Sharq va G'arb

2020-09-12 10:43:10 Ҳозир айни вақтда Қатар пойтахти Дохада узоқ кутилган афғон ҳукумати ва Толибон ҳаракати вакиллари музокараларининг очилиш маросими бўлиб ўтмоқда. Тадбирда 18 мамлакатнинг вакиллари иштирок этишяпти, жумладан Ўзбекистон ҳам бор. Асосий музокаралар душанбада ўтказилиши режалаштирилган.

@sharqvagarb Ochish/sharhlash

2020-08-26 17:57:49 #Reyting
Пост-совет мамлакатларида демократик ўзгаришлар индексининг рейтинги кўрсатилган. Мазкур рўйхатни "Бертельсманн Стифтунг" ташкилоти ҳар икки йилда эълон қилади. Англанингиздек, энг юқори баллни Украина эгаллаган. Ўзбекистон эса 12 та давлат ичида 10-ўриндан жой олган бўлса-да, 2018 йилдагига нисбатан кўрсаткичларини яхшилаган. Рейтингда асосан жамиятдаги қонун устуворлиги ва бозор иқтисодиётига асосланган мезонлар асосидаги демократик ўзгаришлар инобатга олинади.

@sharqvagarb Ochish/sharhlash

2020-08-25 23:51:03 #JahonSiyosati #Turkiya

21 август куни Туркия президенти Ражаб Таййиб Эрдўғон Қора денгиз ҳудудидан табиий газ заҳиралари топилганини ва бу воқеа келажакда мамлакатни газ импорт қилувчидан экспорт қилувчи мақомига олиб чиқишини айтди. Берат Олбайроқ, молия вазири ва Эрдўғоннинг куёвининг фикрича, газ кони Туркиянинг айни пайтдаги эҳтиёжини қоплайди ва “янги эра”ни бошлаб беради.

Маълумотларга кўра, газ заҳиралари 320 миллиард куб метрни ташкил этади. Анқара газ қазиб олиб, ундан фойдаланишни 2023 йилдан – республика ташкил этилганининг 100 йиллигига – бошламоқчи. Бироқ кўпгина таҳлилчилар фикрича бундай баёнотлар қилишга ҳали эрта ва қатор омиллар сабаб улар аҳолини ҳозирги иқтисодий қийинчиликлардан чалғитиш сифатида кўрилмоқда.

Биринчидан, топилган газ заҳиралари салмоқли бўлгани билан жиддий ўзгариш қилолмайди. Россиянинг 47,8 триллион куб метр, Қатарнинг 24,5 триллион куб метр, Туркманистоннинг 7,5 триллион куб метр газ заҳираларига солиштирганда Туркиянинг анча кам. Ҳозирда Анқара энергетика импортида Эрон, Ироқ ва Россияга боғлиқ ва бу харажатлар ўтган йили мамлакатга 41 миллиард долларга тушган. Агар йилига 8-9 миллиард куб метр ишлаб чиқарган тақдирда ҳам, бу Туркия эҳтиёжининг бешдан бирини ташкил этади.

Иккинчидан, газ топилгани билан уни қазиб олиш учун инфраструктура ва мутахассислар зарур. Сув тубидан қазиб чиқариш бўйича тажрибага эга бўлмаган Туркия учун хорижий ҳамкорларни топиш, жалб этиш ва зарур техникани қуриш ишларига ҳам бир неча йиллар кетади. Нефть ва газ нархларининг жаҳон бозорида пасайиши фонида инвесторларни топиш мушкул вазифа саналади.

Учинчидан, Туркия каби қариндошлик ришталари мустаҳкам ва коррупциялашган мамлакатлар учун нефть ва газ заҳираларининг топилиши элитанинг бойишига ҳамда ички беқарорликларга замин яратиши мумкин. Барча энергетика маҳсулотларига бой мамлакатлар Норвегия ёки АҚШдек ресурслардан келадиган даромадларни миллий иқтисодиётга муваффақиятли йўналтиролмаган. Айниқса Венесуэла, Шарқий Тимор, Жанубий Судан ва Туркманистон каби қонун кучи заиф, авторитар давлатларда раҳбарларининг узоқни кўзламаган сиёсати туфайли мамлакат манфаатидан кўра шахсий ва оилавий манфаатлар устун келади. Натижада аҳолининг турмуш даражасига табиий ресурсларнинг таъсири сезилмайди.

Шу билан бирга Туркиянинг режаларида нафақат Қора денгиз, балки Ўрта Ер денгизида ҳам қидирув-қазилма ишларини давом эттиришдир. Бунинг учун Анқаранинг иқтисодий-молиявий ҳолати, сиёсий иродаси, етарли технологик даражада жиҳозланган замонавий кемалари мавжуд. Ўрта муддатли истиқболда янги заҳиралар Туркия учун газ импорт қилувчи давлатлар билан музокараларда қўшимча имкониятлар туғдиради.

@sharqvagarb Ochish/sharhlash

2020-08-20 08:55:51 Кеча АҚШ да Демократик партия расман собиқ вице-президент Жо Байденни президентлик лавозимига номзодини тайинлади.

Милуокида ўтказилган партиянинг умуммиллий съездида праймериздаги овозлар сони саналди. Умумий ҳисобда Байден делегатларнинг 3,5 мингдан зиёд овозини тўплаган. Номзодликдан аввалроқ воз кечган Вермони штатидан бўлган сенатор Берни Сандерс 1,1 мингга яқин овоз тўплаган.

Бугун яқин соатларда вице-президентликка Камала Харрис номзоди тайинланиши кутилмоқда.

@sharqvagarb Ochish/sharhlash

2020-08-19 14:15:54 10 кундан ортиқ Белорусда давом этаётган норозиликлар жамиятда ортга қайтмас сиёсий жараёнлар рўй бера бошлаганидан далолат бермоқда. Норози кайфият мамлакатнинг нафақат пойтахти, балки минтақаларига ҳам ёйилиб, жамиятнинг турли қатлаамларини бирлаштира бошлади.

Намойишларнинг илк кунларида асосан ёшлар, зиёли қатлам, Интернет авлоди вакиллари фаол бўлган бўлса, энди ўрта синф, ишчи ва деҳқонлар уларга қўшилганини кўриш мумкин. Демак, жамият авторитар/тоталитар давлатларга хос ҳокимиятга ва ҳукуматга қўрқув билан қараш ҳиссини енгди. Ундан ташқари зўравонлик, тартибсизликлар қилмай ҳамда куч ишлатмай туриб, ақлли йўллар билаш уюшишди.

Шунингдек, қатор Яқин Шарқ мамлакатларида "араб баҳори"ни амалга ошишида фуқаролар Твиттер ва Фейсбукдан ижтимоий тармоқларидан фойдаланишган бўлса, Белорусда Телеграмнинг хизмати беқиёс бўлди. Давлат томонидан Интернет фаолиятига турли тўсқинликлар қўйилса-да, аҳоли барибир йўлини қилиб, бирлашди.

Намойишлар кўламини кўра туриб, президент А.Лукашенко сайловларда 80% овоз тўплаганига ҳеч ким ишонмайди. У ўз легитимлигини маълум маънода йўқотди. Ахборот коммуникациялар ривожланган замонда берилган овозлар билан фальсификациялар, қаллобликлар қилиш ҳам ҳокимиятдагиларга мушкуллик туғдириши аниқ. Экзит-поллардаги ва расмий баёнотдаги овозлар сонининг кескин фарқланиши кишини сергаклантириши табиий.

Умуман олганда пост-совет ҳудудидаги сиёсий жараёнлар авлодлар алмашинувига гувоҳ бўлмоқда. 30 йил аввал иқтидорга келганида айни кучга тўлган, шижоати ва ғайрати кўп бўлган раҳбарлар аста-секин қарияпти. Тахтни ўз муддатида қонуний тарзда кейинги раҳбарга қолдириш анъанаси шаклланишига Белорусдагидек ҳолатлар туртки бўлса не ажаб. Келгусида эса шарафли ном ва чиройли хотира билан тарихда қолишга интилувчилар сафи эҳтимол кенгаяр.

@sharqvagarb Ochish/sharhlash

2020-08-19 11:26:06 Тинч океанида жойлашган митти давлатлардан бири Кирибатида шу йилнинг март ойида тайинланган янги Хитой элчиси Танг Сонггенни кутиб олиш маросими. Маҳаллий халқларнинг урф-одатларига кўра меҳмонга иззат-ҳурмат кўрсатиш мақсадида одамлар юзларини ерга қаратган тарзда "поёндоз" тўшар эканлар.

Мазкур суратда акс этган ҳолатни Ғарбдаги аксарият расмийлар қаттиқ танқид қилиб, Хитой бундай ҳатти-ҳаракатлар билан Кирибати устидан ҳукмронлигини намойиш этишга уринган, дея иддао қилсалар, айримлар орол аҳолисининг анъаналарини яхши-ёмонлигини баҳолаш нотўғри, аксинча, маданий турфа-хилликни сақлаб қолишга интилиш лозимлигини қайд этишган. Сиз қандай фикрдасиз? Ochish/sharhlash

2020-06-14 06:20:10 Тўғри жавоб: Минтақавий давлатлараро ташкилот Ochish/sharhlash

2020-06-12 11:22:46 #Faktlar

Буюк Британия қиролличаси Елизавета туғилган кунини йилда икки марта нишонлайди. Биринчиси асли туғилган куни – 1926 йилнинг 21 апрели бўлса, иккинчиси – июнь ойининг иккинчи шанбаси расман туғилган кун тадбирлари билан ўтказилади.

Бунда қироллик оиласи ҳамда бошқа таклиф қилинганлар Букенгем саройи олдида мусиқали парад гувоҳи бўлишади. Бу йил режага кўра эртага, 13 июнь куни бўлиб ўтиши керак тадбирлар коронавирус туфайли илк марта қолдирилиб, ҳарбийлар қисқа ва чекланган тарзда кўриниш бериши эълон қилинди.

Икки марта туғилган кунни нишонлаш анъанаси 1748 йилда Қирол Георг II томонидан жорий этилган. Қирол ноябрь ойида туғилгани ва табирларни кенг нишонлаш учун қулай мавсум бўлмагани сабаб, май-июнь оралиқларида ўтказилган. Шундан бери бу анъана давом этиб келмоқда.

@sharqvagarb Ochish/sharhlash