Qiziqarli Geografiya🌎

2022-08-28 21:59:00 #bilib_oling

YEVROPA ITTIFOQIGA (YI)GA QAYSI DAVLAT NECHANCHI YILDA A'ZO BO'LGAN

* Buyuk Britaniya-1973-yil
Daniya-1973-yil
Irlandiya-1973-yil
Gretsiya-1983-yil
Ispaniya-1986-yil
Portugaliya- 1986-yil
Avstriya- 1995-yil
Shvetsiya- 1995-yil
Finlandiya- 1995-yil
Polsha- 2004-yil
Chexiya- 2004-yil
Vengriya- 2004-yil
Slovakiya- 2004-yil
Sloveniya- 2004-yil
Litva- 2004-yil
Latviya- 2004-yil
Estoniya- 2004-yil
Kipr- 2004-yil
Malta- 2004-yil
Ruminiya- 2007-yil
Bolgariya- 2007-yil
Xorvatiya- 2013-yil

* Buyuk Britaniya o'tkazilgan referendum natijasiga ko'ra ushbu davlat Yevropa Ittifoqi tarkibidan chiqib ketdi.

Kanalga obuna bo'lish

@qiziqarligeografiyauzz Ochish/sharhlash

2022-08-28 21:21:21 Ушбу ноёб табиат ҳодисасини Хитойнинг Хайнань провинциясида кузатилди. У ерда осмонда камалак булути пайдо бўлди — маълум бир бурчак остида совуқ сув томчилари қуёш нурлари остида тушиб, камалак шаклида камар ҳосил қилди.

Kanalga obuna bo'lish

@qiziqarligeografiyauzz Ochish/sharhlash

2022-08-27 22:11:54 Хитой қишлоқ хўжалиги ерларини кузатиш учун Beijing-3B сунъий йўлдошини учирди.

Kanalga obuna bo'lish

@qiziqarligeografiyauzz Ochish/sharhlash

2022-08-27 04:42:16        «Қорнини пастки қисмида қўл сиққудек халтаси бор. биз халтадан ловия донидек болаларини топдик, улар онаси кўкрак тугмачаларига маҳкам ёпишиб осилиб туришарди.»                                                   (Франс Пельсарт)

        1833 йилда Ричард  Оуэн нотўғри фикр юритиб, «Кенгуру болалари танадан ажралиб чиқишади», яни дарахтлар куртакланиб кўпайгандек хулосани айтади. Бундан, 3 йил олдин ҳарбий врач Александр Колли Лондонннинг  «зоология» журналида шундай мақола билан чиқадики, бунга афсуски ҳеч ким эътибор бермайди. Бу мақолада шундай ёзилган эди: «У туғилиши билан судралиб онасининг жунидан сумкани тешигига кириб кетади. Кенгуру эса боласини ҳаракатини кузатиб туради, боласи худди шоҳ илон каби судралади.» ( Александр Колли)

 Она-кенгуру ушоқдек, кар ва кўр, лекин чидамли боласини кузатади, то халтага кириб, эмишни бошлагунча.

     Айрим кенгурунинг болалари бор йўғи 500-750 милли грам. Оғирликда бўлишади. Бу дегани онасидан 35 минг марта кичик 1,5 метрли  кенгуру боласи нари борса 2 сантиметргина  чиқади холос оғирлиги эса 1 грамм атрофида.

     Энди шундай савол туғилади. Қандай қилиб кўр личинка онасини халтасини топиб боради? Чунки уни онаси бефарқ кузатади, уни йўналтирмайди, тегмайди.

     Бунга жавоб шуки, она кенгуру туғмасидан олдин қорнини ялаб, хўл йўлак ҳосил қилади. Бу билан у  йўл қилади,  ҳам боласини йўлини тозалайди. Агар бола қурук жунга ўтиб кетса, она кенгуру боласини  тез орқасига қайтади. Шундай ҳодиса бўлганки, она қорнини  ялаб тозалаб боласига ёрдам берган, лекин бу фақат парда билан туғилган болаларга. Айрим кенгуру боласига ёрдам бераман деб, уни тирноғи билан ўлдириб ҳам қўяган. Янги туғилган кенгуру олдинги оёқлари билан ҳаракат қилади, худди эшкак сингари орқа оёқлари эса ҳали ривожланмаган бўлади. Катта кенгуруда эса  орқа оёқ  ривожланган, олди эса худи чалага ўхшайди. Бола ярим соатда халтага тушади.

    Хомиладорлик кенгуруда ҳар хил (шароитга қараб) : 33 кундан тортиб, 130 кунгача. Халтада бола икки ойгача туради яни 65 кун эмади. Кейин бола сиқила бошлагач у халтадан чиқади, лекин  яна бирор хавф туғилса, яна халтага яширинади.

     Ҳалтада укаси бўлса ҳам. Уни оёқлари халтага тушиши билан ичига йигиштирилади яъни укасига ҳалал бермаслик учун.

    Она кенгуру хавф хатарда қолса, боласини душманига ирғитиб беради. Худди калтакесак думини, чигиртка оёғини, саккизоёқ чангалини бергандек, кенгуру боласини ташлайди.

    Лекин  у боласини  бўталар орасига, ёки  ағдарилган         дарахтни устига ташлайдики, бола яширина олиши учун. Кейин душмандан қутилгач  она кенгуру яна қайтиб  келади ва боласини олиб кетади Кенгурулар душманлардан қутилишни антиқа усулларини ишлатишади. Кўпинча динго итлари кенгруни қувса улар дарё тамон қочишади ,сувга тушиб душманмни сувга тушишини кутади динго сувга тушса кенгру уни сувга босади то у ўлгунча. Шундай ҳодиса ҳам бўлганки ит сувга тушмай аккилаб тураверган ,кенгру эса сувдан чиқиб итни сувга тортиб тушириб чўктирган. Бир ҳодисада одамни ҳам шундай қилган. Кенгруни феҳлига тушуниш қийин у тинчгина мулойим кўринсада бирдан жазаваси қўзиб думига таянган ҳолда икки оёқлаб тепиши мумкин ,бир одамни бошига тепиб ёриб қўйган жабирдида шу жойда оламдан кўз юмгани маълум. Кенгру 50 км соат тезликда чопиади. 3 метр тепага  8 метр узунликка сакрай олади. Кенгуру оғриқсиз, дод войсиз қийинчиликларсиз туғади. Кенгруни туғиши бу заводдан чиқаётган автомабилларга ўхшаб тизилиб туради. Қарасанг биттаси она қорнида ривожланяпти, иккинчиси  халтада осилиб турибди, учинчиси югириб юрибди, лекин у ҳам эмади.

      Кенгуру ҳамма  фаслда туғаверади, кўпроқ Австралия қишига тўғри келади.  

        Қадимда Австралияда кенгурулар аёвсиз овланган. Уни қимматбаҳо териси ва гўшти кўплаб экспорт қилганлар. Ҳозирда кенгурулар Давлат томонидан муҳофаза қилинади.    Қ.Бахромов маълумотларига қўшимча. Ochish/sharhlash

2022-08-27 04:42:16 

Кенгуруми? ёки« гангуру» ми?

 Кенгуру  Австралия  тамғасида акс эттирилган Австралия рамзи ҳисобланади. Сабаби шундаки кенгуру ва нанду туя қуши ҳеч қачон орқага юришмайди. Шунинг учун рассом Австралия мадҳиясидаги «Олга Австралия » шиорини  тамғада акс этиришга ҳаракат қилган. Кенгуруни 50-та тури аниқланган бўлиб ҳозирда, бўйи энг баланди бурнидан -то думигача 2,5- 2,7 метрга боради. Қадимда 3- 4 метрли кенгрулар  бўлганлиги қайд этилган, лекин ҳозирги кунда Австралияда бундай кенгурулар учрамайди.  Биринчи кенгуруга кимни кўзи тушган? Деган саволга албатта купчилик Жеймс Кукни дейишлари аниқ . Кўплаб бу тўғрисида гапиришади ва ёзишади . Аслида  биринчи кимни кўзи тушган, биласизми? Жеймс Кукдан 150- йил олдин , аниқроғи 1629 йили Голландиялик денгизчи Франс Пельсарт  «Батавия » номли кемасида «Жанубий номаълум материкни» ғарбий қирғоғига лангар ташлади. Пельсартни кемаси денгиз ҳалокатига учраган эди . Кемани тамирлаш учун ёрдам олгани Пельсарт Батавия шаҳрига (ҳозирги Жакарта )га йўл олди. Бу орада Австралия қирғоқларида  қолган Пельсарт сафдошлари  ёшликдан орзу қилиб юрган қароқчилик ғояларини амалга ошириш вақти келди деган ҳулосага келишади  ва бу ғояларини амалга ошириш учун  қароқчилик қила бошлашди . Пельсарт  Батавия шаҳрида турганда унга бу ҳабар етиб келади Пельсарт Батавия шаҳридан ёрдамчи куч олибАвстралияга қайтади ва қароқчи матросларни айёрлик билан  енгишга  муоффақ бўлади.Ҳаммасини асирга олиб , ўлдиради фақат икки матросни тирик қолдирди улар ёш эдилар.Уларни Янги Голландия (кейинчалик Австралия) қирғоғида қолдириб кетади .

Улар Австралияни биринчи оқ танли кишилари бўлишади .Бу саргузаштлардан ташқари Пельсарт дустлари билан бир қизиқ воқеани шоҳиди бўлишди .Улар ҳаётларида кўрмаган жонзотларга кўзлари тушди . У ҳайвонлар чигирткадек  сакрар эдилар .Орқа оёқлари жуда  узун бўйлари одам бўйига тенг келади. Бошлари кийик бошига ўхшаш, худди бақадек сакрашарди .Қароқчи Дампир ўзининг ҳаётида дунёда иккинчи бўлиб Австралияда 1700-йили кингуруни кўрган. Ўз ҳаёти давомида кингуруни 4 тури билан учрашган. Бу ҳайвоннинг халтаси,  икки оёқ ёрдамида юриши уни ҳайратга солган. Ёзган эсталикларида бу ҳайвонинг гўшти маззали эканлигини кўп эслаган..

Вақтлар ўтиб бу жойга инглиз сайёҳи Жеймс Кук  «Индевор »номли кемасида 1770 йилда ташриф буюрди. Кенгуру номи тўғрисида уч хил фикр бор.

1- фикр  Кунлардан бир куни  кенгуруга кўзи тушган Кук овчилардан бу жонзотни нима деб аташларини сўрайди.

 Яъни- Can you  tell  me? 

 «Менга айта оласизми?» Кук улардан инглиз тилида сўраганлиги учун аборигенлар Кукни тушинишмайди.

Улар Кукга қараб:

- Кен телру- дешади , яъни саволингизни қайтаринг деб Кук аборигенлар ҳайвон номини айтишяпти деб ўйлаб улардан:

 – Кен -гу- ру?- деб сўрайди.

    - Ҳа-ҳа- дегандек аборигенлар  бош қимирлатишади.

 Бошқаларни айтишича бу умуман бундай бўлмаган

     2- фикр  Кук сўраган   «Кен ю телл ми?» деб унга жавобан аборигенлар ўз тилларида «кенгуру» сўзига ўхшаш нимадир дейишган «мен сизни тушунмадим» маъносида.

  3- фикр Бундан ташқари учинчи гуруҳ олимларни айтишича аслида бундай эмас.  «Кенгру» (яъни гангуру) атамаси Австралияни Шимолий Ғарбидаги ҳозирги Куктаун атрофида яшовчи абориген кабилалар тил атамасида  бор бўлиб улар бу ажойиб ҳайвонни « гангуру» деб аташади.

 Кук уша жойда кенгуруни учратган.

   Шундай қилиб орадан 20 йил ўтиб Кукни орқасидан Британия флоти генерал-губернатори бошчилигида  офицерлар Австралия қирғоқларига келишади ва улар Англия қироли Георг III га тирик кенгуруни совға қилишади.

  Англия аҳолиси ҳар томондан бу жонзотни кўргани оқиб кела бошлашди. Ҳамма жойга  бу ҳайвони хислатларини афишаларга ёзиб ёпиштиришади.

 «Ажойиб кенгуру Европага тирик келган ягона жонивор у жуда чиройли ҳеч қайси тўрт оёқли ҳайвонга ўхшамайди».

     Шунча мақтовлар орасида хеч ким кенгуруни яна бир хислатини илғамаган эдилар . Бу хислатни  Кук ва уни табиётшунос ҳамроҳлари Соландер ва Жозеф Бенкслар ҳам сезишмаган эди, фақат кекса Франс Пельсарт буни  билган .

Бу хислат уни  қорнидан пастки қисмидаги халтаси эди . Ochish/sharhlash

2022-08-27 03:54:31 БИЛАСИЗМИ ???


КЕНГУРУ ГУШТИНИ ИСТЕ
МОЛ КИЛИШАДИМИ???



Кенгуру Австралиянинг эндемик хайвонларидан бири
халтали хайвонлар синфига
мансуб.Австралия гербида
кенгуру расми мавжуд у факат Австралияда яшайди.
2019 йил маьлумотига кура
Австралияда 42,8 млн бош
кенгуру руйхатга олинган.2013 йилда 53,3 млн бош бу
ноеб табиат мужизали хайвон
булган.Кейинги йилларда кен
гуру гуштини исттеьмол ошиб
бораетганлиги хар йили 4 млн
бош кенгуру гушт максадида
жахон бозорига чикарилаетга
ни кишини таажубга солади
Австралиянинг узида АКШ ва
Европа иттифоки мамлакатла
рида Австралия кенгуру гушти деярли истеьмол килин
майди.Австралия экспортини
1/3кисми Россияга тугри кела
ди.Музлатилган кенгуру гушт
и асосан Россия колбаса ва
сосискалар таркибида кушил
ади.Россиянинг Узок Шарк ва
Сибирь кисмида гушт сифати
да истемол килинади.Россия
гарбий кисмида уй хайвонла
рини бокиш учун колбаса ва
сосискалар таркибида ишла
тилади.Европа мамлакатлар
дан Германия ва Испанияда
кенгуру гушти уй хайвонларни
бокиш учун ишлатилади.
Кенгуру гуштига талаб ошиб
борищи Хитой ва Африка мам
лакатларини Австралия Бэмбисини (кенгуру гушти шундай ном билан аталади)
талаби ошиб бориши б.н.
Кенгурулар сони кескин кама
йишига сабаб булмокда.70%
кенгуру ургочи булгани холда
гуштга тортилиши хавф тугдирмокда.Бу ноеб хайвон
ни асраш масаласини долзарб килиб куяди.



Яндекс интернет маьлумот
лардан фойдаланиб профессоо К.Бахромов тайерлади.





ФИКРИНГИЗНИ КАНАЛДА
БАЕН ЭТИНГ. Ochish/sharhlash

2022-08-24 19:24:38 “Сурхон” қўриқхонасидаги фотоқопқонга она ва бола Туркистон силовсинлари тушиб қолди

Дўстларингизга ҳам улашинг, уларга Ўзбекистон табиат оламининг эпчил ва гўзал вакилларини кўрсатинг!

Каналга обуна бўлинг

https://t.me/qiziqarligeografiyauzz Ochish/sharhlash

2022-08-24 16:31:21 Мана нима сабабдан тирноқларни тишлаб бўлмайди!

Фарзандларингизни қаттиқ назорат қилинг азиз ота-оналар!

Яқинларингизни огохлантиринг!

Каналга обуна бўлинг

https://t.me/qiziqarligeografiyauzz Ochish/sharhlash

2022-08-24 16:07:14 Ўқувчилар устозининг ойлиги қанчалигини билиб қолишибди.

Кулишни ҳам, йиғлашни ҳам билмай қолдим...

каналга обуна бўлинг

https://t.me/qiziqarligeografiyauzz Ochish/sharhlash

2022-08-24 15:56:36 “Порахўр ўқитувчи ва шифокорларни асло кечирмайман”

Марҳум домла Омонулла Мадаев, таниқли адабиётшунос олим, филология фанлари номзоди.

каналга обуна бўлинг

https://t.me/qiziqarligeografiyauzz Ochish/sharhlash