2022-07-29 14:49:38
MADANIY MEROS OB'EKTLARI O‘RGANILDI
Partiyaning 2020-2024 yillarga mo‘ljallangan Saylovoldi dasturining 3-bandiga muvofiq, Iyul – “Madaniy merosni muhofaza qilish oyligi” doirasida madaniy meros ob‘ektlari muhofazasini kuchaytirish hamda ulardan oqilona foydalanishni tashkil etish maqsadida MTDP Bektemir tuman Kengashi ijrochi kotibi Xulkar Sultonova, tuman Kengashi raisining Tashkiliy ishlar bo‘yicha o‘rinbosari Fazilat Karomova va bir guruh partiya faollari birgalikda Bektemir tumanidagi "Qo‘yliq ota ziyoratgohi" ni o‘rgandilar.
Aytib o‘tish o‘rinliki, Qoyliq ota - Hofiz shayx Qo‘yliqiy bo‘lib, samarqandlik hazrati No‘gay ota avlodlaridan, ya‘ni aziz shayxlar sulolasidandir. U Amir Imomquli Bahodirxon davrida Samarqandda bosh imom bo‘lgan. Mutasavvif olim, yassaviya tariqati olimlaridan. Qoyliq mavzesi Mirobod va Sergeli tumanlaridagi turar joy massavi. Toshkent avtomobil xalqa yo‘li janubiy qismi bilan chegaralangan. Loyihalash va qurilish ishlari 1967 yil boshlangan. Qo‘yliq o‘rnidagi mavze qadimdan mavjud bo‘lgan. Bu erdan ilgari karvon yo‘li o‘tgan. Chirchiq daryosining shu joyida kechuv bo‘lgan.
Toshkent Qo‘qon xonligi tasarrufida bo‘lgan davrda xon Toshkentga tashrif buyurganida shahar hokimi (beklarbegi) qozikalon va boshqa ayonlar aholini o‘sha erga yig‘ib xonni tantana bilan kutib olardilar.
Qo‘qondan boshlanuvchi yo‘l Qo‘yliq ko‘prigigacha, Qo‘yliq ko‘prigidan boshlangan Farg‘ona yo‘li ko‘chasi shaharning Qo‘qon darvozasiga kelib tutashgan. Qo‘yliq atamasi xususida turli fikrlar yuradi. Bular:
-Mogul sarkadalaridan birining ismi Qo‘yliq bo‘lgan. Toshkent uning nazoratida bo‘lgan;
-Qo‘yliq-qo‘yiliq ya‘ni pastlik so‘zining o‘zgargan ko‘rinishi;
-Bu erlar qo‘y-qozilarga serob joy bo‘lgan. Qo‘yliq bozorida qo‘y-qozilar sotilgan;
-Qo‘yliqda masjid qurdirib imomlik qilgan Hofiz Shayx Qo‘yliqiy ya‘ni Qo‘yliq ota nomi bilan bog‘liq degan fikrlar ham bor.
Tarixdan ma‘lumki 92 urug‘li o‘zbek qabilalari tarkibida Ko‘kchulak, Qo‘yli kabi birqancha urug‘larni birlashtirgan Do‘rmon qabilasi bo‘lgan. Qabilaning Qo‘yli urug‘i XV asrda Dashti qipchoqdan ko‘chib kelib, shu hududda o‘rnashib qolgan. Joy nomi shundan desak xaqiqatga yaqinroq bo‘ladi. Hofiz Qo‘yliqiyni esa Qo‘yliqlik deb tushunmoq kerak.
Qo‘yliq ota. Xo‘sh unda Qo‘yliq ota kim? Hofiz shayx Qo‘yliqiy bo‘lib, samarqandlik hazrati Nog‘ay ota avlodlaridan, ya‘ni aziz shayxlar sulolasidandir. U kishi amir Imomquli Bahodirxon davrida Samarqandda a‘lam (imomlarning imomi) bo‘lgan olim shayxning ona tomonidan Toshkentdagi bobosi edilar. Onalari qadimgi Bonukent (Nog‘oyqishloq hozirgi O‘zgarish) qishlogiga kelin bo‘lib tushganlar, islom dini ilmidan ancha xabardor bolganlar.
Otalari, onalari va Nog‘oyqo‘rgondagi bobolaridan tasavvuf sultoni Hoja Ahmad Yassaviy tariqatiga oid «Jahriyayi Yassaviy»ni o‘rgangan Hofiz Shayx Qo‘yliqdagi masjidda imomlik qilish bilan birga o‘zi Qurdirgan xonaqohda zikr tushish, iymon va e‘tiqodga oid mavzularda suhbatlar o‘tkazish kabilar bilan mashgul bo‘lganlar.
Ayniqsa, o‘sha davrdagi Qur‘on suralari va oyatlarini ba‘zi yuzaki sharhlovchilarga nisbatan choriyorlar ulug‘ligini isbotlovchi dalillar bilan ul zot Qo‘yliqiy taxallusi bilan risolalar yozganlar.
Qo‘yliq ota vafot etganlaridan keyin tahminan hijriy 893 (miloliy 1475) yili hozirgi Qo‘yliq bozori yonidagi dahmaga dafn etilganlar. Hozirgi yangi maqbara 1994 yilda maxsus loyiha asosida qurildi.
XULKAR Sultonova,
MTDP Bektemir tuman Kengashi
105 views11:49
I
