O‘ZBEKISTONDA LIMON: Yetishtirish uchun sharoitlar O‘zbekist | TOMCHI
O‘ZBEKISTONDA LIMON: Yetishtirish uchun sharoitlar
O‘zbekistonning iqlim sharoitida limonni faqat issiqxonalarda yetishtirish, unga sun’iy qulay muhit yaratish mumkin. Limon oktyabrda, ba’zi turlari esa dekabr-yanvarda meva bera boshlaydi. Limonning sovuqqa chidamliligi past, ya’ni 2-2,5 °C. Uning mevalari -3-4 °C da muzlab qoladi, daraxtning barglari va yosh shoxlari -6-7 °C haroratda muzlaydi va o‘simlik -8-9 °C haroratda boshdan oyoq muzlashi mumkin.
Mevalarning o‘sishi va shakllanishida tuproqning holati katta ahamiyatga ega. Loyqa, strukturasi soz va juda sho‘rlangan tuproqlar limonga mos kelmaydi. U o‘rtacha qumli tuproqqa, muntazam sug‘orishga va yaxshi havo o‘tkazuvchanligiga muhtoj, bu esa tuproqni ozuqa moddalari bilan boyitishga xizmat qiladi. Issiqxonada limonni parvarishlash qimmat bo‘lishiga qaramay, sun’iy muhitda hosil yuqori bo‘ladi.
Shunday qilib, xandaqlarda o‘stirganda, bir butadan 200-250 ta meva olinadi, issiqxonada esa 400-500 tagacha limon terib olish mumkin. Barqaror hosil olish uchun zarur bo‘lgan shartlardan biri o‘sish sharoitlarini muayyan bir nav talablariga moslashtirishdir. Nav sinovlari va ishlab chiqarish tajribasi shuni ko‘rsatdiki, “Meyer”, “O‘zbekiston to‘ng‘ichi” va “Villi Frank” limon navlari urug‘likdan issiqxonalarda yetishtirishga yaroqli. O‘zbekistonning janubiy viloyatlarida mart oyining ikkinchi yarmida, shimoliy hududlarda esa aprel oyining birinchi yarmida sitrus ko‘chatlarini ko‘chirib o‘tkazish mumkin. Limon ko‘chatlarini issiqxona tuprog‘iga ko‘chirib o‘tkazish uchun uni yaxshilab tekislash va 50-60 sm chuqurlikda qazish kerak, har bir gektar yerga 60-80 tonna chirigan go‘ng, 600 kg superfosfor va 150 kg kaliyli o‘g‘itlar qo‘llaniladi.
Sitrus ko‘chatlari sog‘lom va yaxshi rivojlangan bo‘lishi kerak. Tuproqqa ko‘chirishdan 10-12 kun oldin, issiqxona to‘liq namlanmaguncha sug‘orilishi kerak. Kuzda ekish uchun limon ko‘chati ildizga yopishgan tuproq bilan birga ko‘chirilishi kerak, aks holda ko‘chatning bir qismi qurib qolishi mumkin. Ko‘chirib o‘tkazish paytida butani va shikastlangan ildizlarni qalinlashtiradigan ortiqcha novdalarni kesib tashlash kerak. Ko‘chatlar birinchi yilda bir-biridan 1 m oraliqda ketma-ket ekilishi va bir yildan keyin barcha ortiqcha ko‘chatlar qazib olinishi zarur. Limon terisi sarg‘aygan yoki meva diametri taxminan 5-6 sm bo‘lgan paytdan kechiktirmay yig‘ib olinishi kerak. Quruq kunlarda meva terishning hojati yo‘q. Issiq kunlarda terilgan mevalar tezda chirishi mumkin. Limonlarni qutida tashishda mevalar o‘z shaklini yo‘qotmasligi uchun kuchli silkitmaslik darkor.
Manba:
Каналга уланиш: @tomchikanali
