Kitobxon bola

2023-01-31 09:17:51 — Ey tugʼmayotgan bepusht ayol,
Baqara surasini oʼqishni yoʼlga qoʼy!

— Ey oila qurishi kechikayotgan singlim,
Baqara surasini oʼqishni yoʼlga qoʼy!

— Ey doʼxtirlar ojiz qolayotgan bemor,
Baqara surasini oʼqishni yoʼlga qoʼy!

— Ey sehrlangan, jin chalgan kimsa,
Baqara surasini oʼqishni yoʼlga qoʼy!

— Ey kambagʼalligi yoki xotin tanlashi qiyin boʼlishi sabab nikohi kechikayotgan yigit,
Baqarasini surasini oʼqishni yoʼlga qoʼy!

— Ey hojatmand kishi,
Baqara surasini oʼqishni yoʼlga qoʼy!
Davomi bor...

Do'stlaringizga ham ulashing!

#Quronikarim
@kitobxonbola Ochish/sharhlash

2023-01-31 07:58:41 ​​Haqiqat - bu Rabbingizdan kelgan xabardir.

Qurʼoni Karimning 2-porasidan

#iqtibos
@kitobxonbola Ochish/sharhlash

2023-01-31 05:00:02 Daydi o'g'il nadomati

Men yoshligimdan uyga kech qaytishga odatlangan edim, qo'pol qilib aytganda ko'cha daydisi edim. Bundan onam xafa edilar. Bu ishim onamga yoqmas edi. Holat shunday davom etaverganidan keyin onam har kuni uyimizni oshxonasida turgan muzlatkich eshigiga bir parcha qog'oz yopishtirib qo'yadigan bo'ldilar. U qog'ozda ovqat, non va boshqa narsalarni joyini menga oson bo'lishi uchun yozib qo'yardilar. Kunlar o'tib onamni eslatma qog'ozlari rivojlanib bordi. Unda endi ba'zi talab, iltimoslar va kiyimimni kir bo'lganlarini kir yuvadigan mashinaga qo'yishim, muhim ishlar va boshqa narsalar yozilardi.
Afsus, yigitchilik davrimning ko'p qismi shunday o'tdi, bir kecha juda kech qoldim, onamni risolasini odatdagidek muzlatkich eshigida ko'rdim, ammo o'qishga erindim va uyqu g'olib kelib uxlab qoldim. Ertalab dadam meni ko'zlarida yosh holda uyg'otdilar, juda hayron bo'lib uyg'ondim.
''O'g'lim onang olamdan o'tdi!'' - dedilar. Bilsangiz edi, bu xabar qanchalar menga ta'sir qilganini. Onamni dafn qildik, kechqurun uyga kirib kravatga chiqib, oyog'imni cho'zayotib, onajonimni yozgan risolalari esimga tushdi.Yugirib borib muzlatkich eshigiga qistirilgan qog'ozni, onamni eng oxirgi yozgan xatlarini qo'limga olsam, bu xatda hech qanday buyruq yoki ta'limot yo'q edi. Odatdaki xatalar kabi emas edi... Afsus!
Xatda faqat shular bor edi:
''O'g'ilginam bugun o'zimni juda yomon his qilyapman, qachon kelsang ham meni uyg'otib shifoxonaga olib borgin, sendan iltimos...''.

Do'stlaringizga ham ulashing!

#hikoya
@kitobxonbola Ochish/sharhlash

2023-01-30 20:09:29 ​​ Oʼrtacha odam oʼz xotiralari tugʼma qobiliyatlarining faqat 10 %idan foydalanadi, xolos. Qolgan 90 %i buzadi.

Muallif: Deyl Karnegi

#iqtibos
@kitobxonbola Ochish/sharhlash

2023-01-30 19:48:13 Mana bu qizcha Qurʼondan 37ta surani yod olgan ekan.

Mashaalloh. Shu videoni qayta-qayta ketim kelib ketdi.
Inshoolloh farzandingiz boʻlsa shunaqa boʻlsin.

#havasim keldi
Doʻstlaringizga ham ulashing!

#ajoyibvideo
@kitobxonbola Ochish/sharhlash

2023-01-30 10:34:47 Qiyinchiliklar bilan voyaga yetayotgan qizaloqning yashashdan maqsadi yo'q, bundan ko'ra oyijonimning yoniga ketganim ma'qul deb yig'lab turganini ko'rgan baqqol amaki unga rahmi kelib, yoniga chaqirdi, qizim mana bu ovqatni yeb olgin deb unga kosadagi ovqatni tutdi, bir kosa ovqatni ko'rgan qizaloqning ko'zlarida umid uchqunladi, apil-tapil ovqatni yeb olib: -Amakijon ovqatni evaziga sizga yordam beray, uy ishlaringizni qilaman, kirlaringizni yuvaman deb yalinib, yolvordi. Baqqol amaki esa:
- Qizim senga bir ish bor xohlasang, meni do'konimdan gugurtlarni olib borib, xiyobonda sotsang, yaxshigina haq to'layman. Seni gugurt sotib o'tirganingni ko'rgan har qanday odam senga rahmi kelganidan ham savdo qiladi - deb unga bir qancha gugurt berdi.
Endigina 7 yoshga qadam qo'ygan qizaloq baqqol amakini do'konidan gugurt olib, har kuni xiyobonga chiqadigan bo'ldi. Uni gugurt sotib o'tirganini ko'rgan odamlar xuddi, baqqol amaki aytganidek rahmi kelganidan ham savdo qilisha boshladi. Qizaloq esa topgan pullarini baqqol amakiga olib kelib berar va evaziga unga amaki bir kosa ovqat va ishlab topgan pulining 10 % miqdorida maosh to'lardi. Bir kun birdaniga shamol turib, xiyobonda gugurt sotib o'tirgan qizaloqning gugurtlarini har tarafga uchirib yubordi. Bir so'm ham savdo qila olmagan qizaloq yum-yum yig'lab, ortiga qaytdi. Qo'rqa-pisa baqqol amakiga:
- Amakijon ertaga bugungi shamol uchirib yuborgan gugurtlarni pulini ikki hissa qilib to'layman, men bugun savdo qila olmadim - deb amaki bergan ovqatni chekkaga surib qo'ydi.
Qizaloqning hali go'dak bo'lishiga qaramay vijdoni pokligini, o'zi ishlab topgan har bir luqmasini halollab yeyishini ko'rgan amakining ko'zlari beixtiyor yoshlandi.
Qizaloq topgan pullarini tiyinigacha sanab otasi olib qo'yib, aroq ichar edi. Ayozli kunlarning birida birdaniga havo aynib, sharroslab, yomg'ir quydi. Xiyobonda gugurt sotib o'tirgan qizaloqning gugurtlari yomg'irda qolib, ivib ketdi. Bir so'm ham savdo qila olmagan qizaloq baqqol amakini yoniga borishdan cho'chib, uyiga qaytdi.
Uyiga kelib, uyga kirsa otasining g'azabiga duchor bo'lishidan, pul topib kelmagani uchun ayovsiz kaltaklanishidan qo'rqib, uyga kirmay eshik tagida, yupun holida tongni otishini intizorlik bilan kuta boshladi. Otasining kaltagidan, qahr-u g'azabidan tashqarida, izg'irin havoda o'tirishni afzal bildi. Tong otgach qizining kelmay qolganini bilgan ota g'azab bilan tashqariga otildi. Eshikni zarb bilan ochgan vaqti, eshik nimagadir tegib yana qaytib yopilib qoldi. Bundan g'azablangan ota bor jon-jahdi bilan eshikni tepib ochib, tashqariga chiqqanida eshik ortida tizzalarini quchoqlab o'tirgan qizaloq pastga dumalab ketdi. Buni ko'rgan ota qizaloqni ayamay tepib, ura boshladi.
- Senimi? Hali uyga kelib, menga pul bermaslik uchun uyga kirmay yashirinib o'tirgan - deb ayovsiz kaltaklardi. Xudbin otaning kaltaklariga ingramay bardosh berayotgan murg'akkina o'z pushti kamaridan bo'lgan sevgisining mevasi Muhabbat allaqachon yorug' dunyoni tark qilgan edi. Gumroh ota esa miq etgan tovush chiqmayotgan qizaloqni:
- Qani pullaring, menga aroq olib kel - deb hamon jonsiz tanani ayovsiz kaltaklar edi.
Azizlar bu hikoyani o'qib, ko'p va xo'p o'ylab, sizlarning hukmingizga havola qildim.
Aytinglarchi, ikki sevishgan yoshning yoshning sevgisi, bir-birlariga bo'lgan muhabbatlarining mevasi ''Muhabbat'' dunyoga nimaga keldi-yu, nimaga ketdi?
Odamzod boshiga qanday musibat tushmasin, beshavqat o'lim yaqinlaridan judo qilmasin... Nima bo'lgan taqdirda ham, taqdirga tan berish lozim... Birgina irodasizlik, qat'iyatsizlik tufayli shayton yo'liga kirib qolib, ko'p xatolarga, hattoki qotillikka ham qo'l urushi mumkin.

Alloh barchamizni to'g'ri yo'lga boshlasin.

Do'stlaringizga ham ulashing!

@kitobxonbola Ochish/sharhlash

2023-01-30 10:00:13 #hikoya

Irodasizlik oqibati(yoxud yomonlik qurboni bo'lgan qizaloq)

Fasllar kelinchagi bahorning ilk kunlarida yigit xiyobon bo'ylab sayr qilgani chiqqan edi, nogahon xiyobon chekkasidagi kursida yolg'iz xayollar og'ushida o'tirgan qizga ko'zi tushdi. U qiz bilan tanishish maqsadida uning yoniga yaqinlashib, u bilan hamsuhbat bulishini bildirib, kursidan joy oldi. Dunyo xayollariga g'arq bo'lgan qiz yoniga kelib o'tirgan barno yigitga ko'z qirini tashlab, o'zini beparvo tutib, xayol surishda davom etdi.Yigit salom-alik qilib, sekingina gap boshladi va qiz bilan tanishib oldi. Bu vaqtda kun o'z o'rnini allaqachon tunga bo'shatib bergan, sokin tun o'z hukmronligini boshlab yuborgan edi. Qiz men ketishim kerak kech bo'lib qoldi deyishi bilan yigit unga sizni kuzatib qo'ysam har qalay yolg'iz ekansiz, uyingizga yetib olguningizcha hamrohingiz bo'lay deb o'rnidan turdi, qiz esa biror so'z demay 1-2 qadam odimlab ketdi, sukut alomati rizo deb yigit ham qizning ortidan yurdi. Qizni uygacha kuzatib qo'yib, o'zi ortiga qaytgan yigit endi tunlarni bedor o'tkazadigan bo'ldi, faqat va faqat xayolida o'sha qiz. Ularning ilk tanishuviga guvoh xiyobon yana qancha visol onlariga ham guvoh bo'ldi. Yigit bilan qizning yuragida sevgi kurtak yoza boshladi, bu ikki yosh bir-birini yonib sevdi, bir-birisiz dunyo ko'zlariga tor ko'rina boshladi, shu tariqa oradan ikki yil o'tib, ular turmush qurishga ahd qilishdi, go'yoki taqdir bularni bir-biri uchun atayin yaratgandek, ikki sevishgan qalbning nikoh to'ylari, visol onlari xuddi o'zlari xohlagandek juda chiroyli o'tdi.
Nikoh to'yiga tashrif buyurgan har bir yosh-u qari uzukka ko'z qo'ygandek bir-birlariga mos, ilohim baxtlariga ko'z tegmasin deb duo qilishdi. Bir-birisiz hattoki nafas olmaydigan juftlik endi tunlarni birgalikda bedor o'tkazadigan bo'lishdi, shunday kunlarning birida qiz yigitga yaqin kunlarda ikkalasi uchun quvonchli kun bo'lishini, Yaratgan tangri ularni ota-ona bo'lish baxti bilan siylamoqchi ekanligini aytib qoldi. Shu kundan boshlab yigit hali tug'ilmagan go'dakka ism izlay boshladi, va har tun qizga menga shiringina qizaloq qilgin, bir-birimizga bo'lgan sevgimiz hurmati, muhabbatimiz mevasi o'z nomi bilan ''Muhabbat'' bo'ladi deb iltijo qilardi. Vaqti-soati yetib ikki sevishgan yosh farzandli bo'lishdi, bedor tunlar qilgan iltijolari amalga oshib, Alloh ularga shiringina qizaloq hadya qilgandi, qizaloq dunyoga keldi-yu, yuragida bir qancha orzulari bilan qiz yorug' olamni tark etdi. Baxt bilan baxtsizlik yon-yonma yuradi deganlari shudir balki... Sevgilisining bevaqt ko'z yumishi yigitning telbaga aylantirdi go'yo, ichkilikka ruju qo'ydi. Hattoki suyukli ayolining hadyasi sevgisining mevasi Muhabbat ham unga taskin bera olmadi. Sevgilisi boqiyga rihlat qilgan kundan boshlab, yigit qizalog'i Muhabbatga nafrat ko'zi bilan qaray boshladi, buni ko'rgan qarindoshlari qizaloqni o'zlari bilan olib ketishdi, shunda ham yigit ichkilikni tashlamadi, qaytanga Muhabbatni olib ketgan qarindoshlariga borib, qizning evaziga aroqqa pul so'rab, aroq ichib yuraverdi. Toqatlari toq bo'lgan qarindoshlar qizaloqni uyiga olib kelib tashlashdi. Yigit qizning ochligi, usti yupunligi bilan umuman qiziqmas, topgan bir-ikki so'm pulini aroqqa sarflab kun ko'rardi. Buni ko'rgan qo'ni-qo'shnilari qizchaga rahmlari kelib navbatma-navbat bir kosadan ovqat chiqara boshlashdi, noshud, xudbin ota esa: ''Menga aroqqa pul bersalaring ovqatni qizimga yediraman, bo'lmasa senlarning muruvatlaringa zor emasman'', - deb olib kelingan ovqatni to'kib tashlardi.

Davomi... Ochish/sharhlash

2023-01-29 15:18:31 Davomi...

Shuningdek, mamlakatda u chiqargan farmonlar hamda yo'lga qo'yilgan tartib-qoidalar ''Yasoq'' qonunlariga emas, shariat qonunlariga asoslangan edi. Bundan tashqari, Tarmashirin o'z hukmronligining oxirgi 4 yilida biror marta ham Mo'g'iliston poytaxti Qoraqurumda, ulug' xon qarorgohida bir yilda bir chaqiriladigan qurultoyga bormagan. Chingizxon vasiyatida mazkur qurultoyda barcha xon xonadoni vakillarining qatnashishi shartligi ko'rsatilgan edi.
Tarmashiringa qarshi bo'lgan fitnachilar, xususan, uning akasi Durra Temur ''Yasoq'' qonuning birinchi tamoyili, ya'ni, ''hukmdor(xon) ''Yasoq''qa qat'iy rioya etishi xususida qasamyod qilishi va unga amal qilishi, amal qilmagudek bo'lsa, xonni umrbod qamash yoki jazolash(hatto qatl qilish)'' mumkin bo'ladi degan qoidaga asoslanib, Tarmashirinni xon hokimiyatiga noloyiq deb, uni taxtdan tushurish va o'z o'g'li Buzanni xon qilib saylash taraddudiga tushadi.
Shundan keyin, Tarmashiringa qarshi suiqasd tashkil etilib, Xuroson tomon ketayotgan taqvodor xon Kesh yaqinida tutib o'ldiriladi. Tarmashirindan keyin Movarounnahr (Chig'atoy ulusi) taxtiga chiqqan Buzanxon (1334-1338) poytaxtni Qarshidan Ili vodiysiga, bir paytlar Chig'atoyxonning o'zi poytaxt sifatida tanlagan yerga ko'chiradi.
Shu tariqa, XIV asrning 20-30-yillarida Movarounnahrda qaytadan rivojlanib borayotgan kalom, fiqh singari diniy ilmlar hamda o'troqlashgan mo'g'ullarning islomlashish jarayoni yana susaya boshladi. Tarixiy manbalarning guvohlik berishicha, aynan Tarmashirinxon o'limidan keyin (1334-yil) Movarounnahrda Chingizxon avlodlarining ham qudrati pasaygan. Natijada, oradan 12 yil o'tib (1346-yil) nufuzli amirlar tomonidan chingiziylarni ''soxta xon'', ''qo'g'irchoq xon''ga aylantirish jarayoni boshlandi.

#fakt
@kitobxonbola Ochish/sharhlash

2023-01-29 15:18:30 #fakt

Musulmonligi va taqvodorligi uchun taxtdan ag'darilgan hukmdor


Chig'atoy ulusi chingiziylardan bo'lgan Duvaxon (1291-1306) va uning o'g'illari Kebekxon (1309, 1318-1326) hamda Alouddin Tarmashirin (1326-1334)lar davrida bir qadar yuksaldi.
Ko'plab ilmiy adabiyotlarda Kebekxon hukmdorligi va islohotlarga kengroq e'tibor qaratilgan holda, uning ukasi, Chig'atoy ulusining 18-xoni Tarmashirin faoliyatida u qadar jiddiy yondashilmagan. Vaholanki Tarmashirin Movarounnahrdagi mo'g'ul xonlari ichida eng dindor, taqvodor va o'ta kamtarin hukmdorlardan biri bo'lgan. Xonni o'z ko'zi bilan ko'rib, u bilan suhbatda bo'lgan arab sayyohi Ibn Battutaning guvohlik berishicha, Tarmashirin 5 mahal namozni doimo masjidda jamoat bilan o'qigan.
Masjidda kim bo'lmasin, xonning yoniga borib, u bilan qo'l berib ko'risha olgan. Namozdan keyin xon saroyiga borguncha xalq bilan muloqot qilib, ularning shikoyatlarini tinglab va arzlarining ijrosi bo'yicha o'z amaldorlariga ko'rsatmalar berib borgan. Tarmashirin hukmronligi davrida Chig'atoy ulusida shariat qonunlari jamiyatda to'la hukmron mezonga aylandi.
Mirzo Ulug'bekning ''To'rt ulus tarixi'' asarida yozilishicha, ''uning saodatli hukmronligi davrida Chig'atoy ulusi islom davlatiga aylandi. Tangri taolo bandalari uning davlati zamonida ayni farovonlikda hayot kechirdi''.
Tarmashirin islom arkonlariga shu qadar qat'iy rioya qilar edi-ki, din marosimlari va qoidalari shaxsiy va davlatning maishiy masalalariga zid bo'lgan holatda ham, islom qoidalariga og'ishmasdan amal qilar edi. Uning davrida diniy ulamolar, shayxlar va imomlarga yetarlicha hurmat ko'rsatilgan. Ibn Batutaning quyidagi hikoyasi buning tasdig'idir:
''... Bir kuni men peshin namozini o'qish uchun masjidga bordim. Ammo xon hali yo'q edi. Uning mahramlaridan biri joynamoz keltirib, mehrob yaqiniga, odatda sulton namoz o'qiydigan joyga yozdi va Hisomiddin Yog'iy(imom - A.Z)ga: ''Sultonimiz tahoratlarini tugallamagunicha namozni boshlamay kutib turar ekansiz'', - dedi. Imom o'rnidan turib: ''Namoz Xudo uchunmi yoki Tarmashirin uchunmi?'' . U muazzin(azon aytuvchi - A.Z)ga namozni boshlashni buyurdi.
Sulton masjidga kirib kelganida ikki raka't namoz o'qib bo'lingan edi. Shunda qolgan ikki raka't namozni kelgan joyidan tugalladi. U namozni odamlar poyabzallarini yechib qoldirgan joyda, masjid ostonasida o'tirib o'qidi.
Namozning o'qilmay qolgan qismini ham tugatib, imomning oldiga so'rashgani keldi. Men imom yonginasida turgan edim. So'ng Sulton menga qarab ''Sen o'z mamlakatingga qaytib borganingda ajamlarning (arab bo'lmaganlar. Movarounnahr aholisini nazarda tutayapti - A.Z) kambag'allari sulton qanday muomala qilishini aytib bergin'', - dedi''.
Bundan ma'lumki Tarmashirin o'ziga xos xalq hukmdori bo'lgan va din ulamolariga nisbatan yuksak ehtirom ko'rsatgan, hatto, o'z hurmati o'rniga qo'yilmagan vaziyatda ham ularga nisbatan kek saqlamagan. Lekin Tarmashirinning ijtimoiy, adolatli siyosati, dinparvarligi va xudojo'yligi mo'g'ul xonlariga mansub hukmdor tabaqalarning noroziligiga sabab bo'ldi. Ya'ni, Tarmashirinning davlat va jamiyat boshqaruvini islomlashtirish siyosati uning dushmanlariga qo'l kelib, Chingizxon tomonidan joriy etilgan qoidalar, xususan, ''Yasoq'' qonuniga amal qilinmayotgani asosiy sabab qilib olinadi, hamda xonni almashtirish lozim deb topiladi. Xo'sh, Tarmashirin faoliyatida ''Yasoq''da belgilangan qaysi qoidalarga zid alomatlar mavjud edi?
Chingizxonning vasiyati hamda ''Yasoq'' qoidalariga bir yilda bir marta katta qurultoy chaqirilib, ziyofatlar, to'ylar tashkil etilishi hamda unda barcha mo'g'ul xonlari ishtirok etishi lozim edi.
Aftidan, Chingizxon shu yo'l bilan xon xonadoniga mansub shahzodalar va sarkardalarning ittifoqini, do'stligi va birdamligini mustahkamlamoqchi bo'lgan. Tarmashirin esa butun Movarounnahrda oliy darajadagi, dabdabali ziyofatlar uyushtirishni bekor qilib, bu odatga barham bergan. Uning bu qarorga kelishiga o'zining islom shariatiga mos siyosat yuritishi, ortiqcha isrofgarchiliklar hamda ulardan tiyilish va taqvoni to'g'ri yo'lga qo'yish sabab edi.

Davomi keyingi postda Ochish/sharhlash

2023-01-29 12:19:01 Yaxshi koʻrgan aktyorim Mehriddin Rahmatov tomonidan oʻlim haqida aytilgan ajoyib gaplar.

#ajoyibvideo
@kitobxonbola Ochish/sharhlash