2021-12-10 19:35:17
Немис холокости
1821 йилда немис шоири Гейнрих Гейне шундай ёзган эди:
«Китоблар ёқиб юборилган жойда, охир-оқибат одамлар ёқилади». Гейне одамлар ва китоблар мунтазам равишда ёқиб юбориладиган Реформация ва аксил-ислоҳотнинг даҳшатли даврини ёдга олди. Аммо у ғояларнинг аҳамияти ҳақида ҳам фалсафий фикр билдирган: китоблар ғоялар ҳақида, ғоялар эса ўта муҳимдир. Биз - одамлар ўзимиз ишонгандек яшаймиз ва агар тарих бизга нимани ўргатган бўлса, биз ўзимиз ва ўзимиз яшаётган дунё ҳақида ақл бовар қилмайдиган хилма-хил нарсаларга ишонишимиз ҳеч гап эмас. Ғоялар барҳаёт қолади ва ҳамма вақт ҳаётга татбиқ этилади. Китобни ёқиш ғояни тўхтатувчи кучга эга, аммо ғояни тўлиқ йўқ қилишнинг ягона йўли унга иймон келтирувчи одамларни йўқ қилишдир. Диктаторлар буни жуда ҳам яхши билишади ва улар одамларни йўқ қилиш ҳақида ҳеч қачон ўйламайдилар.
Нацистлар тарихий жиҳатдан ноёб эмас эдилар - улар жуда катта миқёсда, бирлашиб ҳаракат қилишлари ва одамларни йўқ қилишлари, ўлдиришлари ва ёқиб юборишларидаги совуққонлик билан, самарали шафқатсизликлари билан бошқалардан ажралиб турадилар.
Холокост пайтида ўн бир миллиондан ўн икки миллионгача одам йўқ қилинди; уларнинг тахминан олти миллиони яҳудий эди. Биз ҳаммамиз рақамлар ва даҳшатли воқеалар ҳақида эшитганмиз ва баъзида улар бизнинг онгимизда шунчаки мавҳум статистикалар сифатида жойлашиб қолади.
Бироқ сиз билган, ҳақиқий ҳаёт кечирадиган, осмон қадар орзуларига эга, меҳнатсевар, оилапарвар, ғалати бир ҳазил туйғусига эга, дунё бўйлаб саёҳат қилишни хуш кўрувчи бир одамни тасаввур этиб кўринг. Ва сўнг ўша одамни ярим тунда олиб кетишди, чорва машинасига ўтқизишди, яланғочлаб олиб кетишди, беҳушт ҳолатида тажриба ўтказишди, секин очликдан ўлдиришди, газ беришди, печга тиқишди ва шлакларга ёқиб юборишди. Нацистлар миллионлаб одамларга худди шундай қилиб ёстиғини қуритишди. Холокостга ҳисса қўшган Миллий социалистик дастурнинг барча назарий таркибий қисмлари Холокост бошланишидан йигирма йил олдин оммага эълон қилиб қўйилган эди:
Одамлар ўзларининг шахсиятини шакллантирадиган жамоавий гуруҳларга бўлинган.
Бу жамоавий гуруҳлар бир-бири билан ҳаёт-мамот курашида, рақобатда.
Рақобатчи гуруҳлар урушида ҳар қандай тактикага қонуний тус берилган.
Инсон ўз ҳаётига эга шахс эмас, балки давлатнинг хизматкоридир.
Давлат ўз фуқароларининг онги ва танаси устидан тўлиқ ҳокимиятга эга бўлиши ва уларни хоҳлаганча тасарруф этиши лозим.
Фуқаролар юқори ҳокимиятга бўйсуниши ва юқори ҳокимият томонидан белгилаб қўйилганидек, ўз гуруҳининг фаровонлиги учун ўзидан қурбон беришга тайёр бўлиши керак.
Бундан ташқари, 1930 йилларда нацистлар Холокостда қўлланиладиган кўплаб амалий усулларни синовдан ўтказдилар. 1930 йилларда инсоннинг асосий ҳуқуқлари эркинлик, мулк, бахтга интилиш расмий сиёсат сифатида миллионлаб одамлардан рад этилди. Номақбул деб топилганларнинг кўпчилиги ўз уйларини ва юртларини тарк этишга мажбур бўлишган. Қолганлар расман тоқат қиладиган вандализм, зўравонлик ва вақти-вақти билан содир бўлиб турувчи қотилликларга дучор бўлишди. Кўпайиш учун яроқсиз деб топилганларнинг баъзилари стерилизация қилинган. Яшашга яроқсиз деб топилганларнинг баъзилари эса эвтанизация қилинган. 1933 йилдаёқ Берлин шимолидаги Ораниенбург ва Германия жанубидаги Дахауда концлагерлар ташкил этилган эди. Ўн йил давомида янада кўпроқ лагерлар қурилди.
Ва, албатта, миллионлаб немислар орасида нацистлар ва уларнинг хайрихоҳларининг шафқатсиз антисемитизми умумий қабул қилинган тафаккур ва умумий амалиёт эди. Рейх Маданият вазири, классик маълумотга эга доктор Жозеф Геббелс буни энг очиқ ва аниқ ифодалаб берган:
«Албатта, яҳудий ҳам одам, аммо бурга ҳам ҳайвонку”.
"Нитсше ва нацистлар"
Стефан Ҳикс (шахсий қарашлар)
361 viewsedited 16:35
M
