Илдизини билган гапирсин Инглиз ҳуқуқи ҳалигача оғзаки шартно | Банк юристи

Илдизини билган гапирсин

Инглиз ҳуқуқи ҳалигача оғзаки шартномаларни ҳурмат қилади. Шу билан бирга уларда қоғозда баён қилинган шартнома талаб қилинадиган вазиятлар ҳам талайгина (кўчмас мулк, кредит, қимматли қоғозлар, интеллектуал мулк ҳуқуқлари юзасидан битимлар).

Бошқа ҳолатларда шартнома тарафлари оғзаки келишувга эришса бас. Бунда ишчанлик муносабатларида (бизнесда) инсофли ҳаракат қилиниши таҳмин қилинади.

Афсуски, тўлашни ҳоҳламайдиган ёки ўз мажбуриятларини бошқача тарзда ўзидан соқит қилмоқчи бўлган виждонсиз ҳамкорга дуч келиш ҳолатларига тарих бой. Бу вазиятга инглизларда 1677 йилда қабул қилинган алдаш ҳақидаги қонун мавжуд. Statute of Frauds ҳалигача амалда.

Лекин! Қонуннинг ягона IV сон остидаги моддаси амалда. Бу нормада «Жавобгарга учинчи шахс учун тўланган қарзни ундириш ҳақидаги даъво, агар қарзни тўлаш ҳақида жавобгар имзолаган ёзма ҳужжат бўлса, арз қилиниши (берилиши) мумкин», дейилган.

Нимага ўхшатдингиз? Ҳа, албатта, бу сиз билан бизга жуда яхши таниш кафилликдир. Россия Фуқаролик кодексининг «Кафиллик шартномаси шакли» номли 362-моддасини очиб, варақлайлик: "Кафиллик шартномаси ёзма шаклда тузилиши керак. Ёзма шаклга риоя қилмаслик кафиллик шартномасининг ҳақиқий бўлмаслигига олиб келади." (матн Ўзбекистон Фуқаролик кодексининг 292-моддаси 3-қисми билан бир хил – Банк юристи).

Бу ерда мантиқ жуда яққол – ўзингнинг қарзларинг бўйича хоҳлаганингча келиш, ўзганинг қарзини эса фақат ёзма ҳужжатда акс эттир, акс ҳолда исботлай олмайсан. Кредитор қўлида кафил қарздор қарзини ёпиш мажбуриятини олиши ҳақидаги ёзма ҳужжат (расписка) бўлиши керак.

2006 йилда эса Mehta v. Pereira ишида (жуда зўр иш, у ҳақда илгари ёзгандим) суд ёзма ҳужжат электрон ҳужжатга тенглаштирилганлиги ҳақида қарорга келган: «Тараф электрон ҳужжат яратса ва уни юборса, электрон ҳужжатни, ҳеч шак-шубҳасиз, худди шундай ҳужжатнинг ёзма шаклидек баҳолаш керак, бунда ташувчи мослама ҳеч қандай роль ўйнамайди».

Бундан ақлли одам қандай хулоса қилади? Йўналиш берамиз: инглиз ҳуқуқи бўйича битимлар юзасидан ёзишмаларда «тилингизга» эҳтиёт бўлинг, акс ҳолда билмасдан кафиллик шартномасини тузиб қўйишингиз мумкин. *

Aviasales излаш тизими (бош офиси Гонг Конгда Go Travel Un Limited номи билан рўйхатдан ўтган) вице-президенти ва юридик департаменти бошлиғи Александра Мельникованинг «Юрлирика» телеграм каналидаги постининг эркин таржимаси

* Эътибор берган бўлсангиз, баъзи банклар фирма бланкларининг пастида ва электрон ёзишмаларида кичкина қилиб эслатмалар қолдиришади: «Ушбу ҳужжат фалон банкнинг фалон-фалон мажбуриятни олганлигидан дарак бермайди, фалон тўловни фалон банк номидан амалга оширилиши ёки оширилмаслигига, фалончининг мажбурият бўйича бераётган нарсасини қабул қилишига розилигини англатмайди» ва ҳоказо жумлалар бўлади. Бу жумлалар аслида инглиз ҳуқуқидан келиб чиқиб ишлаб чиқилган ишбилармонлик ҳужжатларидан аввал русчага таржималар, кейин бизникилар ўзбекчага ўгириб қўйганидир. Юристлардаям турган битгани "кўчирма-продакшн", денг

Уланинг ва улашинг —- > https://t.me/bankyuristi