«Ғалати парадокс бор: ёзувчилик ҳам касб – аммо маош тўланма | SAVIYA.UZ
«Ғалати парадокс бор: ёзувчилик ҳам касб – аммо маош тўланмайдиган касб». Ёзувчи Саъдулла Қуронов билан болалар насридаги муаммолар ҳақида суҳбат
Ўзбек болалар адабиётида турғунлик, якранглик охирги пайтлари анча бўртиб, кўзга ташланиб қолди. Ёзилаётган аксар китоблар аввалги тажрибаларни такрорлаётгандек гўё. Кўз ўнгимиздаги сон-саноқсиз мавзу-муаммоларни адабий асар воситасида етказадиган, тасвирлайдиган ижодкор (айниқса, ёшлар) камдек, назаримизда. Икки йилча аввал чоп этилган «Галактикада бир кун» илмий-фантастик қисса ва саноқли китобларни айтмаса, болалар насрида жиддий ўзгариш, ривожланиш, олдинга силжиш кузатилаётгани йўқ. Бугун шу қиссаси билан болалар оламига кирган ва улар учун романлар ёзаётган ёзувчи Саъдулло Қуронов билан ўзбек болалар адабиёти муаммолари, китобхонлик, адабий танқидчилик, ноширлик ҳақида суҳбатлашдик.
– Сизни аввалига адабиётшунос, мунаққид деб билардик. Модернизм, постмодернизм ҳақида мақолалар, шеърият ва рангтасвир синтезига оид монографиялар ёздингиз. Лекин китобхонларга кўпроқ болалар ёзувчиси бўлиб танилдингиз. Бир-бирига сира ўхшамаган – шунослар оламидан бола дунёсига ўтишнинг ўзи бўладими(!) – қутбда туриб, бири иккинчисидан айро жабҳани баравар ушлаш қийин эмасми?
– Биласизми, 7–8 йиллар олдин кучли ижодий депрессияни бошдан кечирдим. У вақтлар эндигина бир нечта мақолаларим, кичик илмий тўпламим билан адабий жараёнга, адабиётшунослар сафига кириб келгандек эдим гўё. Ҳар қалай, ўзим учун шундай туйилганди. Бироқ илмий-ижодий жараён эйфориялари тиниб, ўзимга ва вазиятимга бироз юқоридан қараганимда бутунлай бошқа манзарани кўра бошладим. Адабий журнал ва газеталарнинг нуфузи тушиб, тиражи борган сари камайиб борарди. Нафақат адабиётшунослик, балки адабиётнинг ўзи ҳам жамиятнинг равишига таъсир қилмай қўйган, тубсиз жарлик ёқасидан бораётган соҳага ўхшаб кўринди менга. «Адабиётшунослик менинг амбицияларим учун тор» деган хаёлларга ҳам борганман. Йўқ, бу менга – вужуди олам-олам орзу ва истаклар билан тўлган ёш йигитга шундай туйилган, холос! Аслида ундай эмаслигини кейинроқ, яна-да улғайиб, фикр-қарашларим теранлашганда тушуниб етдим. Ҳозир эсласам... куламан.
Ҳа-я, бу нега гапни ижодий депрессиядан бошлади деб ўйлаётгандирсиз. Гап шундаки, мана шу тушкунлик бўлмаганида, мен болалар адабиётига кирмаган, унга қўл урмаган бўлардим, балки.
2015 йили «Шарқ юлдузи» журналидан бўшаб, фаолиятимни «Жажжи академик» болалар журналида давом эттирдим. Болалар учун илмий-оммабоп мавзуларда мақолалар ёза бошладим. Жажжи ўқувчи дўстларимнинг қизиқишини кўриб ижодий завқим яна-да ортарди. Мен учун бирдан ҳаммаси ўзгарди. Болалар учун ёзарканман, ўзимни жамият учун керакли шахс сифатида тасаввур қила бошладим. Бу менга куч берди. Қайтага адабиётшуносликда ҳам, ёзувчиликда ҳам баравар ижод қилишга илҳом келди. Мен PhD диссертацияси ва фантастик қиссамни бир вақтда – параллел ёздим. Айни дамда ҳам докторлик диссертацияси билан бирга илмий-фантастик роман ёзяпман. Айтмоқчиманки, бу икки қутб бир-бирига халал бермайди. Қайтага, назарий билимларга эга эканим қўл келади.
Батафсил
@daryo_live
