2020-07-25 09:31:36
ИЛМ ЎРГАНИШГА УНДОВ
“Коинотни илмий тадқиқ қилишга Қуръони Каримнинг кўрсатган эътибори – жаҳон диний адабиётида мислсиз ҳодисадир. У (Қуръон) теварак-атрофимизда содир бўлётган турфа хил табиий ҳодисаларга эътиборимизни яна ва яна қаратиб келмоқда. У (Қуръон) мусулмонларни илм-фанга асосланган билимларни эгаллаш уларнинг диний бурчларидан бири эканлигига қайта-қайта ундаб келмоқда. У Қуръондан олдин инсониятга номаълум бўлган буюк ҳақиқатни яна ва яна уқтириб келмоқдаки – табиатдаги жамики нарсалар инсонга хизмат қилади ва инсонлар улардан ўз бахт-саодатлари йўлида фойдаланиши керак. У бизни инсон организмининг тузилиши ва ишлашини; ҳайвонларнинг тарқалиши, вазифалари ва тузилишини; ўсимликларнинг ёйилиши, таснифланиши, вазифаси ва тузилишини ўрганишга ундайдики, буларнинг бари
БИОЛОГИЯ масалалари ҳисобланади”.
“У бизни замонавий
ФИЗИКА илми масалаларидан ҳисобланувчи, энергетик таъсир остидаги моддаларнинг хусусиятлари ва дунёнинг тузилишини ўрганишга чақиради”.
“У бизни содда ва мураккаб моддаларнинг хоссалари, уларнинг бирикиши ва бир-бири билан ўзаро таъсирга киришиши қонуниятларини тадқиқ қилишга чақирадики, бу замонавий
КИМЁ илми масалаларидан ҳисобланади”.
“У бизни Ер сайёрасининг минерал таркиби ва уларнинг тузилиши, у ташкил топган турли қатламлар, органик ва ноорганик материядаги мавжуд ўзгаришларни ўрганишга даъват қиладики, буларнинг бари замонавий
ГЕОЛОГИЯ саволлари саналади”.
“У бизни Ернинг умумий тузилиши, унинг дарё, денгиз, тоғ, текислик ва бошқа қисмларга табиий бўлинишини, фойдали табиий қазилмалар, ўсимлик ва ҳайвонот дунёси, уларнинг мамлакатлар узра жойлашувини ўрганишга ундайдики, бу саволлар билан замонавий
ГЕОГРАФИЯ илми шуғулланади”.
“У бизни шамоллар ҳаракати, булутларнинг пайдо бўлиши ва уларнинг эволюцияси, ёмғир ва шу каби ҳодисаларнинг рўй бериш сабабларини ўрганишга чақиради, бу масалалар билан
МЕТЕОРОЛОГИЯ илми шуғулланади”.
Кўплаб юз йиллар давомида мусулмонлар илм-фанда дунёда етакчи ўринда турганлар. Кейинчалик бу биринчилик секин-аста сўна бошлади – мусулмонлар дунёвий етакчиликни қўлдан бой бердилар ва мусулмонлардан сўнг юзага келган ушбу етакчилик бўшлиғини тўлдириш учун моддиятпараст (материалист) Европа олға интила бошлади.
Мавлоно ўз маърузасида давом этади: “Ислом дини вужудга келтирган интеллектуал юксалиш жуда улкан бўлган. Мусулмон олимлари қўл теккизмаган ва юқори ўринларни эгалламаган биронта ҳам илмий соҳа йўқдир.
Ҳақиқатни айтганда Ислом “Мусулмонлар жамоаси заковатлилар жамоаси бўлиши керак. Илмий билимлар ва билишнинг бошқа барча шаклларини ёйиш эса Исломнинг бирламчи мақсадларидан бири”, деб ҳисоблайди. Агар мусулмонлар бўлмаганида Европа ҳеч қачон Ренессансга элтадиган йўлни кўрмаган ва ҳеч қачон ҳозирги илмий даврга кўтарилмаган бўларди. Ўз илмий қарашларини Европадан олган миллатлар аслини олганда ўз билимларини билвосита тарихий Ислом жамияти меросидан олганлар. Инсоният Ислом олдида умрбод миннатдор бўлиши керак ва Ислом олдида қарздор бўлиб туришибди”.
Чиройли нутқ соҳиби (Мавлоно) “Мусулмонлар томонидан илм-фаннинг маданийлашиши” мавзусидаги ўзининг маҳоратли нутқини қуйидаги сўзлар билан якунлайди:
“Хулоса қилишимдан олдин, яна бир бор таъкидлашимга ижозат берсангизлар. Исломни мусулмон жамияти яратмаган. Аксинча, Ислом мусулмон жамиятини яратган. Исломга эътиқод ва амалиётда унга амал қилишдан бошқа ҳеч бир нарса мусулмонни шахс сифатида шакллантира олмайди. Ислом инсоннинг теварагидаги реал объектларни ўрганишни мусулмоннинг диний бурчи қилиб эълон қилди. Токи, бу илмий тадқиқотлар мусулмонни Яратганни танишга олиб борсин. Исломда илмий изланиш олиб бориш – бу мақсад эмас, балки олий мақсадга етишнинг бир воситасидир. Мана шу ҳақиқатдан ҳам инсониятнинг чинакам мақсади ҳисобланади.
“Албатта, биз Аллоҳникимиз ва албатта биз Унга қайтувчимиз”. (“Қуръон, Бақара”, 156).
#Қуръон_мўжизалар_мўжизаси. Аҳмад Дийдот (14)
748 viewsedited 06:31