Learning English with Mr. Sardorbek

2022-12-02 16:00:43 DAY 22

1. E In the years since, that view has been completely rejected and the amount of training has increased: now runners are out on the track for hours at a time, each and every day.
2. D … the design and construction of racetracks have come a long way, and sport shoe technology has seen similar improvement. Both these developments could be giving today’s runners an edge.
3. A In top athletes, the maximal oxygen uptake … will be far higher than the capacity of non-athletes, meaning that cardiac output, the amount of blood pumped per minute, will also be better.
4. G Some runners in their forties, even fifties, are able to go the distance due to their commitment to tough training programmes.
5. C … the likelihood of any one person having the exact grouping of genes required to become a natural champion is minimal. Ochish/sharhlash

2022-12-02 16:00:43 DAY 22

Yugurish yo’lagi chempionlari
Tadqiqotchilar ba’zi atletlarni nima boshqalardan tezroq qilishini tekshirib ko’rishdi.
Kelgusi Olimpiada oldidan sportchilar ham, ularning murabbiylari ham, sport muxlislari ham birxilda marafonda qanday yangi rekordlar o‘rnatilishiga qiziqishmoqda. Ushbu musobaqada yuguruvchilar 26 milyadan sal ko'proq masofani bosib o'tishlari kerak va ajablanarlisi shundaki, bugungi chempionlar bir asr oldin atigi 10 000 metrgagina yugurishga erishsa bo’ladigan tezlikda yugurishmoqda. Xo'sh, odamlar qandaydir qilib baquvvatroq bo’lib qoldimi? Bu yaxshi ovqatlanish yoki mashg'ulot tartiblari bilan bog'liqmi? Tadqiqot guruhlari nima uchun bu yutuqlarga erishishning iloji bor bo’lib qolganligini o'rganishdi.

Professor Eileen Atkinson bunday tadqiqotlarning boshida turibdi. U yaxshilangan tezlik va sur'at uchun mas'ul bo'lgan bir qator asosiy omillar bor degan xulosaga keldi. Bundan yuz yil muqaddam har kunlik mashg‘ulot degan narsa yo‘q edi. Sportchilar va murabbiylar orasida keng tarqalgan e'tiqod bu haftasiga uch yoki to'rt marta bo'lgan yetarli, aks holda sportchilarda "ortiqcha mashq qilish" xavfi tug'ilishi va yugurishda yaxshilanishi emas, balki yomonlashishi mumkinligi edi. Shundan buyon bu qarash butunlay rad etildi va mashg'ulotlar miqdori oshdi: endi yuguruvchilar har kuni soatlab yugurish yo'lakchasidalar. Atkinson, shuningdek, sportchilar faqatgina rivojlangan dunyodan emasliklarini ta’kidlashni istaydi; ehtimol, qisman homiylik tufayli rivojlanayotgan mamlakatlar sportchilari ham raqobatlasha oladi va ortib borayotgan ehtimol bilan g'alaba qozonadi.


Atkinson va uning jamoasi, shuningdek, oldinlari va hozir birinchi toifali sportchilarning yugurish yo'laklarida qanday yutuqlarga erishganini ko'rib chiqdilar. Ular aniqlagan narsa shundaki, yugurish mashinasida ishlash haqida gap ketganda hozirgi va avvalgi avlodlar o'rtasida juda kam farq bor. Xo'sh, nima uchun yugurish yo’lakchasidagi farq katta? Atkinson buni poyga yo'llarini loyihalash va qurish uzoq yo'lni bosib o'tganligi va sport poyabzali texnologiyasi ham shunga o’xshab yaxshilanganligi bilan izohlaydi. Ushbu ikkala o'zgarish ham bugungi yuguruvchilarga katta yordam berishi mumkin. Atkinson jamoasi, shuningdek, sportchilarning yugurish mashinasi ustida bo’lgan vaqtdagi kislorod iste'molini sportchi bo’lmaganlar bilan solishtirib sinchiklab o’lchashdi. Eng yaxshi sportchilarda kislorodni maksimal qabul qilish ( kislorod iste'moli maksimal sig’imi) sportchi bo'lmaganlarning sig’imidan ancha yuqori bo'ladi, yani yurak ishlash hajmi, daqiqasiga haydaladigan qon miqdori ham yaxshiroq bo’ladi. Bularning barchasi yuguruvchining aerobik sog’lik darajasini ko'rsatishga yordam beradi.


Atkinson kashf etgan muvaffaqiyatli marafon yugurishning yana bir qiziqarli jihati bu ishga qarishning ta’siri edi. Garchi umumiy nuqtai nazarga ko'ra, eng yuqori samaradorlikka odatda taxminan o’rta 20 yoshlar va o’rta 30 yoshlar orasida erishiladi va bundan keyin yuguruvchilar susayishini boshdan kechirishadi, bu o'rtacha va barcha shaxslar uchun ham to'g'ri kelavermaydi. Yoshi qirqdan oshgan, hatto ellikdan oshgan ba'zi yuguruvchilar ham qiyin o'quv dasturlariga sodiqliklari tufayli masofaga yugurishlari mumkin. Boshqacha qilib aytganda, sportchi nafaqaga chiqqanini e'lon qilishi kerak bo’lgan, belgilangan nuqta yo'q.

Atkinson yana bir mashhur afsonani puchga chiqarmoqchi. Sport ustunligini kafolatlaydigan o'ziga xos gen mavjudligiga ishonish bu ilmiy asosga ega bo'lmagan g'oyadir. Ko'pgina genlar sportdagi ijroni kuchaytirishda rol o'ynaydi, lekin har qanday odamning tabiiy chempion bo’lishi uchun genlarning aniq guruhlanishiga ega bo'lishining ehtimoli juda past. Aksincha, ko'plab yosh sportchilarda bu ichki motivatsiya va tashqi rag'batlantirishga bog’liq. Ochish/sharhlash

2022-12-02 16:00:43 DAY 21

1. C For years sugar refinement remained a secret science, passed from master to apprentice …
2. B The European ‘Age of Exploration’, the search for new land that would send Europeans all around the world, was in reality, to no small degree, a hunt for fields where sugar cane would prosper in the tropical temperatures and rainfall.
3. A In the mid-17th century sugar began to change from a luxury spice to a staple (=normal, main) part of the diet: first for the middle class, then for the poor.
4. A In the 1960s the British nutrition expert John Yudkin conducted a series of experiments on animals and people showing that high amounts of sugar in the diet led to high levels of fat and insulin in the blood—risk factors for heart disease and diabetes.
5. D Americans are obese because they eat too much and exercise too little. But they eat too much and exercise too little because they’re addicted to sugar, which not only makes them fatter but also reduces their energy.
6. C ... an injection of sugar into the bloodstream stimulates the pleasure centres of the brain. Ochish/sharhlash

2022-12-02 16:00:43 Natijada, yog’ Amerika dietasining 20 yil oldingiga qaraganda kichikroq qismini tashkil qiladi. Shunga qaramay, Amerikaning semirib ketgan qismi tobora ortib bormoqda. Asosiy sabab, deydi Jonson, boshqa mutaxassislar bilan birga, shakar va ayniqsa fruktoza. Saxaroza yoki stol shakari teng miqdorda glyukoza va fruktozadan iborat bo'lib, ikkinchisi siz tabiiy ravishda mevalarda topa oladigan shakar turidir. Bu, shuningdek, ishlab chiqaruvchilar stol shakariga shirin ta’m berish uchun foydalanadigan va ko'p miqdorda alkogolsiz ichimliklar va shirinliklarda mavjud bo’lgan narsadir. Jonson shunday xulosa qildi: amerikaliklar semirib ketishadi, chunki ular juda ko'p ovqatlanadilar va juda kam mashq qiladilar. Ammo ular juda ko'p ovqatlanadilar va juda kam mashq qilishadi, chunki ular shakarga qaram bo'lib qolishgan, bu ularni faqat semirtiribgina qolmay, balki energiyalarini ham kamaytiradi.

Yechim? Ko'p shakar iste'mol qilishni to'xtating. Odamlar buni qisqartirganda, ko'plab yomon ta'sirlar yo'qoladi. Muammo shundaki, bugungi dunyoda shakarning oldini olish juda qiyin: ishlab chiqaruvchilar kam yog'li ovqatlar ta'mni almashtirish uchun shakardan foydalanadilar, shuning uchun ular sog'lomroq ko'rinadi. Ammo agar shakar biz uchun juda yomon bo'lsa, nega biz uni xohlaymiz? Qisqa
javob shuki, qonga shakar kirib borishi miyaning zavq markazlarini rag'batlantiradi. Hammasi mazali
ovqatlar buni ma'lum darajada bajaradi, ammo shakar keskin ta'sir qiladi. Shuning uchun u tom ma'noda qaramlikdir. Ochish/sharhlash

2022-12-02 16:00:43 DAY 21
Shakar va jamiyat

Shakar qanday qilib inson rivojlanishi va sog’ligiga ta’sir ko’rsatdi?
Shakardan foydalanish va shakar ishlab chiqarish qadimgi davrlarga borib taqaladi. Taxminan 10 000 yil oldin shakarqamish xonakilashtirilgan Yangi Gvineya orolida odamlar qamishni terib, uni xom holda iste'mol qilishgan. Shakar Tinch okeanining janubi-g‘arbiy qismida oroldan orolga tarqalib, nihoyat miloddan avvalgi 1000-yillarda Osiyo materikiga yetib borgan. Milodiy 500-yillarda u Hindistonda kukunga aylantirilgan hamda bosh og'rig'i va oshqozon muammolarini davolash uchun ishlatilgan. Ko'p yillar davomida shakarni tozalash sirli ilm bo'lib qoldi, ustadan shogirdga o'tdi. Milodiy 600- yilga kelib bu san'at Forsga tarqaldi, so'ngra arab qo'shinlari bu hududni bosib olgach, ular shakarga bo'lgan bilim va muhabbatni olib ketishdi va san'atni sanoatga aylantirdilar. Biroq, ish juda qiyin edi. Milodiy 1500 yilga kelib, shakarga bo'lgan talab ortib borayotganligi sababli, ish faqat eng past ishchilar uchun mos deb hisoblangan.

Oxir-oqibat G'arbga yetib borgan shakar juda kamdan-kam bo'lganligi sababli faqat juda badavlat odamlar tomonidan iste'mol qilingan. Yevropaning "tadqiqot asri", ya'ni yevropaliklarni butun dunyo bo'ylab yuboradigan yangi yerlarni qidirish, aslida, tropik harorat va yog'ingarchilik sharoitida shakarqamish gullaydigan dalalar ovi edi. 1425 yilda Genrix Navigator nomi bilan tanilgan portugal shahzodasi ilk kolonistlar guruhi bilan Madeyraga shakar qamishini yubordi. Tez orada hosil boshqa yangi kashf etilgan Atlantika orollariga yo'l oldi. Keyin 1493-yil sentabrda Xristofor Kolumb Ispaniyadan Amerikaga ikkinchi safariga otlanganida, u ham qamish olib borgan. Shunday qilib, Karib dengizi orollarida katta shakar ishlab chiqarish davri boshlandi.

Qamish ko‘proq ekilgani sayin mahsulotning narxi pasaydi, narxi pasaygani sari talab ortdi. Iqtisodchilar
buni – agar siz ishlab chiqarishga qamrab olingan millionlab qullardan biri bo'lsangiz ishlata olmaydigan ibora- "fazilatli tsikl" deb atashdi. 17-asrning o'rtalarida shakar hashamatli ziravordan ovqatlanish ning asosiy qismiga aylana boshladi: birinchi navbatda
o'rta sinf uchun, keyin kambag'allar uchun. Bumni to'xtatib bo'lmadi. 1700 yilda o'rtacha ingliz
yiliga to'rt funt iste'mol qilgan. Bugungi kunda o'rtacha amerikalik har yili 77 funt qo'shilgan shakar yoki
kuniga 22 choy qoshiqdan ortiq shakar iste’mol qiladi.

"Men har safar kasallikni o'rganganimda va birinchi sababga yo'l izlaganimda, shakarga qaytaman" - deydi Kolorado Denver universitetining nevrologi Richard Jonson. "Nega kattalarning uchdan bir qismida
[dunyo bo'ylab] yuqori qon bosimi bor, 1900 yilda atigi 5%ida qon bosimi yuqori bo'lgan? Nega 1980-yilda 153 million odam qandli diabetga chalingan, hozir esa 347 millionga yetdik?- so’raydi u. Biz ishonamizki, shakar aybdorlardan biri, agar asosiy aybdor bo’lmasa. Bu yangi nazariya emas. 1960-yillarda ingliz ovqatlanish mutaxassisi Jon Yudkin hayvonlar va odamlar ustida bir qator tajribalar o'tkazdi va bu shakarning yurak xuruji va diabetning xavf omillari hisoblangan yog’ va qondagi insulinning darajasi oshib ketishiga olib kelganini ko’rsatdi. Ammo Yudkinning bu xabari ovqatlanishdagi juda ko’p to’yingan yog’lar sabab bo’lgan xolestirin o’rniga semizlik va yurak hurujlari soni oshayotganligini qoralagan boshqa olimlar jamoasi tomonidan bosib ketildi. Ochish/sharhlash

2022-12-02 16:00:43 DAY 23 TEXT –Chaqaloqlarning hayratomuz miyasi
So'nggi ilmiy usullar chaqaloqlarning fikrlash tarzi haqidagi e'tiqodlarimizni shubha ostiga qo'ydi.

So'nggi o'ttiz yil ichida chaqaloqlarning fikrlash tarzi va ularning miyasining rivojlanishi haqida ajoyib kashfiyotlar qilindi. Ilgari ilmiy jamoatchilikda chaqaloqlar va yosh bolalar axloqsiz va shuning uchun ular boshqa odamlarning nuqtai nazarini tushunolmaydilar va hamda ular atrofidagi dunyoni tushuna olmaydigan, juda mantiqsiz deb hisoblangan. Biroq, yangi ilmiy texnikalar buning aksini isbotladi. Evolyutsion nuqtai nazardan, odamlarning eng qiziqarli jihatlaridan biri shundaki, ular ota-onasidan mustaqil ravishda yashay olishi uchun zarur bo'lgan barcha ko'nikmalar va bilimlarni rivojlantirish uchun juda uzoq vaqt talab etadi. Boshqacha qilib aytganda, odamlar boshqa turlarga qaraganda ancha uzoqroq bolalikni boshdan kechiradilar. Shunga qaramay, bu, aslida, ularga kelajakda ko’p foyda keltiradi.

Albatta, ba'zi hayvon turlarining bolalari tug'ilgandan keyin bir necha soat yoki kun ichida o'zini kunini o'zi ko’rishi mumkin. "Precocial"- “erta yetiladigan” turlari sifatida tanilgan bu hayvonlar dunyoga o'ziga xos, muayyan ekologik sharoitlarda omon qolishga yordam beradigan tug'ma qobiliyatlar bilan keladilar. Ular chaqqonlik bilan harakat qilib, oziq-ovqat izlab va yirtqichlardan intuitiv ya’ni ongli o'ylamagan ravishda qocha oladilar. Boshqacha qilib aytganda, ular nima qilishni bilishadi. “Altricial" turlar o’zlarini ancha boshqacha tutadilar. Ular oyoq-qo'llarini qanday muvofiqlashtirishni o'rganishlari kerak, ota-onalari tomonidan oziqlantirilish zarur, va dushmanlardan himoyalangan bo'lishi shart. Ammo bularning barchasi sodir bo'layotganda, o'rganish hali ham ularning moslashuvchan miyalarida sodir bo'layotgan bo’ladi. Neyronlar yoki nerv hujayralari ham ma'lum bo'lganidek, ma'lumotni elektr va kimyoviy signallar orqali ko’rib chiqadigan va uzatadigan miyadagi hujayralardir. Neyronlar orasidagi bu signallar boshqa hujayralar bilan bog’lashga ixtisoslashgan sinapslar orqali sodir bo'ladi. Hozir ma'lumki, chaqaloqlarning miyalarida neyronlar orasida kattalarnikiga qaraganda ko'proq bog’lanishlar mavjud. Biroq miyaning ayniqsa prefrontal korteks deb ataladigan sohasi rivojlanish uchun uzoq vaqt oladi. Voyaga etgan odamda bu soha odamga ichki maqsadlarga erishishga e'tibor berishga va qaysi harakatlar ularga tez va samarali erishish mumkinligini aniqlashga imkon beradi. Bu soha shuningdek insonga o'z his-tuyg'ularini nazorat qilish va ijtimoiy xatti-harakatlarini tartibga solish imkonini beradi. Tashqaridan prefrontal korteksning sekin rivojlanishi kamchilikka o'xshasa-da lekin aslida u o'rganish jarayoniga yordam berishi mumkin. Prefrontal korteks ahamiyatsiz fikrlarni yoki
xatti-harakatlarni ham cheklaydi, chunki chaqaloqlar shu tarzda to'sqinliksiz bo'lsa, bu ularni erkin o'rganishga, moslashuvchan tarzda o'rganishga undashi mumkin va bu ularga boshqa turlardan ustunlikni beradi.

Bu bizning yosh bolalarimizni tarbiyalash tarzimizga qanday ta'sir qiladi? Ilm-fan bolaning erta yillari qanchalik muhimligini aniq ko'rsatdi va ba'zi siyosatchilar bunga erta ta'lim dasturlarini va va doimiy testlarni tashkil etish talabi bilan javob berishdi. Ko'pgina ota-onalar ham bolalarini qo‘shimcha sinflarga yozdirib qo‘yish va maktabdan tashqari ta’lim uchun pul to‘lash orqali ularni boshidan yo’lga solishga intilmoqdalar. Shunga qaramay, fan shuni ko'rsatadiki, bolalar boshqa odamlar va narsalar bilan odatdagi kundalik muloqotdan va xavfsiz muhitda atrofni o'ynab kuzatishdan yaxshiroq o'rganadilar. Bu barcha neyronlar quvnaydigan vaqtdir. Ochish/sharhlash

2022-12-02 16:00:43 Bunday maxsus parhez bilan ulkan panda cho’zilgan, qattiq changallaydigan radial sesamoid deb nomlanuvchi bilak suyagi- oltinchi barmoqni shakllantirgan. Ular bu “soxta bosh barmog‘i” yordamida bambuk barglarini yog‘li, siagara shaklidagi bo‘laklarga aylantiradilar, so’ng ular kuchli jag'lari yordamida uzadilar. Ular asosan yerda oziqlanadilar, lekin daraxtlarga ham yaxshi tirmasha oladilar. ko'zoynakli ayiq ko'proq tirmashuvchan bo'lib, hatto nayzali kaktus o'simliklariga ko'tarilib, yuqorigadi mevaga yetib boradi. Ular, shuningdek, to'shak va mevali shoxlardan oziqlanish uchun maydoncha vazifasini bajaradigan daraxt uyalarini quradilar.

Ba'zan bahaybat panda o'z parhezini o’zi tozalaydigan go'sht bilan to'ldiradi. Ko'zoynakli ayiqlar o’limtik ham yeydilar, ba'zilari esa mayda buzoqlarni o'ldirishi ma'lum. Ko'zoynakli ayiqlar juda moslashuvchan va tropik o'rmonlar, quruq o'rmonlar va qirg'oq bo'yidagi cho'llarni o'z ichiga olgan keng turli yashash joylarida uchraydi. Gigant panda esa aksincha 1200 dan 3500 metrgacha bo'lgan balandlikda zich bambuk tayoqlari bilan xarakterlanadigan tog' o'rmonlarida yashaydi.

Nima uchun pandaning bunday o'ziga xos po’stini borligi haqida ko'plab nazariyalar mavjud, ammo eng ishonarlisi yovvoyi pandalarni o'rgangan ilk g'arb olimlaridan biri Jorj Schallerning argumentidir. U ishonadiki, farqli po’stin boshqa pandalar bilan yaqindan uchrashishni oldini olishga yordam beradi. "Pandalarda tikilib qarash tahdiddir", deydi Schaller. "Ko'z yamoqlari pandaning kichkina, qoramtir ko'zlarini o'n baravar kattalashtiradi va bu qarashni yanada kuchliroq qiladi. Tikilayotgan panda boshini past tutadi, shunday qilib ko'z yamoqlarini ko’rsatadi. Agressiv niyat yo'qligini ko'rsatish uchun panda boshini o’giradi, ko’z yamoqlarini panjalari bilan yopadi yoki yuzini yashiradi.” Qizig'i shundaki, ko'zoynakli ayiq ko'zi atrofida nisbatan aniq belgisi bor yagona boshqacha ayiqdir. Ochish/sharhlash

2022-12-02 16:00:42 DAY 30 TEXT – Gigant panda
100 yildan ortiq vaqtdan beri olimlar panda nima ekanligi haqida bahslashib keldilar. Hozir, nihoyat, DNK testi yordamida panda ursidae (ayiq) oilasiga qabul qilingan va Janubiy Amerikaning ko'zoynakli ayig'i uning eng yaqin tirik qarindoshi ekanligi tasdiqlandi.

1869-yilda Fransuz iezuit missioneri Pere David birinchi marta g'arb faniga gigant pandani tasvirlab berdi. Faqatgina terisi va ko’rish uzoqligi hisobotiga qarab uni ayiq deb tasniflagan. Biroq, keyingi yili zoolog Alphonse Milne Edwards birinchi namunani ajratib ko'rsatdi va uning yenotlar oilasi a'zosi qizil panda bilan ko'proq umumiyligi bor degan xulosaga keldi. Bir asrdan ko'proq vaqt davomida olimlar gigant panda ayiqlar oilasiga, yenotlar oilasiga yokida umuman o’zining alohida oilasiga kirishi haqida bahslashdilar.

Ularning chalkashishiga yaxshigina sabab bor edi. Gigant panda qizil panda bilan ko'plab o’xshash jismoniy xususiyatlarga ega. Ikkalasi ham bambuk bilan oziqlanishi, changallashi va bir xil usulda yeyishi hamda o’xshash tish skeletlari va panjalari bilan rivojlangan. Ularning ikkalasida ham o'z guruhidagi boshqalar bilan muloqot qilish uchun foydalanadigan o'ziga xos baqiriqlari bor.

1980-yillarning o'rtalarida turlar o'rtasida DNK solishtirishni o'z ichiga olgan bir nechta tadqiqotlar o'tkazildi. Birinchi tadqiqotlar gigant pandani ayiqlar bilan bog'ladi, ammo 1991 yilda keyingi sinovlar bu topilmalarga zid keldi va uni qizil panda bilan birga yenot oilasiga kirgizdi. 2000 yilga kelib, taxminan o'n ikkita tadqiqot o'tkazildi va ikkitasidan tashqari hammasi pandani ayiqlar oilasiga kirgizdi. Ushbu ikki tadqiqot ma'lumotlari boshqa tadqiqotchilar tomonidan qayta tahlil qilindi va nihoyat, gigant panda haqiqatan ham ayiq degan xulosaga keldi.

Bugungi kunda ayiqlarning sakkiz turi mavjud. Itlar bilan bir qatorda ularning eng yaqin qarindoshlari, mushuklar, yenotlar va latchalar 57 million yil avval paydo bo'lgan go'shtxo'r yirtqichlar guruhi Yirtqichlar turkumiga kiradi. Zamonaviy ayiqlarning ajdodlari bu guruhdan taxminan 34 million yil oldin ajralib chiqqan va bugungi kunda panda hamda ko'zoynakli ayiq bizda eng qadimgi yashab kelayotgan ayiqlar hisoblanadi. Ikkalasi ham 18 million yillik qadimgi nasldan omon qolganlardir. Qolgan jigarrang, qora, qutb, Osiyo qora, yalqov va quyosh ayiqlari - nisbatan zamonaviy va to'rt-besh million yil oldinga taqaladi.

Tadqiqotchilar ko‘zoynakli ayiq va pandaning bir qancha umumiy jismoniy xususiyatlari borligini aniqlashdi. Ko'zoynakli ayiqning tumshug'i nisbatan qisqa bo'lib, tolali o'simliklar - bambuk kabi o'simliklarni maydalash uchun yaxshi bo’lgan to'mtoq jag’ tishlari va katta jag' mushaklariga ega. Darhaqiqat, Venesuela olimlari bambuk ba'zi ko'zoynakli ayiqlar ratsionining 70% ni tashkil etishini aniqladi. Biroq ko'p ko'zoynakli ayiqlar uchun qalin barglari bo'lgan tropik o'simlik- bromelaid asosiy oziq-ovqat manbai hisoblanadi. Bromelaidning ko'pchilik turlari daraxtlarda o'sadi, shuning uchun ko'zoynakli ayiqlar mohir daraxtga tirmashuvchilardan bo'lishlari kerak, chunki ular hayotlarini And tog'larining bulutli o'rmonidan bu o'simliklarni, shuningdek mevalarni izlab sarflashadi.

Gigant pandaning oziqlanishi zerikarli bo'lib, uning iste'molining 99% bambukdan iborat. Uning fiziologiyasi yirtqich hayvonlarga xos ekanligini va o'simlik hujayralari devorlarining asosiy tarkibiy qismi bo’lgan sellyulozani hazm qilish uchun maxsus moslashuvga ega emasligini hisobga olsak bu juda g’alati. Panda o'zi iste'mol qiladigan bambukning atigi 17 foizini hazm qila oladi (o't bilan yashaydigan kiyik 80% samaradorlikka erishadi). U odatda kuniga 14 soat ovqatlanadi, 20 kg yoki undan ko'proq bambuk iste'mol qiladi. Yog'ni samarali saqlashga qodir bo’lmagani uchun u qattiq sovuq qishda, boshqa ayiqlar qish uyqusida bo'lgan vaqtda ovqatlanishni davom ettiradi. Ochish/sharhlash

2022-12-02 16:00:42 1. TRUE … by the beginning of the eighteenth century, they [scientists] agreed
without exception that it was round.
2. NOT GIVEN We are told Newton had a theory about the shape of the Earth at the
equator, but the text does not refer to him ever having travelled there.
3. TRUE … it was also a serious question that affected how maps and sailing charts were drawn, and therefore the safety of sailors at sea.
4. NOT GIVEN One expedition 'would travel close to the North Pole and another ‘to the equator.’ This refers to future events. The text does not refer to the two men ever working together in the past.
5. FALSE Finally, after four years' work – more than twice the time the leader had intended – the survey work was complete.
6. FALSE As part of their research, they had built small pyramids made of rock as permanent features from which to take certain measurements and their remains can still be seen today as monuments to the expedition. Ochish/sharhlash