2021-02-17 19:33:59
2021 йил POSTDA-НА ПОСТУ газетасида эълон қилинган маърифат дарси
7 - мавзу
ОНА ТИЛИ – МИЛЛАТ ҚИЁФАСИНИНГ БИР БЎЛАГИДИР
Эҳтиёж
Жамики жонзотлар учун тоза ҳаво, қуёш нури ва сув ҳаётий зарурат бўлганидек, миллатнинг бардавомлигини она тилисиз тасаввур этиб бўлмайди. Инсонга инъом этилган жамики эзгу фазилатлар унинг қалбига, аввало, волида алласи, она тилининг бетакрор жозибаси билан сингади.
Дунёда тиллар кўп. Ҳар бир миллатнинг тили унинг бебаҳо қадрияти – маданий мероси ҳисобланади. Бу жиҳатдан қараганда, муайян тилда сўзлашадиган миллат вакилларининг сони у қадар муҳим аҳамият касб этмайди. Асосий мезон тилнинг асрлар давомида сайқалланиб, шакллангани, муайян ҳудудда яшайдиган аҳолига муомала воситаси сифатида хизмат қилгани билан белгиланади.
Сўз мулкининг султони ҳазрат Мир Алишер Навоий она тилимизнинг мавқеини кўтармоқ, миллатнинг шаънини юксалтирмоқ учун бор илму салоҳиятини сафарбар этди. Улуғ шоир ва мутафаккир ўз ижодида лисонимизнинг нафислиги, бойлиги ва маъно нозикликларини юксак даражада, катта маҳорат билан ифодалаб берди. У «Муҳокамат ул-луғатайн» асарида ўзбек тилининг кенг имкониятлари, жозибаси, бойлиги, қудрати, ўша замоннинг адабий тиллари қаторидан ўрин олишга қодир ва ҳақли эканлигини илмий томондан исботлади.
Бебаҳо хазина
Миллатнинг маънавиятини унинг тарихи, ўзига хос урф-одат ва анъаналари, тили, маданияти ҳамда қадриятларидан айри ҳолда тасаввур этиб бўлмайди. Халқнинг Ватани, давлати каби яна бир буюк, эҳтимолки, бирламчи бойлиги бор. Бу – унинг тили. Айнан тил одамлар гуруҳини бир миллат сифатида бирлаштиради, яъни халқни – халқ, миллатни – миллат қилади.
Тилнинг борлиги миллат барҳаётлигининг кафолати ҳисобланади. Қадимдан бир халқни қарам қилиш пайида бўлганлар унинг ерини тортиб олиш билан чекланмаган, ўша элнинг тилини ҳам бўйсундиришга уринган. Сабаби аниқ: юртини йўқотган халқлар яна бир куни уни қайтариб олишлари ёки бошқа маконларда янгидан Ватан барпо қилишлари мумкин, тарихда бунга мисоллар бисёр. Аммо тилини йўқотган халқлар уни қайтадан тиклай олмайдилар.
Дарҳақиқат, тил миллат қиёфасининг бир бўлагидир. Зеро, тилда халқнинг асрлар давомида босиб ўтган йўли, тарихи, миллий анъаналари, қадриятлари мужассам. Шунинг учун ҳар бир халқ ўз она тилини бебаҳо гавҳари, дури сифатида юксак қадрлайди.
БМТда янгради Навоий тили
Янгиланаётган Ўзбекистонда миллий юксалиш даври талабларидан келиб чиқиб, ўзбек тилининг нуфузини янада ошириш борасида кенг кўламли ишлар амалга оширилмоқда. Президентимиз ташаббуси билан юртимизда она тилимизга бўлган эътибор кундан-кунга ортиб бормоқда. Давлатимиз раҳбарининг БМТ Бош ассамблеясининг 75-сессиясида илк бор ўзбек тилида нутқ сўзлагани барча юртдошларимиз қалбига чексиз ғурур, фахр бағишлади.
Мустақилликка эришганимиздан бери халқаро ташкилотларда биринчи марта она тилимиз бўй кўрсатди. Бундай унутилмас ҳодиса, шубҳасиз, она тилимизнинг халқаро миқёсдаги обрўсини янада оширди. Энг нуфузли халқаро ташкилотда ўзбек тилида сўзланган бу тарихий нутқ бутун халқимиз қаторида бошқа давлатларда яшовчи ватандошларимизни тўлқинлантиргани шубҳасиз.
Ҳали қиладиган ишлар кўп
«Давлат тили ҳақида»ги қонун ўзбек тили илмий асосда ривожлантириш борасида кенг имкониятлар яратди, унинг қўлланилиш доирасини кенгайтирди. Мазкур қонун мамлакатимизда ўзбек тилининг давлат тили мақомига эга эканлигини белгилаш билан бирга, бошқа тилларнинг камситилмаслигини ҳам эътиборга олади. Она тилимизнинг мавқеи ошиши ва равнақ топиши, янада такомиллашуви учун ҳуқуқий асос бўлди. Бунинг самараси ўлароқ, тилимиз янада ривожланмоқда, унга бўлган эътибор ҳам ошиб бораётир. Мустақиллик йилларида кўп жилдли «Ўзбек тилининг изоҳли луғати» ва «Ўзбекистон миллий энциклопедияси» нашрдан чиққани ҳам бунинг яққол исботидир.
23.0K viewsedited 16:33
M
