Бизда сиёсий маданият борми? (Иккинчи қисм) | platforma.uz

Бизда сиёсий маданият борми?

(Иккинчи қисм)

Ахборот истеъмолида ҳамон ўрисга қараммиз. Орентирларимизни рус ахборот маконига қараб созлаймиз. Россия артистларини кентларимизга олиб келишни бахт, уларнинг биз ҳақимизда бир оғиз гапиришини, еган ошини мақташини шараф, деб биламиз. Кремль Сурия ёки Ироқни қораласа, биз ҳам қўшиламиз. Мусулмонлик бир чеккага чиқиб кетади.

Ўзбек тилининг мақомини кўтариш ҳақида қабул қилаётган қонунга парламентдаги ноибларимиз оёқ тирайди, ярим советча, ярим миллий ва ёрти исломий эътиқодимиз билан биз киммиз, кимлигимиз(идентитетимиз)ни қандай аниқласак бўлади?

Фақат чопон, дўпи, ош ва сомса орқали ўзлигимизни ифодалаймизми? Бизда миллий тафаккур, миллий манфаат, миллий принцип, деган нарсалар борми? Агар бўлса, нималарда кўрамиз уни?..

Юз йил мустамлакада яшаган, мустақил бўлганига ўттиз йил бўлган эса-да, ҳамон томони ноаниқ жамиятними? Гап шундаки, мустақиллик қўлга киритилиб, коммунистик партия диктатидан воз кечилгандан кейин жамиятда аниқ миллий мафкура шаклланмади. Одамларни эргаштира оладиган нафақат ғоялар, балки лидерлар ҳам етишмади.

Ижтимоий-руҳий ушбу “хаус” жамиятга турли дарбадар ғоялар кириб келишини таъмин этди. Миллатни, миллий давлатни қуриш аро йўлда қолди. Бугунги кўринган қизил ипнинг ортидан эргашишимиз, ким нима деб аккилласа, қўшилиб кетишимиз шундан — аниқ қарашларимизнинг шаклланмай қолганидан, деб биламан.

Буни жонлантириши, махсус концепциялар яратиши керак бўлган ижтимоий институтлар тўғри ишламаётгани ёки эскичасига ишлаётгани ушбу инқирозни чуқурлаштираётгани мана шу жойда очиқ кўринади.

Шундай институтлардан бири — Маънавият ва маърифат маркази. У эски даврдаги "Билим жамияти" ўрнига пайдо бўлган (гўё трансформация қилинган) институт.

Бироқ у моҳиятан худди ўша совет идеалогияси ётқизган рельсдан кетаётир. Шакл ва мазмун ўша-ўша... Қолган институтларимиз ҳам оёғини эски замондан тўлиқ узиб олган эмас.

Расмий Матбуот ва ТВнику гапиравериб чарчадик. Ҳатто у совет цензураси даврларидагидан-да “ёпилиб” олган. Ҳарқалай ўша даврларда ҳам танқид берилар, ҳатто "Муштум" деган журналлар бор эди...

Хуллас, бугун жамият ўз томонини аниқлаб олиши, бунунг учун давлат унга шароит яратиши керак бўлади. Яъни, энг аввало, миллий ахборот маконини яратиши, миллий манфаатларимизни аниқ ифода этувчи истиқболга йўналтирилган дастур яратиши ва уни халқ муҳокамасига қўйиши керак бўлади, назаримда.

Биз дунёга Россия ёки Хитойнинг кўзи билан боқмаслигимиз, бошқа акторларнинг ҳою-ҳавасини ўзимизнинг оғир тақдиримизда акс эттирмаслигимиз керак. Биз ўйинчи кучларнинг оғзи, қулоғи эмас, улар билан тенг туриб гаплашишга ўрганмоғимиз керак. Бунинг вақти эса аллақачон келган!

@platformauzb