2023-03-14 10:08:56
Harajatlar haqida
Avvalgi postga ko’ra bu post qarzga yashash haqida bo’lishi kerak edi. Qarzga yashash turlarini tushunish uchun avval harajatlar haqida yozish kerak ekanligini tushundim.
Har bir inson yashashi kerak. Yashashi uchun pul sarflashi kerak. Boshpana, ovqat, transport, kiyim, shaxsiy harajatlar, o’yin-kulgi va hok.
Mana shu narsalar uchun qancha sarflayotganimizni aniqlab olishimiz moliyaviy erkinlik tomon qo’yilgan eng birinchi qadam hisoblanadi. Aksariyat insonlar o’tgan oy nimaga qancha sarflaganini bilishmaydi. Sarf-harajatlarimiz ustidan nazoratimiz yo’q. Nazorat o’rnatish intizomni rivojlanishiga sabab bo’ladi. Intizom hayotda ko’o’o’p foydali.
Nimaga qancha sarflayotganimizni bilmasligimiz ortiqcha stresga, ko’ngil xiralashuviga, kimdandir qarz so’rashimizga yoki yanada ko’proq ishlashimizga sabab bo’ladi.
Harajatlarni eng katta kategoriyalarga bo’lishimiz mumkin: boshpana, ovqat, transport va shaxsiy harajatlar. Shaxsiy harajatlarga sartarosh, dori-darmon, choyxona va hokazolarni kiritish mumkin.
Har oyda qancha harajat qilishimizni bilishimiz muhim. Shunda har bir qilingan harajat so’m miqdori aniq bo’ladi. So’m miqdorini esa umr miqdoriga aylantirish mumkin. Ana shunda ayrim tanlovlarimiz qanchalik mantiqsiz ekanligini tushunib yetamiz. Bunda kundalik hayot uchun kerakli bo’lgan asosiy ehtiyojlardan (basic needs) tashqaridagi ehtiyojlar tushuniladi.
Menga sarflayotgan umrimni ahamiyati yo’q deydiganlar ham topiladi oramizda. Albatta achinarli holat. Bunday insonlar o’zgarishini butun dunyo hohlasa ham, o’zlari hohlamagunicha o’zgarisha olmaydi afsus.
Mantiqsiz tanlovga (harajatga) misol. O’zim boshimdan o’tkazgandan misol. Dars qilmoqchimiz. Dars qilish uchun negadir qandaydir kafeni tanlaymiz. Aytaylik qandaydir kitob kafeni. Boramiz, orqa fonda musiqa, odamlar g’ovir-g’uvuri, sekin internet, qimmat kofe va hok. Dars qilish samaradorligini oshirmaydigan omillarga to’la muhit. Biror do’stimiz bilan borsak, dars qilish qolib laqillashga tushib ketamiz. Natijada oldimizga qo’yilgan maqsadga erisha olmaymiz.
Agar men bir oyda topadigan oylik maoshim 500$ga teng bo’lsa, haftasiga 6 kun 8 soatdan ishlasam, bir oyda 4 hafta bor desak, bir oyda 192 soat ishlayman. 500$ topish uchun 192 soat umrimni sarflayapman. Bir soat umrimni 2,6$ ga almashyapman. Xulosa qilsak bir soat umrimga 2,6 piyola (finjon) kofe berar ekan. Shunchaki hisob-kitob xolos. Hammani o’z raqamlari bor.
Aytish mumkin, agar shu sal kam uch finjon qahva bir soatlik umrimni sarflashimga arziydi, shu narsa meni hayot sifatimni baholaydi desak va haqiqatdan ham shunday bo’lsa, unda muammo yo’q. Muhimi o’zimizni aldamaslik.
Muhimi nimaga qancha harajat qilayotganimizni aniqlab olishimiz. Shuning uchun bir oy davomidagi harajatlarni turli kategoriyalarga bo’lgan holda yozib borish muhim. (Men bir necha yillardan beri buni qilib boraman)
Harajatlarni yozib borishni o’rgangandan keyin tejash va investitsiya haqida gapirish mumkin.
Bu postlarni o’qiyotgan ko’pchilikda pul yo’q, bor puli ham yetmaydi. Ammo ularda undanda muhimroq va qimmatroq resurs bor. Bu vaqt. Vaqtni pulga aylantirish mumkin. Bu haqida ko’p yozishgan. Men ham yozaman.
Bek Olimjon
14.03.2023
Norvegiya
39 viewsAbbos Khazratov, 07:08
B
