Huquqshunos minbari

2022-11-01 08:01:41 #Qonunchilikdagi_yangiliklar

Yangi mehnat kodeksi haqida

Yangi Mehnat kodeksi 6 oy o‘tgach kuchga kiradi. Ungacha eskisi amalda bo‘ladi.

Yangi kodeks 7 bo‘lim, 34 bob va 581 moddadan iborat.

Jumladan, yangi tahrirdagi Mehnat kodeksida:

mehnat taʼtilining minimal davomiyligi hozirgi 15 ish kuni o‘rniga 21 kalendar kuni etib belgilanmoqda!

“xodimning pensiya yoshiga yetganligi munosabati bilan ish beruvchining tashabbusi bilan mehnat shartnomasini bekor qilish” asosi chiqarib tashlanmoqda. Avvalgi kodeksga ko‘ra, ish beruvchilar xodim pensiya yoshiga yetganda o‘z tashabbusi bilan bemalol ishdan bo‘shata olar edi;

ishdan bo‘shatish nafaqasini ish beruvchida ishlagan ish stajiga qarab differensiatsiyalashgan miqdori belgilanmoqda. Yaʼni: 3 yilgacha ish stajiga ega xodimlarga o‘rtacha oylik ish haqining 50%, 3 yildan 5 yilgacha – 75%, 5 yildan 10 yilgacha – 100%, 10 yildan 15 yilgacha – 150%, 15 yildan ortig‘iga – 200% beriladi. Avvalgi kodeksda ish stajidan qatʼi nazar barchaga 100%lik o‘rtacha oylik ish haqi miqdorida ishdan bo‘shatish nafaqasi to‘lanar edi;

davlat bayramlari (ishlanmaydigan bayram kunlari) kunlariga dam olish kuni to‘g‘ri kelgan taqdirda uni ko‘chirish qoidasi kiritilmoqda. Bu haqda avval ham ko‘p bora yozgan edik. Yaʼni aytaylik 21 mart - Navro‘z bayrami yakshanba kuniga, yaʼni shundoq ham dam olish bo‘lgan kunga to‘g‘ri kelib qolsa, ertasi kungi dushanba ham dam olish kuni deya eʼlon qilinadi. Avvalgi kodeksda bu qoida yo‘q edi, boshqacha aytganda dam olish kuni “kuyardi”;

bugungi kunda mehnat bozorida mavjud 12 xil mehnat turlari aks ettirilmoqda (masalan, kasanachilik, YATTda yollanma ishchilar, uy ishchilari, kunlik, vaqtinchalik va mavsumiy ishchilar, smenali ishchilar, masofaviy ishchilar va boshq.). Bu avvalgi kodeksda yo‘q edi.

Kanalga ulanish
https://t.me/huquqshunos_minbari Ochish/sharhlash

2022-10-29 15:01:13 #Qonunchilikdagi_yangiliklar

Меҳнат кодекси янги таҳрирда қабул қилинди

“Ўзбекистон Республикасининг Меҳнат кодексини тасдиқлаш тўғрисида”ги Қонун (ЎРҚ-798, 28.10.2022 й.) Президент томонидан имзоланди

Кодексга кўра, якка тартибдаги меҳнатга оид муносабатлар ва улар билан бевосита боғлиқ ижтимоий муносабатларни ҳуқуқий тартибга солишнинг асосий принциплари этиб қуйидагилар белгиланди:

меҳнат ҳуқуқларининг тенглиги, меҳнат ва машғулотлар соҳасида камситишни тақиқлаш;
меҳнат эркинлиги ва мажбурий меҳнатни тақиқлаш;
меҳнат соҳасидаги ижтимоий шериклик;
меҳнат ҳуқуқлари таъминланишининг ва меҳнат мажбуриятлари бажарилишининг кафолатланганлиги;
ходимнинг ҳуқуқий ҳолати ёмонлашишига йўл қўйилмаслиги.

Жумладан, меҳнат эркинлиги ҳар кимнинг меҳнат қилишга бўлган ўз қобилиятларини тасарруф этиш, уларни қонун билан тақиқланмаган ҳар қандай шаклда амалга ошириш, машғулот турини, касбни ва мутахассисликни, иш жойини ҳамда меҳнат шароитларини эркин танлаш ҳуқуқини англатади.

Давлат аҳолининг ижтимоий эҳтиёжманд тоифаларини ишга жойлаштириш бўйича қўшимча кафолатларни таъминлайди.

Бунда аҳолининг ижтимоий эҳтиёжманд тоифалари жумласига қуйидагилар киради:

14 ёшга тўлмаган болалари, ногиронлиги бўлган болалари бор ёлғиз ота-она, шунингдек кўп болали оилалардаги ота-оналар;
умумий ўрта ва ўрта махсус таълим ташкилотларини, касб-ҳунар мактаблари ва коллежлари ҳамда техникумларини тамомлаб, касбга эга бўлган ёшлар;
“Меҳрибонлик” уйларининг битирувчилари, шунингдек олий таълим ташкилотларининг давлат грантлари бўйича таълим олган битирувчилари;
Мудофаа, Ички ишлар, Фавқулодда вазиятлар вазирликлари, Миллий гвардия, Давлат хавфсизлик хизмати қўшинларидаги муддатли ҳарбий хизматдан бўшатилган шахслар;
ногиронлиги бўлган шахслар;
пенсияолди ёшидаги шахслар (қонунда белгиланган пенсия ёшига қадар икки йил олдин);
жазони ижро этиш муассасаларидан озод қилинган шахслар ёки суднинг қарорига кўра ўзига нисбатан тиббий йўсиндаги мажбурлов чоралари қўлланилган шахслар;
одам савдосидан жабрланганлар.

Ушбу Қонун расмий эълон қилинган кундан эътиборан 6 ой ўтгач кучга киради.

Kanalga ulanish
https://t.me/huquqshunos_minbari Ochish/sharhlash

2022-10-27 17:19:38 #Bilasizmi

Oila qonunchiligiga oid...

Qonunchilikda oilaviy munosabatlarni tartibga solishga oid tegishli normalar bo‘lmagan taqdirda, O‘zbekiston qonunchiligi tamoyillariga zid bo‘lmagan mahalliy urf-odat va anʼanalar qo‘llaniladi.

Kanalga ulanish
https://t.me/huquqshunos_minbari Ochish/sharhlash

2022-10-27 07:43:52 #Bilib_qõygan_yaxshi

Ҳозирги кунда Ўзбекистон ҳудудида:

меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдори – 920 000 сўм;

базавий ҳисоблаш миқдори – 300 000 сўм;

пенсияни ҳисоблашнинг базавий миқдори – 324 000 сўм;

ёшга доир энг кам пенсиялар – 633 000 сўм;

болаликдан ногиронлиги бўлган шахсларга бериладиган нафақа – 698 000 сўм;

зарур иш стажига эга бўлмаган кекса ёшдаги ва меҳнатга лаёқатсиз фуқароларга бериладиган нафақа – 500 000 сўм;

иш стажи тўлиқ бўлмаган чоғдаги пенсияларнинг энг кам миқдори қўшимча тўловни ҳисобга олган ҳолда – 500 000 сўм;

белгиланган ёшга доир энг кам пенсия миқдоридан 698 000 сўмгача пенсия олувчиларнинг ёшга доир ва ногиронлик бўйича пенсиялари миқдори – 698 000 сўмдан иборат.

Каналга уланиш
https://t.me/huquqshunos_minbari Ochish/sharhlash

2022-10-26 16:26:18 #Биласизми

Қонунчиликда ўқитувчиларга берилган айрим имтиёзлар

1 октябрь “Ўқитувчи ва мураббийлар куни” этиб белгиланган ҳамда ушбу кун байрам (дам олиш) куни ҳисобланади.

Ўқитувчилар тиббий кўрикдан ўтиш учун пул тўламайди.

Мактаб директорларига ҳам ойлик устамалар тўланиши мумкин.

Ўқувчилари ОТМга кўп кирган мактаблар раҳбарияти рағбатлантирилади.

Ўқитувчи бўлиб ишлаётган халқаро олимпиадалар ғолибларига ҳар ой 150 фоиз устама тўланади.

Пенсия ёшидаги педагоглар навбатдаги аттестацияга жалб этилмайди.

Инклюзив таълим синфлари ўқитувчиларига қўшимча устама тўланади.

Қишлоқлардаги мактабларда жисмоний тарбия ўқитувчиси бўлиб ишлаётган аёлларга устама тўланади.

PhD ва унга тенглаштирилган бошқа илмий даражага эга мутахассисларга устама тўланади.

Спортчи-тренерларга имтиёзлар берилади.

Таълим сифати паст мактабларда бошқа ҳудудлардан келиб дарс бераётган ўқитувчилар учун махсус устамалар жорий қилинган.

Математика, физика, кимё ва биология фанлари бўйича халқаро ва республика олимпиадалари ғолибларини тайёрлаган профессор-ўқитувчиларга пул мукофоти берилади.

Айрим жисмоний тарбия ўқитувчиларига малака тоифаси аттестациясиз берилади.

Халқ таълими тизими педагог ходимларига истеъмол кредитлари ва автотранспорт сотиб олиш учун имтиёзли кредитлар берилади.

Тиббиёт соҳаси профессор-ўқитувчиларига даволаш-ташхис ишларини бажарганликлари учун қўшимча ҳақ тўланади.

Таълим муассасаларининг чет тиллар фанлари ўқитувчиларига ойлик устамалар берилади.

Ўқитувчиларнинг фаолиятига аралашганлик учун жавобгарлик бор.

Каналга уланиш
https://t.me/huquqshunos_minbari Ochish/sharhlash

2022-10-26 06:31:06 #Bilasizmi

Bolalar nafaqasi haqida nimalarni bilamiz?

14 yoshgacha bolalari bo‘lgan oilalarga nafaqa hamda bola 2 yoshga to‘lguniga qadar uni parvarish qilish nafaqasi o‘rniga kam taʼminlangan oilalarga bolalar nafaqasi joriy etilgan.

Bolalar nafaqasi 18 yoshgacha bolalar uchun 12 oygacha to‘lanadi.

Bolalar nafaqasining har oylik miqdori quyidagicha:

● 3 yoshdan 18 yoshgacha 1 nafar farzand uchun – 250 ming so‘m;
● 3 yoshgacha bo‘lgan bitta kichik farzand uchun – 325 ming so‘m;
● oilaning ikkinchi farzandi uchun qo‘shimcha – 150 ming so‘m;
● oilaning uchinchi va undan keyingi har bir farzandi uchun – 100 ming so‘mdan.

Yolg‘iz fuqarolarga, farzandi bo‘lmagan yoki barcha farzandlari 18 yoshdan katta bo‘lgan kam taʼminlangan oilalarga oylik 380 ming so‘m moddiy yordam tayinlanadi.

Kanalga ulanish
https://t.me/huquqshunos_minbari Ochish/sharhlash

2022-10-25 14:34:18 #Bilib_qõygan_yaxshi

Shifokorlarga qo‘shimcha ustama to‘lanadigan olis va chekka hududlar ro‘yxati tasdiqlangan

Hukumatning 2022-yil 19-sentabrdagi 510-son qarori bilan birlamchi tibbiy-sanitariya muassasalarida faoliyat yuritayotgan shifokorlar oylik ish haqiga qo‘shimcha har oylik ustama to‘lanadigan olis va chekka hududlar (297 ta) ro‘yxati tasdiqlangan.

Eslatib o‘tamiz, olis va chekka hududlarda oilaviy shifokor punktlari va oilaviy poliklinikalari shifokorlari uchun “Qishloq shifokori” dasturi doirasida:

olis va chekka hududlardagi oilaviy shifokor punktlari va oilaviy poliklinikalarda faoliyat yuritayotgan barcha shifokorlar oylik ish haqiga qo‘shimcha 2 million so‘m miqdorida har oylik ustama belgilanadi hamda ularga ipoteka asosida uy-joy sotib olishda uy-joy qiymatining 50 foizigacha qismi, biroq BHMning 500 barobaridan (150 mln so‘mdan) oshmagan miqdorda qoplab beriladi;

olis va chekka hududlarda uzluksiz 3 yil ishlagan shifokorlar klinik ordinaturaga test sinovlarisiz qabul qilinadi.

Kanalga ulanish
https://t.me/huquqshunos_minbari Ochish/sharhlash

2022-10-25 07:09:01 #Биласизми

Пахта териш орқали топилган даромадга солиқ солинмайди

Солиқ кодексига мувофиқ, пахта йиғим-терими бўйича қишлоқ хўжалиги ишларига жалб қилинадиган жисмоний шахсларнинг пахта териш орқали топган даромадига солиқ солинмайди.

Каналга уланиш
https://t.me/huquqshunos_minbari Ochish/sharhlash

2022-10-24 13:12:56 #Биласизми

Кимлар аттестацияга жалб этилмайди

Пенсия ёшига тўлган педагог кадрлар навбатдаги аттестацияга жалб этилмайди, аттестациядан ўтганлик муддати тугашидан қатъи назар уларнинг амалдаги малака тоифаси (лавозими) сақлаб қолинади ҳамда мазкур малака тоифаси (лавозими) бўйича уларга ҳақ тўланади.

Шунингдек, навбатдаги мажбурий аттестацияга жалб этилмайдиган ходимлар рўйхати билан низомнинг 6-бандида батафсил танишишингиз мумкин.

Каналга уланиш
https://t.me/huquqshunos_minbari Ochish/sharhlash

2022-10-24 11:08:21 #Биласизми

Ҳомиладорлик ва туғиш бўйича нафақа иш ҳақининг 100 фоизи миқдорида берилади.

Нафақаларни ҳисоблаб чиқаришда ҳисобга олинадиган иш ҳақининг барча турлари, шу жумладан мазкур ойда иш ҳақи билан биргаликда тўланадиган ойлик мукофотлар уларнинг ҳақиқатда олинган вақти бўйича эмас, балки улар ҳисоблаб ёзилган вақт бўйича иш ҳақига қўшилади.

Каналга уланиш
https://t.me/huquqshunos_minbari Ochish/sharhlash