2022-07-21 15:19:31
Tilimi til yorar yoz neʼmati
Bozorlarga kirsangiz, noz-neʼmatlarning koʻpligidan koʻzingiz quvnaydi. Oʻzbekiston oʻzining shirin taʼmli, ajoyib shifobaxsh xususiyatlarga ega turli xil meva va poliz mahsulotlari bilan dunyoga dong taratgan. Ular orasida oʻzining xushxoʻrligi va lazzatliligi bilan dunyo xalqini lol qoldirgan, tilimi tilni yorar qovunning oʻz oʻrni bor.
Boʻrikalla, asadi, obinovvot
toshloqi, bekzodi, oqnovvot, koʻkcha, gulobi, qoʻybosh, umrvoqi, arkoni, shakarpalak, shirinpoʻchoq, qoraqand… Ha, bir-biriga oʻxshamaydigan yuzlab qovun navlari faqat bizning oʻlkamizdagina yetishtiriladi. Maʼlumotlarga qaraganda xalq seleksiyasida uning 150 dan ortiq navi mavjud ekan. Dono xalqimiz qovun navlariga uning tashqi koʻrinishi, taʼmi, urugʻining rangi, pishish muddati singari sifatlarga alohida eʼtibor bergan holda nom bergan desak, yanglishmaymiz.
Sogʻliq uchun foydasi bisyor
Qovun ajoyib mazasi, hidi, koʻrinishi bilan kishi eʼtiborini oʻziga tortmay qoʻymaydi. Odatda qovunni yangi uzib olingani tanovul qilinadi, bundan tashqari, undan murabbo, qiyom, marmelad, povidlo, kompot va turli shirinliklar tayyorlanadi.
Qovunning atrofga taralib turgan xushboʻy hidli magʻzida hazmi yengil qand, kraxmal, oqsil, har xil vitaminlar, biriktiruvchi moddalar, pektin, organik kislotalar, turli mineral tuzlar mavjud. Ayniqsa, uning mevasida temir va kaliy tuzlari bor.
Qovunni qancha koʻp yesangiz, oʻzingizni qarilikdan saqlagan boʻlasiz. Uning tarkibidagi S vitamini kasalliklarga qarshi immunitetni oshirib, qon tomirlar devorini kuchaytirishini ham unutmang. Shunday ekan, qish paytida tez-tez shamollaydigan, grippga chalinadigan insonlar yozda maza qilib qovun yesalar bas. Arzimagan urilish, shikastlanish sababli terisi koʻkarib qoladigan insonlar ham koʻproq qovun isteʼmol qilishlari lozim.
Ayollar sogʻligʻi uchun foydasi katta
Qovunda mavjud boʻlgan foliy kislotasi ayollar uchungina muhim va zarur boʻlgan modda boʻlib, uningsiz farzandga sogʻlom ona boʻlish meʼyorida boʻlolmaydi. Ayollar, ayniqsa homilador ayollar ovqatlanish ratsionlariga qovunni qoʻshishlari zarur va foydalidir. Aytgancha, qovunda mavjud boʻlgan kremniy suyak, soch va terining sogʻlom boʻlish muvozanatini taʼminlaydi.
Kayfiyatni bir zumda koʻtaradi
Qovun chanqoqni bosib, asab tizimini tinchlantiradi. Negaki, uning magʻzida serotin moddasini ishlab chiqarishga xos boʻlgan “quvonch gormoni” bor. Agar biron narsadan xafa boʻlgan boʻlsangiz, ikki karj qovun yeb oling — kayfiyatingiz yaxshilanadi.
Tib qonunlarida…
Tabobat sultoni Ibn Sino: “Qovun, xususan, uning urugʻi va poʻsti tomirlarni kengaytiradi, terini tozalaydi. Qovun urugʻi oftob urishidan saqlaydi, sepkil va bosh qazgʻogʻini yoʻqotadi. Pishgani ham, sapcha qovun ham siydik haydash xususiyatiga ega. Buyrak, qovuq va jigardagi toshlarni yoʻqotadi”, deb yozgan.
Quritilgan qovun yurak uchun darmon
Qovunning quritilgan boʻlakchalari kaliy va magniyga boy boʻlgani uchun yurak qon-tomir xastaliklariga chalingan bemorlar uchun koni foyda hisoblanadi.
Zararini ham unutmang!
Qovunda qand moddasi koʻp boʻlgani uchun qandli diabet bilan ogʻrigan bemorlarga, meʼda-ichak tizimining yuqumli kasalliklarida, gastrit (meʼda shilliq qavatining yalligʻlanishi), meʼda va oʻn ikki barmoq ichak yarasida qovun tanovul qilish tavsiya etilmaydi.
Homilador va emizikli ayollar qovun isteʼmol qilishda ehtiyot boʻlishlari tavsiya etiladi, chunki qovunning koʻp isteʼmol qilinishi bola ichak yoʻllarida muammo keltirib chiqarishi mumkin.
Unutmang!
Qovun isteʼmol qilgach, uning ketidan sovuq suv, sut, qatiq va kefir ichmang.
Kanalga ulanish: https://telegram.me/joinchat/CqKXDkEMgIu4JjznATHSfQ
1.3K viewsDoctor Muxtorov, 12:19
T
