Май ойида отамнинг тоби қочгани учун шифокорга кўриниш учун ке | Rabbana fid dunya

Май ойида отамнинг тоби қочгани учун шифокорга кўриниш учун келиб, уйимизда бир ҳафта турдилар. Кейин опам баъзи ишларини ҳал қилиш учун Тошкентга келди. Ҳа-я, отам олиб берган уй бизда қолган. Кейинчалик уни сотиб, ўзимиз пул қўшиб, катта ҳовли олганмиз.

Синглимнинг боласи бетоб бўлиб, кўрикка борса, номи қўрқинчлироқ, оғир касалликлардан бирини ташхисини қўйиб, Тошкентда яна бир текширтириб, аниқ қарорга келиш учун йўлланма беришган экан. Икки кун аввал у боласини олиб келди. Кеча ишдан келсам, йиғлаб ўтирибди. Қайнонам: “биринг келиб, биринг кетиб тинмас экансанлар. Ҳадеганда Тошкентда нима бор? Ўзи бу уйда ким уйланган, ўғлимми ёки сени опангми? Ўғлим омон бўлсин, шундай келавериб, тинчлик бермасанглар, ажраштираман, каби сўзларни айтиб, болани ҳам турткилаётган экан.

Яширмайман, жаҳлим чиқди. Тўғриси, мен энди ўттиз йил олдинги, содда, довдир, йиғлоқи келин эмасман. Гапиришни, ўз фикримни айтишни биламан. Энди ёш ҳам эмасман, элликка кирдим. Набираларим бор. Шундай бўлса-да тонг кечқурундан ақллироқ деган хаёлда индамадим.

Синглим тонг ёришмасдан, бир пиёла чой ҳам ичмай, болани қон таҳлилини текширтириб, қишлоққа кетишини айтиб, уйдан чиқиб кетди. Жуда алам қилди. Нонушта маҳал қайнонамга: “бирор нарсадан норози бўлсангиз ўзимга айтинг, нега синглимга гапириб юрибсиз? Ўзини дарди ўзига етарли, бу ерга ҳавасга, ўйнаб-кулишга келгани йўқ-ку?” деганим катта жанжалга сабаб бўлди. Йиллар давомида асабларим анча бўшашиб қолган эканми, билмайман бу сафар мен ҳам битта гапдан қолмадим.

Турмуш ўртоғим онасига ҳам менга ҳам танбеҳ берди. Лекин, унинг “кекса онамга нега гап қайтардинг, индамай турсанг ўлармидинг, эшак! Она талоғини берайми?” деган сўзлари жуда оғир ботди. Сабр косам чил-чил бўлди... Йиғлаб, юрагимдаги бор аламларимни айтдим. Уйда ўтира олмадим. Нафасим қисди. Гаплашсангиз, енгил тортадиган дугонангиз йўқми дерсиз, атрофимда яқинларим, дугоналарим жуда кўп. Лекин, шунча йиллар ҳеч кимга дард-ҳасрат қилмадим. Оиладаги гапни кўчага олиб чиқишга ор қилдим. Юрагим йиғласа-да, ҳамиша ўзгаларга табассум билан боқдим. Энди дугоналаримга қайнонамдан, эримдан шикоят қилиш мен учун ўлим билан баробар...

Қайнонам нега доим ажралиш ҳақида гапиради? Шуни тушунмайман, билганим, қайнонам ўзининг қайнонаси билан чиқишмай, эрини қўшни туманга кўчишга мажбур қилган. Яқинларидан айирган. Шу-шу қайнотамнинг ҳеч бир қариндоши меҳмонга келмаган. Турмуш ўртоғим “фақат шу қизга уйланаман” деб туриб олгани учун мени келин қилган, уйдагилар ўтмишдаги гаплар ўтмишда қолсин, қариндошлар узилишиб, бегона бўлиб кетмайлик деган мақсадда беришган. Мен қайнотамнинг узоқроқ қариндошини қизиман, балки, шу учун...

Онам сабрли аёл. Ҳар сафар уйга борганимда “ҳар замонада бир келасан, биламан, шаҳарда эркин яшашга ўрганиб қолгансан, шундай бўлсада қишлоққа келганингда қайнонагни кўнглига қара, “қайнонали келин - қарқара келин”, қайнонанг танбеҳ берса, демак камчилигинг бор, тезда тузатишга ҳаракат қил. Оилада тинч яшай десанг, сабрли бўл, деб айтган насиҳатлари туфайли бўлса керак, жанжал бўлганда ҳар сафар тилимни тишлаб, йиғлаб ўтираверганман.

Бутун ҳаёт йўлимни, ўтмишдаги ана шундай воқеаларни ўйлаб, пиёда қанча юрганимни билмайман. Ўзимга келсам, уйимиздан анча олислаб кетганимдан, оёқларим зирқираб оғриётган экан. Ўриндиқни кўриб, бир оз дам олиш учун ўтиргандим... яна хаёлим ўтмишга кетибди-да қизим!

Гап-сўзидан, ўзини тутишидан феъли юмшоқлиги сезилиб турган, истарали бу аёлга қараб, таскин беришга сўз тополмадим. Қайнона - келин ўртасида ажрим чиқаришга ҳам ҳақли эмасман. Бу масалани моҳиятини қанча-қанча донишмандлар ечолмаганда, мен нима ҳам дердим. Фақат англаганим, халқ орасида “қайнона қайнамаса, келин айнимайди” деган нақл бежизга пайдо бўлмаганини англадим. Ким нима деса, десин...