнат шартномалари шартларини таққослаш йўли билан ҳал этилади. Бунда малака маълумотномалари, лавозим йўриқномалари ва ҳоказолардан фойдаланиш мумкин.

Иш берувчи жамоа келишуви ёки жамоа шартномасининг меҳнат шартномасини иш берувчининг ташаббуси билан бекор қилишга розилик олиш учун касаба уюшмаси қўмитаси ёки ходимлар бошқа вакиллик органига мурожаат қилиш ҳақидаги талабига риоя этилмаганда ходим билан меҳнат шартномасининг бекор қилиниши ғайриқонуний бўлади ва ходим ишда тикланиши керак.

5-қадам. Мўлжалланаётган қисқартириш ҳақида огоҳлантиринг ва касаба уюшмаси қўмитаси ёки ходимларнинг бошқа вакиллик органи розилигини олинг
Иш берувчи ходимларни оммавий равишда ишдан озод этиш эҳтимоли тўғрисида ўз вақтида, лекин камида икки ой олдин тегишли касаба уюшмаси органи ёки ходимларнинг бошқа вакиллик органига ахборот тақдим этади ва ишдан озод этиш оқибатларини енгиллаштиришга қаратилган маслаҳатли ишларни амалга оширади. Оммавий равишда ишдан озод этиш мезонлари тармоқ ва (ёки) ҳудудий (минтақавий) келишувларда белгилаб қўйилиши мумкин.

Вакиллик органлари таркибига сайланган ва ишлаб чиқаришдаги ишидан озод этилмаган ходимларга интизомий жазо беришга, улар билан тузилган меҳнат шартномасини иш берувчининг ташаббуси билан бекор қилишга, шунингдек вакиллик органлари таркибига сайланган ходимлар билан меҳнатга оид муносабатларни уларнинг сайлаб қўйиладиган лавозимдаги ваколати тугаганидан кейин икки йил давомида иш берувчининг ташаббуси билан маҳаллий меҳнат органининг олдиндан розилигини олмай туриб бекор қилишга йўл қўйилмайди (МК 25-моддаси 2-қисми).

Башарти жамоа келишуви ёки жамоа шартномасида меҳнат шартномасини иш берувчининг ташаббуси билан бекор қилиш учун касаба уюшмаси қўмитаси ёки ходимлар бошқа вакиллик органининг (кейинги ўринларда – вакиллик органи) олдиндан розилигини олиш назарда тутилган бўлса, шартномани бундай розиликни олмай туриб бекор қилишга йўл қўйилмайди (МК 101-моддаси 1-қисми).

Агар тармоқ ёки ҳудудий жамоа келишувида меҳнат шартномасини иш берувчининг ташаббуси билан бекор қилиш учун вакиллик органининг олдиндан розилигини олиш назарда тутилган бўлса, бу ушбу корхонанинг жамоа шартномасида шартлашилганми йўқми, бундан қатъи назар, бундай розилик олиниши керак.

Ходимларнинг вакиллик органи ходим билан меҳнат шартномасини бекор қилишга розилик бериш масаласи бўйича қабул қилган қарори ҳақида иш берувчига ёзма равишда хабар бериши керак, бундай хабар меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳуқуқига эга бўлган мансабдор шахснинг ёзма тақдимномаси олинган кундан бошлаб ўн кунлик муддат ичида маълум қилинади.

Вакиллик органлари таркибига сайланган ва ишлаб чиқаришдаги ишидан озод этилмаган ходимлар билан тузилган меҳнат шартномасини иш берувчининг ташаббуси билан бекор қилишга, шунингдек вакиллик органлари таркибига сайланган ходимлар билан меҳнатга оид муносабатларни уларнинг сайлаб қўйиладиган лавозимдаги ваколати тугаганидан кейин икки йил давомида иш берувчининг ташаббуси билан маҳаллий меҳнат органининг олдиндан розилигини олмай туриб бекор қилишга йўл қўйилмайди (МК 25-моддаси 2-қисми).

Иш берувчи касаба уюшмаси қўмитаси ёки ходимлар бошқа вакиллик органининг ходим билан меҳнат шартномасини бекор қилишга розилик бериш тўғрисидаги қарори қабул қилинган кундан бошлаб бир ойдан кечиктирмай, меҳнат шартномасини бекор қилишга ҳақлидир. Бир ойлик муддатга ходимнинг вақтинчалик меҳнатга қобилиятсизлиги даври, унинг таътилда бўлган даври ва унинг иш жойи (лавозими) сақланадиган ишда бўлмаган бошқа даврлар киритилмайди.

Бу муддат ўтгандан кейин меҳнат шартномасини бекор қилиш ишдан бўшатиш тартиботини бузиш ҳисобланади ва ходимни ишда тиклаш учун асос бўлиши мумкин. Ochish/sharhlash