Умид чироғи (ҳикоя) Қурбонни тун сокинлигида хаёл дарёси оли | @BekalarUchun

Умид чироғи
(ҳикоя)
Қурбонни тун сокинлигида хаёл дарёси олисларга оқизиб кетди. Кечани бедор ўтказди. Ҳар замон-ҳар замонда ёнгинасида пишиллаб ухлаб ётган ўғли Собир билан қизи Гулноранинг устини ёпиб қўяр, сўнг жой четида ўй сурганча ўтирарди. Нима қилсайикин? Манови икки болани боқиш керак. Овқат пишириш, кир-чирини ювиш, йиртиғини ямаш…
Қурбоннинг аёли дунёдан кўз юмгач ҳаётида шундай кунлар бошланди. Яхшиям қўшнилари бор экан, баъзан болаларининг иссиқ-совуғидан хабар олиб туришади. Томоқ йўлидан чиққан мошдеккина яра Боғдагулни бир ойда чўп-устихон қилди. Уч-тўрт кун бир қултум сув ҳам ютолмай, ахийри омонатини топширди. Қурбон шошиб қолди. Болаларни қандай эплайди. Яқин атрофда на ўзининг, на аёлининг қариндошлари бор. Маъракага келиб кетган хеш-ақрабо ҳам ўз калавасининг учини қидириб юрган бандалар-да. Кимга юкинади, кимга бош уради.
Ўйлай-ўйлай шаҳарча марказидаги нотариал идорадаги ишини йиғиштиришга мажбур бўлди. Йўли олис, гоҳо ётиб ҳам қолишга тўғри келади. Бу ёқда эркакнинг ҳаёти ўзгариб кетди. Болаларини боғчага ўзи элтиб, ўзи олиб келади. Уйдаги бор тирикчилик унинг гарданида. Аёлининг маъракаларини ўтказгач Қурбон ишдан воз кечмаса бўлмаслигини англаб етди. Ота қалдирғочга ўхшаб бозор билан уй ўртасида қатнайверди…
Эрталаб Қурбон қараса, ноннинг ҳам, ёғ-ёвғоннинг ҳам таги кўриниб қолибди. Ҳамён ҳам ўзига яраша. Яхшиям йўқни йўндирадиган раҳматли аёли жишлигидан боқиб ўстирган бир катак товуқлар бор. Буни эслаганда эркакнинг ҳасратли қалби бир ўртаниб қўйди. Хуллас, шу товуқлар кунига яради.
Бор тухумни жамлаб, бозорга жўнади. Ҳарна, тухумни сотиб уйга бирор нима кўтариб келади. Бугун ўтсин-чи, эртага худо — подшо.
Шу зайлда Қурбон кунда-кунора бозорга қатнайдиган бўлди. Тухумнинг ёнига оз-оз олмадан ёки беҳидан қўшади. Сотиш иши эса осонмас. Мўъжазгина бозорчада олармондан сотармон кўп. Қурбоннинг обборган ул-булини олса олмаса, харидор ерга ураётгандек туюлаверади. Жаҳли чиқади, аммо кимга жаҳл қилсин. Уйда болалар… Аввалига худди бировлар ундан кулаётгандек елка қисиброқ юрдию кейин кўникди. Жамики одамзод бехато бажарадиган қисмат вазифаси асли шу — кўникиш! Шу зайл икки чақиримдан зиёдроқ наридаги бозорчанинг одамига айланди-қўйди. Олди-сотди касби-корига айланди. Олиб борганини сота солиб уйга қайтади. Ҳамён ҳам бир нави, муҳими кўнгил тўқ.
У бозорга қатнай бошлагач, қўшнилардан бири озгина ёнғоғини, бошқа бирови ярим халта майизини сотиб беришини сўрайдиган бўлишди. Улар ўзларича нарх-навони чамалаб, “Ўзингиздан қолар гап йўқ, қўшни” дейдиган бўлишди. Қурбон ҳам чамалайди, ёнидаги деярли кўзтаниш бўлган сотувчилардан улгу олади. Бир сўм бўлса-да орттиргани ўзиники: она сутдан ҳалол! Бозор маъмури Ғиёс лаққи деган киши билан гапи чиқишиб қолди. У Қурбонга жой олиб берди. Бир-икки марта у Ғиёс ака билан улфатчилик ҳам қилди.
Қурбоннинг кузда азбаройи иложсизликдан бошлаган савдоси қишда уни чинакам бозорчига айлантирди. Қишда савдо жойини бекитиш учун бошпана қилиб олди. Эски панер, бўлак-бўртик шиферларни қоқиштириб, мўъжазгина, қулфланадиган раста бино қилди, иситкич ҳам ўрнатди.
Ҳаво совуб, қор учқунлаб турар эди. Қурбон кетишга чоғланаркан, ўзидан сал нарида аллақачонлардан бери тўхташ тақиқланган норасмий бекат бўлмиш бетон саҳнида сумка ушлаб турган аёлга кўзи тушди. Ёғаётган қор аллақачон унинг рўмолини оқартириб улгурган. Аёл қўлидаги сумкани ерга қўйди. Пешонасидаги қорнинг эриган томчиларини рўмолча билан артди-да, кафтларига «куҳ-куҳ»лади. Аёл қорга секин-аста ботиб бораётган калишига, рўпарадаги уйчага бир-бир қараб қўйди. Сал ўтиб у эгнидаги уриниброқ қолган палтоси елкаларини қоқди. Қоқдида, ичига бўйнидан қор кирдими ёқасини кўтариб қоқиб олди. Одамлар аёл турган жойдаги йўлакдан бамайлихотир ўтиб-қайтишар эди.
Қурбон эшикни бекита туриб, бирдан тўхтади. Бегона аёлнинг рафторидаги қандайдир маъсумликни Қурбон бир кўз ташлабоқ илғар экан, ҳайронлиги ошди. Бу ҳайронлик унинг қалбида шундай бир жўмард меҳрга айланди-ки, беихтиёр унинг ёнига борди: