2022-07-21 05:28:23
4 TEST TAHLILI AVHUST -2022
Men unga javob berdim: «Mutolaa qilganlarga safo, eshitganlarga shifo baxsh etadigan «Guliston» nomli kitob yozishim mumkin. Shu so'zlar og'zimdan chiqmasdan do'stim etagimga yopishib xitob qildi: «...odam va'da berdimi, va'dasiga vafo qilmog'i lozim».
Ushbu matnda nechta yasama so'z bor?
A) 7 ta
B) 6 ta
C) 5 ta
D) 8 ta
Testga bir butun holda qarashga o’rganing ! Ko’pchilik testni bir boshdan yana savol qismidan o’qishni boshlaydi . Masalan ,olaylik shu testni bir boshdan o’qisangiz ,bu test adabiyotdan ekan deb o’ylashingiz mumkin .
Telefonda test ishlab berdim ,bir o’quvchimga sinov uchun .
-Domla ,eshiting savol adabiyotdan ekan dedi :
O’zbekning kurashi hamisha halol ,
Unda yo'qdir g'irrom, yo'qdir yomonlik.
Doimo do'stlarga tilaydi kamol,
Tilaydi barchaga do'stlik, omonlik.
-Javob variantlarini eshitmasdan ham turib -Abdulla Oripov -dedim
-Yo’q .
Nahotki,deyman .Ikkilandim . -Erkin Vohidov
-Unday javob yo’q .
-Qanday javoblar bor ?
-A) Bir necha ergash gapli qo’shma gap
-Ana shunday demaysizmi ? ..bu savol ona tilidan ekanligini unga tushuntirdim .
Shuning uchu qayta aytaman ,testga bir butun holda qarashni o’rganing . Ya’ni boshiga ,oyog’iga emas bir qaraganda butun bo’y basti ko’rinsin sizga .Kamerani shunga sozlab oling . OK .
Men unga javob berdim: «Mutolaa qilganlarga safo, eshitganlarga shifo baxsh etadigan «Guliston» nomli kitob yozishim mumkin. Shu so'zlar og'zimdan chiqmasdan do'stim etagimga yopishib xitob qildi: «...odam va'da berdimi, va'dasiga vafo qilmog'i lozim».
Ushbu matnda nechta yasama so'z bor?
A) 7 ta
B) 6 ta
C) 5 ta
D) 8 ta
Testni butunicha ko’ramiz va deymiz :
Morfemikadan ekansan -a ?
Siz savolni kimligini aytib berganingizdan savol qo’rqishni boshlaydi sizdan .
Og’riqli bo’lsa ham aytaman ,maktablarda darsga kirganimda ,adabiyot darslarimda ayrim o’ta -o’ta qoloq o’quvchilarga shunday savol beraman :
-Sifat qayerda tug’ilgan ?
-Savolni o’ylab ham o’tirmaydi ,yonidagilarga qaraydi
-Toshkentda
Sinf kuladi ( metonimiya ) .Siz ham kuldingiz-a ? Aslida yig’lashimiz kerak !
Matnda nechta yasama so’z bor . Shart qiyin emas . Bizdan umumiy qilib yasama so’zlarni toppish so’ralyapti .
Savollar shunday bo’lishi mumkin edi :
1 Matndagi morfologik usulda ( ya’ni , qo’shimcha qo’shish bilan yasalgan sodda yasama so’z) ni toping
2 Matndagi kompozitsion usulda yasalgan so’zlarni ( qo’shma so’zlarni ) toping
Bizdan yasama so’zlar so’ralyapti ,qo’shimcha qo’shib yasalganini ham ,qo’shma so’zni ham topaveramiz . Qaysi birini birinchi ? – Qo’shma so’zlarni ,xususan qo’shma fe’lga e’tibor qaratamiz . Oldin qo’shma fe’lni topamiz degani emas ,ularni nazarda qochirmaslik . Futbolda ham jamoa treneri raqib jamoadagi eng yaxshi o’ynaydigan futbolchini aniqlab o’z jamoasiga tayinlab qo’yadi :
Sen palonchini poylaysan ,to’p tepishiga ,gol urishiga imkon bermaysan -deb .
Sizga ham tayinlayman ,qo’shma fe’llarni nazardan qochirmang . ok .
Men unga javob berdim: «Mutolaa qilganlarga safo, eshitganlarga shifo baxsh etadigan «Guliston» nomli kitob yozishim mumkin. Shu so'zlar og'zimdan chiqmasdan do'stim etagimga yopishib xitob qildi: «...odam va'da berdimi, va'dasiga
vafo qilmog'i lozim».
Qo’shma fe’llarning o’zi 6 ta ekan . Yana qaraymiz va ko’ziimiz -nomli ( otdan yasalgan sifat ) ; Guliston –( o’rin joy nomi ) ga tushadi . 6+2 necha edi ?
1)javob berdim: javob (ot) + berdim (fe'l) = yasama fe'l;
2)mutolaa qilganlarga: ot + fe'l = yasama fe'l;
3)baxsh etadigan: ot + fe'l = yasama fe'l;
4)Guliston: gul (ot) + iston (ot yasovchi qo'shimcha);
5)nomli: nот (ot) + // (sifat yasovchi qo'shimcha);
6)xitob qildi: ot + fe'l = yasama fe'l;
7)va'da berdimi:ot + fe'l = yasama fe'l;
8)vafo qilmoq: ot + fe'l = yasama fe'l. J
To’g’ri javob: 8 ta.
RAHMAT HAMMAGA !
IYUL -2022 MORFEMIKA KANALIDA MANA SHUNDAY TESTLARNING AUDIO TAHLILLARI BERILADI . ULANINGLAR ,BIZ SIZLARNI KUTAYPMIZ .DARSLAR 30 KISHI BO’LGANDA BOSHLANADI .
HAMID QURBONBOYEV
https://t.me/ona_tili_juda_oson
1.8K viewsedited 02:28