Baxtiyor.uz

2022-08-11 07:34:20 Bitta sinfda nechta o‘quvchi o‘qishi kerak?

Vazirlar Mahkamasining qarori bilan tasdiqlangan “Umumiy o‘rta ta’lim to‘g‘risidagi Nizom”ning 28-bandida va Adliya vazirligidan ro‘yxadan o‘tkazilgan “Umumta’lim muassasalarida sinflarni komplektlash hamda tarifikatsiya ro‘yxatlarini shakllantirish tartibi to‘g‘risida”gi Nizomning 3-bandiga ko‘ra bitta sinfdagi o‘quvchilar soni ko‘pi bilan 35 nafar bo‘lishi lozimligi qayd etilgan.

Shuningdek, boshqa normativ hujjatlarda ham sinf xonalarida o‘quvchilar uchun yaratilishi kerak bo‘lgan sharoitlar va bir nafar bolaga to‘g‘ri keluvchi xona maydoni haqida belgilab qo‘yilgan talablar mavjud.

“Umumta’lim maktablarining saqlanishi va o‘quvchilarni o‘qitilishiga qo‘yiladigan sanitar epidemiologik talablar” (SanQvaM (SanPiN) № 0341-16)ga asosan minimal me’yor va talablar belgilab berilgan bo‘lib, unga ko‘ra bir nafar o‘quvchiga kamida 2 m² sinf maydoni to‘g‘ri kelishi kerak.

Ushbu normativ hujjatning 4 va 5-bo‘limlariga asosan bir nafar o‘quvchiga 1-4 sinflar uchun 2.5 m², 1-sinf uchun 4 m², tabiiy fanlar xonasi uchun 2.4 m², informatika xonasi uchun 4.5 m², mehnat ustaxonalari uchun esa 6 m² sinf maydoni to‘g‘ri kelishi kerak.

Demak, 35 nafar o‘quvchini bir sinf xonasida o‘qitmoqchi bo‘lsak, eng kamida 70 m² maydonga ega sinf xona talab etiladi. Ushbu sinfda birinchi parta va sinf doskasi o‘rtasidagi masofa 2.4 m, oxirgi partadan sinf doskasigacha masofa 8.6 m, sinf yon devori va parta orasidagi masofa 0.5-0.7 m, ikki o‘rinli parta qatorlari orasi 0.6 m, oxirgi parta va devor orasidagi masofa 1 m bo‘lishi kerakligini ham yoddan chiqarmaslik kerak.

Agar sinfda 36 nafar o‘quvchini joylaydigan bo‘lsak, oxirgi partadagi o‘quvchi doskadan 8.6 m dan ham ko‘proq uzoqlashib qolishi mumkin. Aslida ushbu talab bo‘yicha bir sinfga 30 nafar ortiq o‘quvchini joylash ham qiyin masala. Hozirda aksariyat maktablarda sinf xonalar maydoni 24 m² dan 50 m² gacha xolos. Bu degani u sinf xonalar aslida 12-25 nafar o‘quvchiga mo‘ljallangan.

Aksar hollarda hududiy moliya bo‘limlari qo‘shimcha sinf ochishga ruxsat bermaydi va bir sinfga 40 nafargacha o‘quvchilar tahsil olishiga to‘g‘ri kelish holatlari ham kuzatiladi. Agar moliya bo‘limlari talabiga ko‘ra bolalarni bir sinfga jamlaydigan bo‘lsak, bu vaziyatda maktab direktori sanitariya qonunchilikni, sanitariya normalarini, qoidalarini va gigiyena normativlarini buzgan hisoblanadi va O‘zbekiston Respublikasi Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning 53-moddasiga binoan eng kam ish haqining besh baravaridan o‘n baravarigacha miqdorda jarima solishga sabab bo‘ladi.

Fazliddin Xabibxonov

Kanalga ulanish
https://t.me/baxtiyoruz Ochish/sharhlash

2022-07-16 17:03:22 Yagona maktab formasiga qanday talablar qo‘yilgan?

2022-2023 o‘quv yilidan boshlab davlat maktablarida o‘quvchilar uchun maktab formasi to‘liq joriy etiladi. Davlat umumiy o‘rta ta’lim muassasalari o‘quvchilari uchun zamonaviy yagona maktab formasining shakllari Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilab berilgan tartibda bo‘lishi maqsadga muvofiqdir.

Yagona maktab formalarining shakllari quyidagicha bo‘lishi lozim:

1-6 SINFLAR UCHUN:

Ko‘ylak oq, 100% paxtadan oddiy klassik bichimda, yengi kalta variantda ham tikiladi.

Nimcha ko‘k, ko‘k katak 65% paxta, 35% poliesterdan tikiladi. O‘g‘il bolalar nimchasining old tarafida ko‘k katak matodan foydalaniladi. Qiz bolalar nimchasining yonida yolg‘on cho‘ntak tikiladi.

Shim ko‘k, 65% paxta, 35% poliesterdan tikiladi. Shimning old qismida strelka va ikki yonida cho‘ntaklari bor. Shim kiyib yurilganida oyoqning to‘pig‘i yopiq holatda bo‘lishi ta’minlanishi shart.

Yubka ko‘k katak 65% paxta, 35% poliesterdan trapetsiya shaklida tikiladi va yon qismida to‘rtta yig‘ma bo‘ladi. Yubka kiyib yurilganida tizzadan tepasini to‘liq yopishi va tizzadan pastga ko‘pi bilan 8 santimetrgacha uzaytirilishi mumkin.

Yengil kurtka ko‘k, 65% paxta, 35% poliesterdan erkin bichimda tikilib, yoqa va manjet qismida rezina material va ikki yonida cho‘ntaklari bo‘lishi lozim.

7-11 SINFLAR UCHUN

Ko‘ylak oq, 70% paxta, 30% poliesterdan klassik uslubda tikilib, yengi uzun va kalta variantlarda ham tikiladi.

Nimcha to‘q ko‘k, 45% paxta, 55% poliesterdan tikiladi. O‘g‘il bolalarning nimchasida ikki qator tugma va qizlarnikida bir qator tugma mavjud bo‘lishi kerak.

Shim to‘q ko‘k, 45% paxta, 55% poliesterdan tikiladi. Shimning old qismida strelka va ikki yonida cho‘ntaklari bo‘lishi lozim. Shim kiyib yurilganda oyoqning to‘pig‘i yopiq holatda bo‘lishi ta’minlanishi shart.

Yubka to‘q ko‘k, 45% paxta, 55% poliesterdan, tizzadan yuqori bo‘lmagan, klassik uslubda tikiladi. Yubka kiyib yurilganida tizzadan tepasini to‘liq yopishi va tizzadan pastga ko‘pi bilan 12 santimetrgacha uzaytirilishi mumkin.

Pidjak to‘q ko‘k, 45% paxta, 55% poliesterdan, klassik uslubda tikilib, relef vitochkalari va cho‘ntaklari bo‘lishi lozim.

Manba

Kanalga ulanish
https://t.me/baxtiyoruz Ochish/sharhlash

2022-07-06 19:28:05 O ‘qituvchi ustama olmasa, ustamasiz qolsa kim aybdor?

Savol: Biz bu yil ustama olmoqchi edik, lekin bu haqda "zavuch" bizga hech narsa demagandi. O‘qituvchilarga ustama tayinlash "zavuch"ning vazifasi emasmi? Uqituvchi ustamasiz qolsa kim aybdor hisoblanadi?

Javob: Pedagog xodimlarga ustama tayinlash faqatgina "zavuch"ning vasifasi emas. Bu jarayonlar maktabda tashkil etiladigan ustamalar belgilash, moddiy rag‘batlantirish va moddiy yordam berish bo‘yicha ishchi guruhlar tomonidan amalga oshiriladi.

Ishchi guruhi rahbari — umumta’lim muassasasi direktori hisoblanib, ishchi guruh a’zolari esa o‘quv ishlari bo‘yicha direktor o‘rinbosari, ma’naviy-ma’rifiy ishlar bo‘yicha direktor o‘rinbosari, kasaba uyushmasi qo‘mitasi raisi, pedagog xodimlar orasidan hamda umumiy o‘rta ta’lim muassasasi kuzatuv kengashi va o‘quvchilarning ota-onalari vakillaridan iborat bo‘ladi.

Ishchi guruh o‘quv-tarbiya jarayoniga shaxsiy hissa qo‘shayotgan, o‘z kasbiga sodiq va tashabbuskor, yuqori kasb darajasini namoyon etayotgan pedagog xodimlar faoliyatini VMning 823-sonli qarori bilan tasdiqlangan nizomda belgilab berilgan baholash mezonlari asosida aniqlaydi, bazaviy tarif stavkasiga har oylik ustama belgilaydi, umumta’lim muassasasi xodimlarini mukofotlaydi hamda ularga moddiy yordam belgilaydi.

Pedagog xodimlarining bazaviy tarif stavkasiga har oylik ustama belgilash, xodimlarni mukofotlash va ularga moddiy yordam ko‘rsatishning to‘g‘ri, xolis va adolatli amalga oshirilishi uchun javobgarlik Ishchi guruh rahbari — umumta’lim muassasasi direktori zimmasiga yuklatilgan.

To‘g‘ri, mazkur ishchi guruh umumta’lim muassasasi pedagog xodimlari faoliyatining samaradorligini tahlil qilib, bu haqda pedagog xodimlarni xabardor qilib, yaxshi ishlaydigan o‘qituvchilarni rag‘batlantirish uchun ustamalar belgilashi kerak.

Ammo bu yerda pedagog xodimlarning ham aybi bor. Chunki "Umumiy o‘rta ta’lim muassasalarining o‘rnak ko‘rsatgan xodimlarini rag‘batlantirishning direktor jamg‘armasini tashkil etish va uning mablag‘laridan foydalanish tartibi to‘g‘risida"gi nizomning 19-bandiga ko‘ra ustama haq olishga da’vogar bo‘lgan o‘qituvchi ariza yozib ishchi guruhga hujjatlarini taqdim etishi lozim.

Ustama olish istagi bo‘lgan pedagog xodim albatta VMning 823-sonli qarori bilan tasdiqlangan nizom bilan tanishib chiqishi, eng muhimi buning uchun bir yil avvalroq harakat qilishi lozim. Negaki pedagog xodimlarga belgilanadigan har oylik ustamalar yangi o‘quv yili uchun o‘tgan o‘quv yili yakunlari bo‘yicha belgilanadi.

Agar o‘qituvchi meni xabarim yo‘q edi, hech qanday hujjat tayyorlamaganman, bu haqda bilmas edim desa hato qilgan bo‘ladi. Chunki pedagog xodimlar umumiy o‘rta ta’lim sohasidagi normativ-huquqiy hujjatlardan xabardor bo‘lishi lozim.

Manba

Kanalga ulanish
https://t.me/baxtiyoruz Ochish/sharhlash

2022-07-05 18:58:20 Texnikumni tugatganlar OTMga o‘qishga kira olmaydimi?

Javob: 2022-yil 15-iyun kuni Prezident rahbarligida o‘tkazilgan aholini kasb-hunarga tayyorlashni takomillashtirishga bag‘ishlangan videoselektor yig‘ilishida kelgusi yildan texnikumdan oliygohga imtihonsiz kirish mexanizmi bekor qilinishi ma’lum qilingan edi.

Mazkur xabar ayrim abituriyentlar tomonidan endilikda texnikumni tamomlaganlar oliy ta’lim muassasasiga topshira olmas ekan degan mazmunda noto‘g‘ri talqin qilinmoqda ekan.

Bu bo‘yicha shuni ma’lum qilamizki, maktab, akademik litsey, kasb-hunar maktabi, kollej, texnikum kabi umumiy o‘rta ta’lim yoki o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarini tugatgan barcha o‘quvchilar oliy ta’lim muassasalariga o‘qishga kirishlari mumkin.

Manba

Kanalga ulanish
https://t.me/baxtiyoruz Ochish/sharhlash

2022-07-05 18:42:46 Magistraturaga onlayn hujjat topshirish tartibi

Xabaringiz bor 1-iyuldan e'tiboran 2022/2023-o'quv yiliga magistratura mutaxassisliklari uchun hujjatlarni onlayn qabul qilish boshlangan.

Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tayyorlangan ushbu videoqo'llanma orqali magistr.edu.uz platformasida onlayn hujjat yuborish tartibini bilib olishingiz mumkin.

Kanalga ulanish
https://t.me/baxtiyoruz Ochish/sharhlash

2022-07-05 17:40:35 Bu yil bitiruvchilar soni ancha kamroq, maktabga kiruvchilar esa deyarli 2 karra koʻproq: demak maktab yetishmovchiligi yana ortadi

Bu yil 11- sinfni 392,9 ming nafar oʻquvchi bitiradi. Solishtirish uchun oʻtgan yili 11- sinflarni 454,3 ming nafar oʻquvchi tamomlagan.

Bu yil 2015-yilda tugʻilganlar maktabga kirishadi. Statistikaga tayanilsa, 2015-yilda 734 141 nafar bola tugʻilgan. Demak, umumtaʼlim maktablariga qoʻshimcha yuklama 300 mingdan oshadi. Hatto bu yil maktablarda 141 ming atrofida qoʻshimcha oʻquvchi oʻrni yaratilishi borasidagi rejalar ham maktab yetishmovchili muammosini yumshatmaydi.

Darvoqe, bitiruvchilar soni kamligining yaxshi taraflari ham bor. Avvalo, qayd etish kerakki, bitiruvchilarning mutlaq koʻpchiligi qizlar - 209,6 ming nafar.

Bitiruvchilarning nisbatan kamligi (kollej va akademik litseylar birituvchilari toʻgʻrisida maʼlumotlar ochiqlanmagan) OTMlarga kirish uchun konkurs va talabgorlik bir oʻrin uchun oʻtgan yildagidan kamroq va oʻtish ballari pastroq boʻlishiga olib kelishi mumkin.

Kanalga ulanish
https://t.me/baxtiyoruz Ochish/sharhlash

2022-07-05 16:32:02 Magistratura bo‘yicha uchta katta yangilik haqida

Magistraturaga kirishda imtihon bekor qilindi – nomzodlar bakalavriat diplomi balli va til sertifikatidagi ball bo‘yicha ketma-ketlikda qabul qilinadi. Bundan tashqari, xotin-qizlarning davlat oliygohlari magistraturasida o‘qishi bepul bo‘ldi. Qabul yiliga ikki marta – avgust va yanvar oylarida bo‘ladi.

“Davlat oliy ta’lim muassasalariga o‘qishga qabul qilish jarayonlarini tashkil etish to‘g‘risida”gi prezident qarorida magistratura bo‘yicha ham qator yangiliklar belgilangan.

Imtihon bo‘lmaydi.

Endilikda davlat oliygohlari magistraturasiga kirishda mutaxassislik fanidan imtihon bo‘lmaydi. Abituriyentlarni saralash ularning bakalavriat diplom balli o‘rtacha ko‘rsatkichi va xorijiy tilni bilish darajasi bo‘yicha milliy yoki xalqaro sertifikat balli asosida, ballar ketma-ketligiga qat’iy rioya qilgan holda amalga oshiriladi.

Qabul yiliga ikki marta.

Davlat OTMlari magistraturasiga qabul bir yilda ikki marta – avgust va yanvar oylarida tashkil etiladi. Bunda:

avgust oyidagi qabul – navbatdagi o‘quv yili uchun tasdiqlangan davlat granti va to‘lov-kontrakt asosidagi hamda moliyaviy mustaqillik berilgan oliy ta’lim muassasalarining kuzatuv kengashlari tomonidan tasdiqlangan to‘lov-kontrakt asosidagi qabul kvotalariga muvofiq;

yanvar oyidagi qabul – dastlabki qabul natijalariga ko‘ra to‘lmagan o‘rinlar hamda Davlat komissiyasi tomonidan tasdiqlangan qo‘shimcha to‘lov-kontrakt asosidagi qabul kvotalariga muvofiq amalga oshiriladi.

Magistraturaga qo‘shimcha qabul kvotalari asosida o‘qishga qabul qilingan abituriyentlarning to‘lov-kontrakt summasini OTMlarning o‘zlari mustaqil belgilaydi. Narx belgilashda bir talabaga to‘g‘ri keladigan real xarajatlardan kelib chiqiladi.

Xotin-qizlar uchun magistratura bepul.

Quyidagilar davlat budjeti hisobidan qoplab beriladi:

2021/22 o‘quv yilida davlat OTMlari magistraturasiga talabalikka qabul qilinib, to‘lov-kontrakt asosida o‘qiyotgan xotin-qizlarning 2022/2023 o‘quv yili uchun to‘lov-kontrakt miqdori;

2022/23 o‘quv yilidan boshlab, davlat OTMlari magistraturasiga ajratilgan qabul kvotalari doirasida bazaviy to‘lov-kontrakt asosida talabalikka qabul qilingan xotin-qizlarning to‘lov-kontrakt miqdori.
Bunda faqat bazaviy kontrakt to‘lovi budjetdan qoplanadi, bu “super kontrakt”ga taalluqli emas.

Magistraturaga to‘lov-kontrakt asosida o‘qishga kirgan xotin-qizlarning to‘lov-kontraktini qoplab berish tartibi 2 oy ichida ishlab chiqiladi.


Kanalga ulanish
https://t.me/baxtiyoruz Ochish/sharhlash

2022-07-05 04:44:40 O‘qituvchi intellekti tushunchasiga nimalar keradi?

O‘qituvchi intellekti tushunchasi quyidagilarni o'z ichiga oladi:

Ijod —o‘qituvchi faoliyati­da mehnatning moddiy va ma’naviy mahsulotini yaratish, yuksak natijalarga erishish qobiliyati;

Fikrlash tezligi—ta’lim-tarbiya jara­yonida yangi holatga tez va to‘g‘ri munosabat bildirish; fao­liyatni tanlashda tafakkur tezligi;

Mahorat— pedagogik faoliyatda erishilgan muvaffaqiyatlar o‘lchovi.

Kanalga ulanish
https://t.me/baxtiyoruz Ochish/sharhlash

2022-06-30 17:14:55 ​​O‘quvchilar maktabni tamomlashi bilan o‘qishga kirishi shart emas

Maktabni tamomlagan yili o‘qishga kirish shart emas. Rivojlangan davlatlarda maktabni bitirgan o‘quvchilar asosan bir yil vaqt olishadi, odatda buning nomini “gap year” bo‘sh yil deb nomlashadi. Mana shu yilda voyaga yetgan o‘quvchi dunyo aylanadi, turli kasblarda ishlab ko‘radi.

Bu yilning shunday xususiyati borki, bu yilda o‘quvchi o‘zini anglab olishga, qaysi kasbni tanlashi kerakligini tushunib olishga harakat qiladi. O‘quvchi keyingi yili mustaqil qarori bilan oliygohga topshiradi yoki boshqa biror kasb o‘rganishga kirishadi.

Bizning jamiyatda esa bu sal boshqacharoq shakllangan, o‘quvchi o‘qishni bitirgan zahoti oliy ta’limga kiritishga harakat qilamiz, qanday bo‘lmasin bizga oliy ma’lumotli bo‘lib olish kerak. Sen o‘qib olaver diplomli bo‘lsang, bir ish topilib qoladi deymiz. Qanday ish? U ish o‘quvchiga yoqadimi? Oliygohni bitirib nima ish qiladi? Albatta bu savollar aksar hollarda o‘ninchi darajali bo‘lib qolaveradi.

Keyin esa diplomi chang bosib yotgan taksistlar ham ko‘payib ketdi deb yuraveramiz. Aslida yaxshi daromadli ish topish uchun oliy ma’lumotli bo‘lish ham shart emas, faqatgina nima qilishingizdan qat’iy nazar o‘sha ishni seving va chin ko‘ngildan bajaring, bo‘ldi pul oqimi siz tomon kela boshlaydi.

Buning uchun esa hali endi maktabni bitirgan o‘quvchiga o‘zini anglab olishimizga vaqt berishimiz kerak.

Bektosh Hatamov - «Profi school» hususiy maktabi asoschisi.

-----------------------------------------------------------

Bektosh akani fikriga 100 foiz qo‘shilaman. Aslida maktablar reytingini bitiruvchidarni OTMga kirish ko‘rsatkichiga qarab belgilanishi ham mutlaqo xato. Chunki hamma faqat oliy ta’limga kirish ko‘rsatkini ko‘tarish uchun harakat qilyapti xolos. Raqamlar ketidan quviyapmiz, sifat esa o‘lib boryapti.

Ayrim amaldorlar bitiruvchilarga o‘qishga kirish istagingiz bo‘lsa, imkon qadar pastroq ball bilan ham kirsa bo‘ladigan yo‘nalishlarga topshiringlar deb ochiqchasiga ko‘rsatma berishi esa achinarli holat. Bizga raqamlar kerak, oliy ta’limga kiruvchilarning soni kerak. Sifat esa hech kimga qiziq emas. Shu sababli ko‘pchilik o‘qishni bitirganlar hozir ham ish topolmay yuribdi.

Manba: Xalq ta'limi Info

Kanalga ulanish
https://t.me/baxtiyoruz Ochish/sharhlash

2022-06-29 07:25:59 Taklif:Yozgi ta’tilda pedagog xodimlarga sayohat uchun yo‘llanmalar berilsa...

«Yaxshi dam - mehnatga hamdam» deganlaridek, birinchi nabatda yoz keldimi, o‘quvchilar ta’tilga chiqdimi hech bo‘lmasa bir oyga hamma maktablarni to‘liq yopish kerak. Majburiy tarzda to‘garak o‘tish, qandaydir soxta oromgohlar tashkillamay barcha pedagoglar birdek hordiq chiqarishi kerak. Yangi o‘quv yili, kuz-qish mavsumiga tayyorgarlikchi demoqchimisiz? Shoshmang, oldimizda yana ikki oylik ta’til bor. Bejizga bir oyga demadim.

Shu bir oylik ta’tilda o‘qituvchilar maroqli dam olishlari uchun har oyda o‘qituvchilar oylik maoshidan avtomatik tarzda 30-40 ming so‘m ushlab qoladigan tashkilot ya’ni Kasaba uyushmasi o‘zini mavjud ekanligini bildirib, pedagog xodimlarga chet elga desam yig‘lab yuborishsa keragu, hech bo‘lmasa O‘zbekistondagi dam olish maskanlariga bepul yo‘llanmalar berishi kerak. 100% foiz hamma o‘qituvchilarga yo‘llanma bergani imkoni bo‘lmasa, hech bo‘lmasa yaxshi ishlagan o‘qituvchilarga shunday yo‘llanmalar bersin.

Direktor, uning o‘rinbosarlari va o‘qituvchilar mazza qilib dam olib, yil davomida charchagan asablariga dam bersin, maktab tashvishlarini biroz bo‘lsada unutsin. Men o‘qituvchilar bir oy sayohatda yursin demayapman, ularga 10 kunlik sayohat ham yetib ortadi. Qolgan 20 kunini oilasi davrasida o‘tkazsin, hech kim yig‘ilishga chaqirmasin, maktabga ishchi guruhlar, komissiyalar kelmasin.

P.S: Aytaveramiz, gapiraveramiz lekin, man shu muammolarni hal qiladigan bir mard topilmaydi. Mayli, vaqti kelib shunday kunlar ham kelar. Hozircha buni orzu qilib tursak yetadi.

Manba: Xalq ta'limi Info

Kanalga ulanish
https://t.me/baxtiyoruz Ochish/sharhlash