Шағалли йўл тугаб, яна тошли қисм бошланди. Биз аллақачон денг | Зиё истаган қалблар учун
Шағалли йўл тугаб, яна тошли қисм бошланди. Биз аллақачон денгиз сатҳидан 4000 метр баландликда эдик. Ҳаво анча совий бошлаган, атрофни қора булут қоплаганди. Пастдаги кўл аллақачон кўринмай қолган, атрофдаги чўққилар янада улуғвор кўринарди. Пастга қарарканман, қандай тушиш ҳақида ўйлардим. Амаллаб, эмаклаб бўлса-да чиқиб олдик, тушишимизни ҳам осон қилсин деб тилардим.
50 метр юқорилаганимиздан сўнг бир тоғнинг икки чўққиси орасида худди дарвозадек (тоғ тошлари шамол таъсирида ажиб кўринишга келган, бирини шерга ўхшатдим) дара чиқди. Шу ердан тоғнинг нариги тарафига ўтиб олдик. Нариги тарафда қаттиқ шамол, музли қор ёғаётган эди.
У тараф умуман бошқача, тўрт тарафингиз ҳам осмонўпар чўққилар. Биз турган жойга ҳам булут тушиб олган, юзимизга шамол ва қор уриларди. Тўғримиздаги чўққига эса аллақачон қор тушган (балки эримаган), ўрта қисми худди ойнадек яхмалак. Жуда баланд ва кескин нишаб. Оддий усул билан чиқишнинг имкони йўқ. Ўзимча, энг баланд чўққи шу бўлса керак, деб ўйладим.
Денгиз сатҳидан 4100 метр баландликдан Ҳазрати Султон (кунга қарагани учун ҳали қор ўрнамабди), Хўжа Киршавор, Тўртқўйлик, Биби-Ўлмас чўққилари, Сурхондарё тарафдаги Хўжапирпир ота, Хўжапиряк ва Осмон талаш чўққилари, Северцев ва Ботирбой музликлари кўриниб турибди. Ёнма-ён қад кўтарган бу чўққиларнинг сони еттита бўлиб, маҳаллий аҳоли етти ака-ука деб номларкан.
Қўриқхона ходимлари ва тасвирчи йигитлар биз турган чўққининг энг юқорисига Ўзбекистон Республикаси байроғини ўрнатиш учун чиқиб кетишди. Улар байроқни ўрнатган нуқта денгиз сатҳидан 4386 метр баландликни кўрсатди.
Баъзида “қийналиб, шу тоққа чиқиб, нима фойда?” деб савол беришади. Бундаги гўзалликни кўрмагунча фойдасини билиш қийин. Кўргандан сўнг таърифлаш унданам қийин. Мультфильмда айтади-ку, “Атрофнинг гўзаллигини қара, Тутси!”. Инсон қийналиб, қанча юксакка кўтарилгани сайин ўзининг ожизлигини ҳис қила бошлайди. Тафаккур қилади, ҳар нафас Яратганни эслайди, Ундангина нажот сўрайди.
Бундан ташқари, тоққа чиқиш инсон организми учун кони фойда. Юрак уриши тезлашади, ўпка фаоллашади. Натижада қон айланиб, етиб боролмаган кичик капилярлар ҳам қонга тўлиб, инсон тетиклашади.
Чўққидан тушиш жараёни ўйлаганимдан осонроқ кечди. Тоғнинг бу тарафига ёмғир ёққан, тош ва шағал сирпанчиқ бўлиб қолганди. Эҳтиёткорликни максимум даражада ошириш керак. Агар чиқишда орқамдаги рюкзагим халақит берган бўлса, тушишда мувозанатни сақлашга ёрдам берди.
Тушишда унчалик чарчамадик. Шағалли қисмдан ўтиш қийинроқ бўлди. Музликдан ўтгандан кейинги шағалли ҳудудда пастга қулашимга оз қолди. Яхшиямки, бир тошни ушлаб қолдим. Чап оёғим бироз қайрилди. Энди бу ёғига ҳар бир тошга ўйлаб қадам қўядиган бўлдим.
Кўлдан 2 кмлик масофа ва 700 метрлик баландликдаги чўққига чиқиш учун 4 соат сарфлаган бўлсак, тушишга 2 соат кетди. Йўлда яна ёмғир ёғди.
Яхшиямки, пастда палаткаларни тайёрлаб қўйишган экан. Ичига кириб, рюкзак орқасида ҳўл бўлиб кетган кийимларимни алмаштириб олдим. Сўнг кўлга тушиб, муздай сувда таҳорат қилиб, қандайдир ички хотиржамлик ила, шу ердаги майдонда азон айтиб, пешинни ўқиб олдим.
Орада яна ёмғир савалаб берди. Чодирни чўққидан тушган шерикларга бўшатиб, катта харсанг тош остида ёмғирдан паналадик.
Мақсадга эришилди. Байроқ тикилди. Хотиржам тарзда пастдаги лагеримизга тушиб келдик. Йигитлар пастдан ўтин топиб келишган экан. Маза қилиб чой ичдик. Асрдан кейин устимиздан 20 метр тепадан булутлар ўтиб кетди.
Ҳамма чарчаган, яна ёмғир бошланиб қолди. Чодир ичига кириб кетдик. Кечаси билан ёмғир ёғиб чиқди. Яхшиямки, бизнинг палаткамиз 2 қаватли экан. Сув деярли ўтмади. Бир қаватли чодирда ётганлар қийналишибди.
Сахар туриб, 5 км пастдаги машиналар турган жойга пиёда йўл олдик. Чиқишда йўлбошловчилар текисроқ ва узунроқ йўлдан олиб чиқишган экан. Қайтишдан тошли бўлса-да, дарё бўйлаб яқин йўлдан келдик.
Пастга тушарканмиз, қиш баҳорга, баҳор ёзга уланди.
Яна бу гўзал тоғларга қайтиш умиди ила, сершовқин шаҳар сари йўл олдик.
Тошкент – Шаҳрисабз – Ҳисор
6-9 август, 2020 йил
Давронбек Тожиалиев
@ziyouzcom
