2022-08-23 06:09:07
Яқинда жиянлик бўлганим хақида хабар қилгандим. Шу муносабат билан ўзимда пайдо бўлган янги фикрларни бўлишмоқчиман. Бошқа вилоятларда қандай, билмадим. Тошкентда, янги туғилган чақалоқ биринчи мартта уйга олиб кирилганида, унинг ўзидан олдинги опа- акаларига "иссиқ кўрсатиш учун" ширинлик билан кўрсатишади. Кейинчалик жигарлар бир бирига оқибатли бўлиши учун. Бир қарашда оддий ирим. Аммо, ўзбек халқидаги хар бир удум ўзига хос психологик муаммоларни ечишга қаратилганига яна бир бор ишондим.
Альфред Адлер сиблинглар ўртасидаги муносабатни энг яхши очиб берган олим.Бизда катта фарзандларга нисбатан кўп ишлатиладиган "Тахттан тушиш" иборасини хам айнан у психологияга олиб кирган. Унинг ўзи ўртача фарзанд бўлгани учун хам, фарзандларнинг туғилишидаги кетма кетликка кўп ахамият берган. Кўп психологлар инсон умри давомида қарама қарши жинс вакили билан рақобатлашади, деб хисоблашган. Адлер эса, инсон сиблингларига бўлган болаликдаги душманликни улғайгандан кейин, бошқа инсонлар билан муносабатларига хам кўчириб ўтқизади, деб хисоблайди.
"У ўзини худди югириш мусобақасида беллашаёткандек тутади. Кимдур бир неча қадам у қувиб етишга харакат қилади. У хар доим хаммадан ўзишга интилади" (Адлер. А., 1931й. 148б)
Бундай фикрлашнинг шаклланишига одатта, ота оналарнинг фарзандларини бир бири билан солиштиришлари хам кучли таъсир қилади.
Худди шу мусобақалашиш ҳисси кўпчиликда бир умр давом этади. Бу инсонларнинг гапларидаги солиштиришда яққол кўринади. Масалан:
-Бошқа опа сингилларимга қараганда анча яхши яшаймиз, аммо...
-Доим акамдан яхшироқ бўлишга харакат қилдим, лекин...
-Ойижон мендан кўра, овсинимни кўп мақтайдилар...
-Рахбаримиз мендан кўра, фалончи хамкасбимга кўп ойлик беради....
-Фарзандларим холасига ўхшаб, бўшашган, содда бўлишини хохламайман...
-Мен онамга кўрсатмоқчи эдим, энг яхши фарзанд эканимни...
Афсуски, доимо мусобақалашиш, рақобатлашиш, доимий тонусда юриш одамни охир оқибат кучли неврозларга хам олиб келиши мумкин. Ундай бўлмаган тақдирда хам, кучли эмоционал толиқиш ва психологик чарчоқ хисси кузатилади.
Балки, айнан шунинг учун хам, баъзан, ўзимиз истаган хамма нарсага етишганда хам, ўзимизни бахтли ҳис қилолмасмиз. Чунки биз шунчаки бахтли бўлишни эмас, энг бахтлиси бўлишга интиламиз.
П.С.Биз хаммамиз каталарнинг ўйинини ўйнайдиган болалардек, ёки болаларнинг ўйинини йўнаётган катталардекмиз)
Сайёра Азларова
https://t.me/Insight_psixologiya
783 viewsedited 03:09
I
