2020-11-23 09:55:24
Бугун кўпчилик такрорлайдиган иборалар:
“Фарзандим мени тушунмайди”; “Менга итоат этмайди”; “Насиҳатимга қулоқ солмайди”; “Кундузи ухлаб, тунда телевизор кўради”; “Ака-укалари билан жанжаллашади”; “Кўп ёлғон гапиради” ва ҳоказо.
Ўтган улуғларимиз бола хулқи бузилишига кўпинча ота-она сабаб бўлишини таъкидлашган.
Жумладан, асосий ички сабаблар:
– Оилани бошқаришда ота-онанинг аниқ мақсади йўқлиги;
– Аллоҳ таолодан ёрдам сўрамаслик;
– бола гўдаклик давриданоқ тарбия услубларини йўлга қўймаслик, бола тарбиялашни билмаслик;
– моддий таъминотни ҳаддан ошириб юбориш ёки умуман таъминламаслик;
– боланинг таълим олишдан мақсади йўқлиги ёки дарсларни ўзлаштиролмаслиги, мактабга ота- она мажбурлаши билан бориши;
– боланинг ота-онадан қониқмаслиги;
– мураббийдан қўрқиши;
– ота-онадан меҳр кўрмай, бошқалардан ширин сўзлар эшитиши;
– ота-она фарзанди олдида жанжаллашиши;
– ота-она фарзандларидан бирини мақташи, бошқасини эътиборсиз қолдириши;
– ишларни фақат чаққон болага юклаб, қолганларига бепарво бўлиш;
– ота узоқ вақт уйда бўлмаслиги;
– кичик хатони бўрттириш;
– уйдаги ҳолат билан талаб қилинаётган нарсанинг бир-бирига мос келмаслиги;
– боланинг хатосини тўғри тушунтирмаслик, бошқа болаларга солиштириш. Бу иш нотўғри. Чунки ҳар бир бола ўз табиатига эга.
Ташқи таъсирлар:
– муаллимнинг ўзи ўргатаётган фан мақсадини билмаслиги;
– ташқарида ҳам ўрнак бўладиган шахснинг йўқлиги;
– шаҳватни қўзғатувчи омиллар;
– алоқа воситалари ривожланиб кетиши сабаб ёмон дўстларнинг кўплиги;
– таълим-тарбия замон талабларига мос эмаслиги;
– ташқи кўриниши билан тенгдошларидан ажралиб туриши;
– ортиқча қўполлик, қаттиққўллик, ўринли-ўринсиз калтаклайвериш.
Бу иллатлар туфайли боланинг феъли бузилади, бети қотади.
Уйимиз, кўча-кўй, яшаб турган жамиятимиздаги муҳит, таълим-тарбия муассасалари – буларнинг барчаси тарбия омилларидир. Аммо ҳозир дунёнинг ҳар томонидан ёшларга махсус йўналтирилаётган мақсадли “тарбия услублари” ҳам борлигини унутмайлик. Зеро, яхши бола икки дунё саодатига восита бўлувчи садақаи жориямиз бўлади. Фарзанд тарбиясида шуни доим ёдда тутайлик.
182 views06:55
Т
