46-Dars. Infinitiv va uning qo'llanishi (The forty sixth lesso | GREEN GRAMMAR

46-Dars. Infinitiv va uning qo'llanishi (The forty sixth lesson: To infinitive)

Ingliz tilida infinitiv deb fe'lning noaniq (birinchi) shakliga aytiladi. Fe'lning noaniq shakli - bu fe'lning zamon va shaxsni koʻrsatmaydigan shaklidir, sodda qilib aytganda, fe'lning lug'atda yoziladigan shaklidir. Infinitivni oʻzbek tilidagi harakat nomi deb tushunishimiz mumkin. Infinitiv ikki turga boʻlinadi:
bare infinitive - 'to 'siz infinitiv. (run/come/go/get…)
full infinitive - 'to' li infinitive (to run/to come/to go/to get…)

Infinitiv quyidagi holatlarda qoʻllaniladi:
Gapda ega sifatida:
To go overseas on your own is very brave. (Dengiz ortiga yolg'iz sayohat qilish jasurlik)

Ba'zibir fe'llardan keyin toʻldiruvchi sifatida (agree/attempt/hope/decide…+to infinitive):
They agreed to come.
We decided to eat out.

Ba'zibir fe'llardan keyin fe'l+toʻldiruvchi+to infinitive qurilmasida:
I asked her to come.
Remind me to phone Jack.

to be/to have - boʻlmoq/ega boʻlmoq fe'llaridan bilan aim/duty/task/dream… soʻzlari qoʻllanilsa, ushbu qurilmadan keyin:
His duty was to inform us immediately. (Uning vazifasi bizga darhol xabar berish edi)
My dream is to become a sailor.
The aim of the exhibition is to exchange experience.

Maqsadni ifodalash uchun:
I went out to post the letter. (Men xatni jo'natish uchun tashqariga chiqdim)
I am studying English to go to the America.

Ot va olmoshdan keyin:
I have a lot of work to do. (Bajariladigan ishim koʻp)
I've got a few people to see. (Uchrashadigan bir nechta insonlarim bor)

Ba’zibir fe’llaridan keyin fe'l+soʻroq olmoshi+to infinitive qurilmasida:
Could you tell me how to get to the station?
I didn't know what to do.

am/is/are+to infinitive qurilmasi kelajakda boʻladigan ish-harakatni bildiradi:
He is to become mayor next month.

to be about+to infinitive qurilmasi yaqin kelajakda sodir boʻladigan ish-harakat uchun qoʻllaniladi.
The plane is about to take off. (Samolyot hozir uchib ketadi)

Infinitive ham aslida fe'l boʻlganligi uchun uni ham inkor shaklida qilish mumkin. Bunday vaziyatda infinitiv oldidan not soʻzi qoʻllaniladi va oʻzbek tiliga -maslik qoʻshimchasi bilan tarjima qilinadi.
We decided not to stay at home during the holiday. (Biz ta'til davomida uyda qolmaslikka qaror qildik)
We agreed not to tell anyone. (Biz hech kimga aytmaslikka qaror qildik)

Oldingi darslarimizda ham gerundiyni harakat nomi sifatida aytib ot’gandik. Umuman olganda, gapning egasi bo’lib kelgan gerund va infinitiv o’rtasida farq yo’q, lekin odatda umumiy mazmundagi gaplar uchun gerundiy, muayyan vaziyat uchun infinitiv ishlatgan ma’qul. Quyidagi gaplarga e’tibor bering:
Swimming is my favourite sport.
To swim in that river isn’t at all wise.

Thanks everybody. See you soon the next lesson.

Dars audiosi keyingi postda

@GREEN_GRAMMAR — English with Navbahor