Bookman

2023-01-06 20:06:16 ​#Kitob_2
#Men

Fotih Duman - Men(Bas qil, ey nafs!)

Nafs - xabardor, nafs - dushmandir... U hech qachon tinmaydi... Sizning ham ichingizda bir ovoz siz bilan gaplashadimi? Siz jim boʻlgan paytingizda ham u gapiraveradimi, shundaymi? Quloqlaringizga nimalarnidir pichirlaydimi? Yolgʻiz qolgan paytingizda bu gʻalati ovoz siz bilan soʻzlashadimi?... Kimdir buni "ichki ovoz" desa, yana kimdir "menlik" deb ataydi, eskilar buni "nafsning ovozi", "nafs" deb atashadi... Men siz bilan dardlashadigan o‘sha nafs haqida hikoya qilib beraman. Shunday ekan, bu kitobni nafsingiz tilidan xitob qilinadigan bir hikoya deb qabul qilgaysiz...

Kitob ajoyib uslubda yozilgan boʻlib, qissada hech kim gapirmaydi, aksincha voqealar "nafs" tomonidan hikoya qilinadi. Qissa bir vaqtlar Bursada yashagan Aziz Mahmud Xudoiy bilan nafs oʻrtasida boʻlib oʻtgan shiddatli jang haqida boʻlib, nafs odamni qanday yoʻldan urishlari, nafsning asl maqsadi va unga qarshi kurashishni yoritib beradi. Kitobda yana shunday qismlar borki, biz kabi kitobxon aynan shu kitobni olib oʻqishni boshlashi orqali "nafs" degan soʻzni nima ekanligini anglab yetish ham tasvirlab ketilgan. Kitobni oʻqishni boshlaganimda, ichimda nimadir "uyga borib oʻqirsan" deb xitob qilganini eshitib, bu nafs ekanini sezdimu, unga qastlashib oxirigacha oʻqiyman deb oʻzimga vada berdim, Chorsudagi masjidga kirdimu olti soat deganda 300 betli kitobni bir oʻtirishda oʻqib tugatdim. Kitobni oʻqir ekanman, bir necha yil oldin koʻrgan "Yunus Emro: Ishq safari" nomli serial hayolimdan ketmadi, kitobni oʻqishdan oldin kinosini koʻrib qoʻyganimdan afsuslandim toʻgʻrisi. Kitob haqida maʼlumot qidirib koʻrsam, 2011-yil chiqarilgan ekan, serial esa 2015-yil suratga olingan, demak kino syujetlari kitobdan olingan.

Kitob yoshligidan ilm olishga bel bogʻlagan, taʼlim olish maqsadida Istanbulga kelgan Mahmud Fazlulloh oʻgʻli haqida boʻlib, madrasada tahsil olib, u yerda xonaqohga qatnab qalb ilmini oʻrganib nafsga qarshi kurashga kirishi, bu yoʻlda ancha qiyinchiliklarga uchragani, vaqt kelsa nafsning yo'rig'iga yurishi, nafsga qarshi bosh koʻtarib mansabidan, davlatidan, obroʻsidan voz kechishiga guvoh boʻlasiz.

Qiyinchilikga duch kelgan vaqtda, nega sabr qilmaymiz, "keyin qilarman" deb ortga surishlarimiz nimasi, namozlarni kechiktirishimiz, vaqti kelsa bezbetlarcha qazo qilishlarimiz, kitob oʻqigani oʻtirishimiz bilan uyqumiz kelishi, biror vazifani belgilangan vaqtda tugata olmasliklarimiz oʻzidan oʻzi sodir boʻlmasligini shu kitobni oʻqish mobaynida javob olishingiz mumkin.

"Har bir kitobning oʻz egasi bor" deydilar. Ajab emaski, bu kitob faqat siz uchun yozilgan boʻlsa.

Bookman - Ilmsizlikka qarshi inson! Ochish/sharhlash

2023-01-06 09:10:15 #Chessman
#Magnus

Magnus - The Motsart of chess!

Yaqin oʻn yildan buyon shaxmatning barcha yoʻnalishlarida yuqori oʻrinlarni egallab kelgan, eng yuqori reytingiga ega va 2013-yildan beri boshidagi shaxmat tojini munosib himoya qilib kelayotgan Magnus Carlsenning 2015-yilgacha bosib oʻtgan hayot yoʻlini yoritib bergan film. Bu darajaga yetishda Magnusni qoʻllab quvvatlagan, tushkunlikda koʻnglini koʻtargan, hamma vaqt yonida boʻlgan, afsona ortida turgan oila aʼzolariga, ayniqsa otasi va hech qachon qoʻlidan videokamerani qoʻymagan onasi alohida tahsinga sazovor.

2023-yilda biografik va hujjatli filmlarni koʻproq koʻrishni maqsad qilgan edi, buni Magnus bilan boshlaganimdan xursandman. Magnusning shaxmatdagi oʻyinlar haqida shu postda barcha eʼtiborga olarni maʼlumotlar berilgan.

Bookman - Ilmsizlikka qarshi inson! Ochish/sharhlash

2023-01-01 22:02:45 Nega kitob oʻqish kerak?

Avvalo shunaqa savol bermaslik uchun kitob oʻqish kerak, keyin savolga ojizona nuqtai nazarim bilan uzoqroqdan olib kelib javob berishga harakat qilaman.

Ertalab vaqtli turib, hamma yostiq quchoqlab yotgan bir paytda shirin uyqusidan kechib yuguradigan odamdan "Nega har kuni yugurgani chiqasiz?" deb soʻrasangiz "maqtanish uchun" demaydi, "sogʻlom, yuqori immunitetli, kelishgan qomatli va jismonan baquvvat boʻlish uchun" deb javob beradi. Sportdan uzoqlashmaymiz! Har kuni "zal"ga qatnaydigan, bokschi boʻlaman degan hohlagan bittasidan "Nega...?" desangiz, "burnim qonasa mazza qilaman" demaydi, "sport mamlakatni tezroq tanitadi" deydi...

Endi asosiy savolga oʻtsak! Har kuni kitob oʻqigan insonda sogʻlom fikrlash, xotira barqarorligi, nutqiy ravonlik, fikran teranlik va boshqa intelektual jihatlarda ijobiy oʻzgarishlar kuzatiladi. Noxush holatlarga tushmaslik, kutilmagan holatlarda kerakli qarorni qabul qilish, toʻgʻri mulohaza yuritish bularning barchasi kitob mutolaa qilish orqali rivojlanib boradi.

Jamiyatimizdan kelib chiqib aytadigan boʻlsak, otasini otasi qilgan xatoni qilmaslik uchun, onasiday onasini koʻrib kun kechirmaslik uchun albatta inson keng mulohazali, erkin fikrli boʻlishi shart. Buning uchun esa kitob oʻqish lozim.

P/s: Sport millatni tezroq tanitadi, kitob esa xalq hayotini yaxshilaydi.

Bookman - Ilmsizlikka qarshi inson! Ochish/sharhlash

2023-01-01 21:15:13 #Kinoman
#Movie_1

Yangi yilda birinchi koʻrgan filmim The Emperor's Club kinosi boʻldi. Kino boshlanganda hayolimga birinchi boʻlib "Oʻlik shoirlar jamiyati" keldi, lekin bir biridan ancha farq qiladi.

Filmni tomosha qilar ekansiz, Koʻr hassasini bir marta yoʻqotadi degan gap, baʼzilar uchun istisno ekanligini anglab yetasiz. Balki menga oʻxshab Bukrini goʻr tuzatadi iborasini aytarsiz. Voqealari sekin rivojlanib boradigan va oxiri kutilmagan yakun bilan tugaydigan filmlar ishqibozlari uchun ajoyib kino.

Bookman - Ilmsizlikka qarshi inson! Ochish/sharhlash

2023-01-01 13:19:53 #Kitob_1
#Zamonamiz_qahramoni

Hozirgi jamiyatda qahramon boʻlish uchun jang maydoniga borish shart emas, oʻz hissiyotlarini jilovlay olishning oʻzi kifoya. Bunga yaqqol misol Grigoriy Aleksandrovich Pechorindir.

Yangi yilni yangi kitob bilan kutib olishni niyat qilib, tuni bilan oʻqib tugatish uchun hajmi kichikroq asar sifatida Mixail Lermontov tomonidan 1840-yilda yozilgan qism avtobiografik "Zamonamiz qahramoni"ni tanlab olgan edim. Toshkent vaqti bilan oltiyu o'ttizda kitobni yopdim.

“Zamonamiz qahramoni” romani hajman kichik bo’lsa-da, "Iqrornoma", "Kichkina shahzoda" asarlari kabi insoniyatga xos bo’lgan qusurlarni yaqqol ko’rsatib beradigan asar hisoblanadi. Romanning bosh qahramini Gregoriy Aleksandrovich Pechorin ismli yosh ofitser bo’lib, boshqalarni oʻziga bogʻlab olishni yaxshi koʻradigan va bundan zavqlanadigan, doim qalbiga emas aqliga quloq solib ish koʻrishga odatlangan, hudbin, ayyor, takabbur, dimogʻdor, vaqti kelsa olijanob, maqtanchoq lekin doim rost gapirishga odatlangan shaxs sifatida gavdalanadi. Hozirdan sizda savol tugʻilgan boʻlishi mumkin, “Qanday qilib shuncha salbiy illatlarga ega boʻlgan Pechorin kabi inson zamonamiz qahramoni bo’lishi mumkin?” Bu savolga muallifning o’zi javob beradi: ”Zamonamiz qahramoni haqiqatan ham portret, biroq bir kishining portreti emas: bu butun avlodimizning gunohlarga to’la ravishta korsatilgan qusurlaridan yasalgan bir portretdir. Siz bundan axloq foyda ko’rmaydi deb aytarsiz? Afv etasiz. Odamlarni shuncha totli narsalar bilan boqib kelganimiz ham yetar, bundan ularning me’dalari buzildi: ularga endi achchiq dori, o’tkir haqiqatlar kerak.” Fikrimni koʻzim tushgan jumlalar bilan davom ettirishni lozim topdim. "Lermontov ushbu asari va undagi Pechorin obrazi orqali o‘sha zamondagi yoshlarni, ularning naqadar beqaror ekanliklarini, bir xil hayotdan zerikib, doimo sarguzasht izlab yurishlarini ko‘rsatib bergan. Pechorin va uning qilgan xatolari, bir inson muhabbatiga erishib, so‘ngra uni bundan judo etishi, oqibatda o‘sha qizlarning qalbida paydo bo‘luvchi nafratga duchor bo‘lishi, yosh bir ofitser Grushnitskiyni oddiy uydirma gaplari va o‘zlari uyishtirgan fitna ortida o‘lib ketishlari naqadar aqlga sig‘maydigan holatlar ekanligini ko‘rsatib bergan."

Pechorin shunday insonki u har kim boʻlishi mumkin. Har kuni qanchadan-qancha pechorinlar bilan uchrashishimiz, bakli oʻzimiz ham oʻsha pechorin boʻlishimiz mumkin.

Bookman - Ilmsizlikka qarshi inson! Ochish/sharhlash

2022-12-30 08:52:41 Oshqozon va Miya

Har kuni kitob oʻqishga odatlanish oson emas, buni siz shunchaki asaxiydan buyurtma berib oʻzlashtira olmaysiz! Buni har kunlik tamal ehtiyojlar qatoriga qoʻshish lozim, nonushta, tushlik yoki kechki ovqat oshqozon uchun qanchalik muhim boʻlsa har kunlik kitob mutolaasi ham inson miyasi uchun juda muhim.

Ozuqasiz qolgan miyani kerakli foydali taomlar bilan toʻldirmasangiz, bu ishni oʻrningizga boshqalar amalga oshiradi. Bu esa yomon. Ehtiyot boʻling! Achigan, aynigan va yaroqsiz ovqatni isteʼmol qilsangiz oshqozon qusib, chiqarib tashlaydi. Miyada esa bunday xususiyat mavjud emas, doim saqlab qolish uning vazifasi.

Siz aynan manashu saqlab qolish funksiyasidan unumli foydalanib qolishga harakat qiling! Vazifaning qiyinligi natija muhimligini anglatadi. Ushbu missiyada omad tilayman. Zero, Impossible is nothing!

Bookman - Ilmsizlikka qarshi inson! Ochish/sharhlash

2022-12-29 20:43:52 ​#Taras_Bulba
#Kitob_2

Nikolay Gogol tarixga qiziqqan yozuvchi edi, "Taras Bulba"ni shu qiziqishning natijasi oʻlaroq asar desa boʻladi. Kitob 3-qismdan tashkil topgan boʻlib, har biri turli xil mavzularga bagʻishlangan.

Birinchi qism, Tarixiy shaxs boʻlgan, Ikki farzandini vatan uchun, dini yoʻlida jang qilib mardonavor jon berishini orzu qilib tarbiyalagan ota, Taras Bulba haqida. Lekin, hayot reja asosida oʻtmaganligini sababli, baxtga qarshi Tarasning kenja oʻgʻli, gʻanim malikasini yaxshi koʻrib qoladi va uchrashuvdayoq otashin nutq soʻzlaydi "Malikam! Tilagingiz nima, hojatingiz nima, amr qiling! Olamda qanday mushkul ish bo‘lsa
buyuring, amringizga muntazirman! Odam bolasi qo‘lidan kelmagan yumushingiz bo‘lsa buyuring, jonimni fido qilay, amringizni bajaray. Fidoyingiz bo‘lay, sadag‘angiz bo‘lay. Dinim haqi qasamyod qilay, yo‘lingizda jon bermoqdan ortiq lazzat yo‘q... Afsus, bu tuyg‘ular ta’rifidan ojizman! Uch yerda chorbog‘im bor, otam yilqisining yarmisi meniki, onamning topgan-tutgani, otamdan yashirgani hammasi meniki! Menda bor qurol-aslaha yurtimizdagi kazaklarning hech qaysisida yo‘q. Qilichimning dastasi bir qancha yaxshi arg‘umoqlar, uch ming qo‘y bahosiga arziydi. Bularning barchasidan kechib, bir og‘iz so‘z desangiz yoki qora qalam qoshingiz bilan bir imo qilsangiz barchasini tashlay, o‘tga yoqay, suvga oqizay!". Oshiq insonning koʻziga sevgilisidan boshqa hech narsa koʻrinmaydi "Otam, birodarlarim, Vatanim menga kerakmas, Agar shu gap joiz bo‘lsa, aytay, bundan buyon mening hech kimim yo‘q! Ukraina mening Vatanim deb menga kim aytdi? Uni kim menga Vatan qilib berdi? Ko‘ngil qayerni istasa va nimani xush ko‘rsa, Vatan o‘sha. Mening Vatanim sizsiz! Bu Vatanni men jon ichida jo qilgum, umrim boricha uni jon ichida saqlayman. Qani, birorta kazak kelib, meni undan judo qilsin-chi, bir ko‘ray! Bu Vatanga bor-u yo‘g‘imni beraman, fido qilaman!". Visol onlari uzoqqa choʻzilmadi, oshiq yigit oʻz qavmiga qarshi, oʻz otasiga, qondosh akasiga qarshi jangda otasi tomonidan otib oʻldiriladi. Qissa esa Taras Bulbaning oʻlimiga qadar qizgʻin davom etadi.

Ikkinchi boʻlim umuman boshqa mavzuni yoritib beradi. Muallif xalq ogʻzidan eshitgan afsonani hech oʻzgartirishsiz qogʻozga tushirganini oʻz izohlarida aytib oʻtgan. Qissa oxirlab borar ekan, oʻquvchi beixtiyor Xans Kristian Andersenni eslab qolsa ajab emas!

Uchinchi qismda yozuvchining ajoyib hikoyadagi ayrim eslatmalarni payqashingiz mumkin. Ushbu oʻrinda asarda keltirilgan izohni berib oʻtaman "Qissadagi satiraning obyekti faqat jonajon ikki og‘aynining o‘zigina bo‘lib qolmay, balki Mirgorodning davlat maslahatchilari hamdir. Gogol ijodining ironik uslubi tufayli biz Mirgorod hayotining ko‘z ilg‘amas
tomonlari; mansabni, idorani suiiste’mol qilish, poraxo‘rlik, o‘g‘irlik, suddagi sansalorlik illatlarini ko‘ramiz. Bularning hammasi soddalik, muloyimlik, ba’zan, hatto qoyil qolish niqobi ostida bayon qilinadi".

Umuman har qaysi oʻzida bir nechta yoʻnalishni va qatlamlarni mujassam etgan kitobdagi asosiy muammo intrigani saqlab qolish, oʻquvchini chalgʻitib yubormaslik hisoblanadi deb oʻylayman. Bu borada Nikolay Gogol bemalol "oʻquv markazlarda dars berishga arzigulik mahorat egasi" hisoblanadi.

Bookman - Ilmsizlikka qarshi inson! Ochish/sharhlash

2022-12-28 20:43:02 DAHO yoki TELBA

Jamiyatdagi har bir yoʻnalish rivojlanar ekan, bunga sabab oʻsha sohadagi daho va telbalarning boshqalardan oʻzgacha fikrlashidir. Inson tabiatida noodatiy qarashlarga moyillik mavjud boʻlganligi uchun, doim yangilikka intilib yashaydi. Bu yangilik hoh foydali boʻlsin hoh bemaza inson ongi undan oʻzgacha maʼno mazmun qidiraveradi. Shuning uchun Daholar va Telbalar doim etibor markazida boʻladi.

Har bir sohada yuz beradigan burilishlar bejizga emas, ularning oʻz sababchilari mavjud. Oʻzining aql bovar qilmas ishlari bilan lol qoldirgan olimlar boʻlsa, ulardan qolishmaydigan tentaknamo tajribalari bilan fanda kutilmagan burilish qilganlari ham kam emas. Bunga misol qilib, Nobel va Shnobel mukofoti sovrindorlarini keltirish mumkin.

Sanʼat ham oʻzgacha fikrlovchi ijodkorlar borligi uchun hozirgi tasviriy sanʼat jozibasida odamni hayron qoldiradigan darajada oʻzgarishlar sodir boʻldi. Buning sababchilari sifatida Pablo Pikasso, Salvador Dali, Kazemir Malevich, Vinsent Van Gog, Eduard Munk va boshqalarni keltirish mumkin. Musiqa olamida ham shunday, Jazz, Rok, Hip-hop, klassik va boshqa yoʻnalishlarning ham oʻz daho va telbalari sababli shu darajada jozibali boʻlishga ulgurdi.

Adabiyot ham shunday, oʻz davrida boshqalardan oʻzgacha fikrlagan yozuvchi va shoirlar hozirgi adabiyotning kashshoflaridir. Bularga misol qilib, July Vern, Artur Konan Doyl, Agata Kristi, Frans Kafka, Jorj Oruell, Mixail Bulgakov va yana koʻplab klassik adabiyot ustalarini aytish mumkin.

Gapni uzoqdan olib kelishimdan maqsad, hozirgi jadallik bilan rivojlanayotgan jamiyatimizda ismi baralla yangrashga ulgurmay bu olamni tark etayotganlar orasida boʻlishni hohlamasangiz dunyoqarashingizni oʻzgaritishga majbursiz. Ijtimoiy tarmoq lentalarida toʻxtovsiz aylanayotganlar ham onadan tugʻilgan, siz bilan maktabga borgan, ikki baho olgan, balki siz oʻqiyotgan universitetda ham oʻqigan boʻlishi mumkin, lekin yagona farq fikrlashida. Ha! oʻshalar haqida aytyapman, Elon Mask, Jek Ma, Bill Geyts, Mark Zuckerberg, Jeff Bezos va oʻsha yoqtirmasangiz ham kuzatib boradigan Viner va TikTokerlar haqida.

#Gapni_ochiği Hech qayerda fikrlashni oʻrgatishmaydi, maktab, kollej, universitet, xususiy oʻquv markazlari hech qayerda. Bulardan maqsad sharoit yaratib berish, qolgan hammasi insonning oʻziga bogʻliq. Har kuni kitob oʻqing! Har kuni kitob oʻqing... shunchaki davom eting. Koʻrasiz albatta oʻz samarasini beradi. Hech kim erishmagan natijaga erishish uchun, hech kim qilmagan ishni bajarish kerak, hozirgi davrda hech kim qilmagan oʻsha ish har kuni kitob oʻqish! Qaytaraman HAR KUNI...

P/s: Yoki DAHO boʻlib tanilasiz yoki TELBA boʻlib!

Bookman - Ilmsizlikka qarshi inson! Ochish/sharhlash

2022-12-27 19:26:38 #Newbook

Oʻtdi davron,
Ketdi karvon,
Endi karvonlar qaydadir.

#soon...

Bookman - Ilmsizlikka qarshi inson! Ochish/sharhlash

2022-12-27 18:08:33 #ITYURAK
#KITOB_1

Adabiyot haqida tushunchaga ega inson, rus adabiyoti deganda "doʻppi"sini toʻgʻirlab astoydil suhbatga kirishadi. Mixail Bulgakov qalamiga mansub "Usta va Margarita" romanini oʻqimagan yoki eshitmagan oʻquvchi boʻlmasa! Bugun shu romanga debocha bo'lgan 1927-yil yozilgan "ITYURAK" qissasi haqida gaplashamiz.

Bookman - Ilmsizlikka qarshi inson! Ochish/sharhlash