#билармидингиз ОЙЛАР Январь. Римликларнинг 'илоҳ'и Янос икки | КАТАРСИС (Шавкат Дўстмуҳаммад кундалиги)
#билармидингиз
ОЙЛАР
Январь. Римликларнинг "илоҳ"и Янос икки юзли бўлган. У бир юзи билан ўтмишга, яна бир юзи билан келажакка қарар экан. Инглизча "январь" шу Яноснинг номидан келиб чиққан.
Февраль. Қадимги римликлар иккинчи ойнинг ўрталарида Тайф дарёси бўйидаги ғор ичида туғмайдиган аёлларни даволайдиган диний маросим ўтказган. Маросимда сўйилган улоқ терисидан қамчи ясаб, уларга берар экан. Йигитлар қамчини кўтариб, маҳалла оралаб юриб, туғмайдиган аёлларни урар экан. Қамчини туғадиган аёлларнинг пири бўлган Февронинг исми билан аташган. Февраль номи ҳам шундан келиб чиққан.
Март. Қайсар давридан аввал римликларнинг янги йили учинчи ойдан бошланган. Учинчи ой йил бошидаги ой. Шунинг учун бу уруш бўлиб турадиган ой бўлганига уруш "худо"си Марсга бағишланган ҳолда Март деб аталган.
Апрель. Тўртинчи ойни римликлар "апрелис" деб аташган. "Апрелис" лотинча "гул очилиши" деган маънони билдиради.
Май. "Май" сўзи лотинча "маюс" сўзидан келиб чиққан. Баъзи олимлар бу сўзни "илоҳа" Мая исмидан келиб чиққан деб қарашади.
Июнь. Бу сўз туғилиш "илоҳ"и Июннинг исмидан келиб чиққан. Қадимги Рим давридан тортиб Июнь ойи тўй – тўкинчиликнинг энг яхши даври, деб қаралган.
Июль. Бу ойнинг номи Римнинг машҳур қироли Марк Антонио Юлиюс Қайсарни хотирлаш мақсадида пайдо бўлган. Юлиюс Қайсар ўлдирилган йилдан бошлаб еттинчи ой шу ном билан аталиб келинган.
Август. Рим подшоларидан бири бўлган Людвиг бир ойга ўзининг исмини қўйишни орзу қилган. У гарчи тўққизинчи ойда туғилган бўлса ҳам, саккизинчи ойни яхши кўрган. Чунки саккизинчи ой унга кўп муваффақиятлар келтирган. Рим пешволар уюшмаси унинг давлат учун қилган хизматларини баҳолаб, Август деб атаган. Кейинчалик саккизинчи ойга шу ном берилган.
Сентябрь. Римликларнинг янги йили 3-ойдан бошланади. 9-ой уларнинг 7-ойига тўғри келади. Лотинча "Сентум" сўзи "Етти" деганидир. Янги йил январьдан бошланадиган бўлгандан кейин еттинчи ой тўққизинчи ойга ўзгарган бўлса ҳам, "сентябрь" номи ўзгармаган.
Октябрь. Ойнинг номи лотинча "Окту", яъни "Саккиз". Янги йил 3-ойдан бошланган календарда 10-ой 8-га тўғри келган.
Ноябрь. "Ноябрь" сўзи лотинча "Новим" сўзидан келиб чиққан бўлиб, "Тўққиз" маъносини билдираркан. Бу ҳам эски календарь бўйича.
Декабрь сўзи лотинча "Дикум", яъни "Ўн" деган маънони билдиради. Бу ой ҳам кўҳна календарь бўйича 10-ойга тўғри келади.
Дилрабо Мингбоеванинг "Тимсоллар тилсими" китобидан.
T.me/katarsis_kundalik
