2023-04-12 12:02:22
НОБЕЛНИНГ ВАСИЯТИ“Мен, қуйида имзо чекувчи
Альфред Бернхард Нобель чуқур ўйлаб бир қарорга келдим ва ушбу нома орқали вафотимгача орттирган мол-мулким хусусидаги васиятни эълон қиламан. Мендан кейин қоладиган, сотса бўладиган барча мулкни васийларим қимматбаҳо қоғозларга айлантириб, жамғарма ташкил қилишлари керак. Ундан келадиган фоизлар ўтган йилда одамзодга энг катта фойда келтирган кашфиёт муаллифларига мукофот тарзида берилсин. Фоизлар бешта тенг бўлакка тақсимланиб, қуйидагиларга берилади: биринчи қисми –
физика соҳасида муҳим кашфиёт ёки ихтиро қилган одамга, иккинчиси –
кимё соҳасида йирик кашфиёт қилган ёки уни такомиллаштирган одамга, учинчиси –
физиология ёки
тиббиёт соҳасида буюк ютуқларга эришган одамга, тўртинчиси – инсоний идеалларни акс эттирган буюк
бадиий асар ёзган одамга, бешинчиси – халқларнинг жипслашувига, қулликни йўқотишга, мавжуд армияларни қисқартиришга ва
тинчлик шартномаларига ҳисса қўшган одамга.
Физика ва кимё соҳасидаги мукофотлар
Швеция қироллик фанлар академияси томонидан, физиология ва медицина соҳасидагилар –
Стокгольмдаги қироллик Каролин институти томонидан, адабиёт соҳасидагилар
Швеция академияси томонидан, тинчлик мукофоти –
Норвегия парламенти сайлайдиган беш кишилик қўмита томонидан берилиши керак. Менинг алоҳида истагим шуки, мукофот берилишига номзоднинг миллати таъсир этмасин, мукофотни фақат муносиб одамлар олишсин. Ушбу васиятим охиргиси ва узил-кесилдир, у қонуний кучга эга ва агар, вафотимдан кейин олдинги васиятномаларим чиқиб қолгудек бўлса, улар ўз кучини йўқотган, деб ҳисоблансин. Ниҳоят, менинг сўнгги талабим шуки, сўнгги бор нафас олганимдан кейин ваколатли шифокор ўлимим етганини аниқласин ва шундан кейингина жасадим куйдирилсин".
Париж, 1895 йил, 27 ноябрь
Альфред Бернхард НобельНобель мукофоти ушбу васиятномада айтилган беш йўналиш бўйича
1901 йилдан бошлаб бериб келинмоқда. Васиятномада кўзда тутилган мукофот икки лауреатга тенг тақсимлаб берилиши мумкин. Ярим мукофотнинг биттаси яна икки қисмга тақсимланиши мумкин. Шундай қилиб, қайсидир соҳада кўпи билан 3 кишига битта мукофот берилади. Шу сабабдан турли йиллардаги мукофот пули турлича миқдорда бўлиб қолади. Ундан ташқари, мукофот пули Нобель жамғармасининг йиллик даромадига ҳам боғлиқ. Энг биринчи мукофот 42 минг доллар бўлса, кейин 100 минг, 200 минг долларга, 1999-2000 йилларда эса
1 миллион долларга чиққан.
@unutilgan_tarix
3.7K views09:02