Эркин иқтисодиёт ривожланишдаги муаммоларнинг ечимидир. Буни к | Allaev Uz (16 )
Эркин иқтисодиёт ривожланишдаги муаммоларнинг ечимидир. Буни коммунистик блок вакиллари бўлган Шарқий Европа мамлакатлари мисолида кўриб чиқиш мумкин. Уларнинг аксар қисмида иқтисодиёт стабил ўсмоқда, ишсизлик камаймоқда ва давлат бошқарув тизими ҳам демократлашмоқда.
Масалан, бугунги кунда Чехия аҳолисининг яшаш тарзи ҳатто Испания ва Италия аҳолисиникидан ўтиб кетди. Чехияда либерал иқтисодиёт аҳоли ҳаётини кескин яхшиланишига сабабчи бўлди. Бундан 30 йил олдин коммунистик блок таркибида бўлган Чехия ва Эстония бугун бутун Европада энг либераллардан бири ҳисобланадилар. Улар 30 йилда тизимли ишлаб жуда катта йўлни босиб ўтиб билишди. Бугун Wall Street Journal томонидан яратилган иқтисодий эркинлик индексида Эстония 10-ўринда, Чехия 23-ўринда. Солиштириш учун Европанинг икки энг қудратли иқтисодиёти Германия ва Франция 27 ва 64-ўринларда.
Иқтисодий эркинликларни беришга шошилмаган Полша ва Руминия каби мамлакатлар ҳам ўз хатоларини тез тушуниб етишди. Улар 2009-2020 йилда иқтисодиётни либераллаштирув бўйича жуда катта қадамлар ташлашди.
Иқтисодий фаровонликнинг яна бир кўриниши ишсизлик муаммосидадир. Охирги вақтда Чехия, Эстония, Венгрия, Полшада ишсизлар сони 4 фоиздан паст бўлиб қолмоқда. Бу борада Ғарбий Европа мамлакатларида ўртача рақамлар 8 фоизни кўрсатмоқда.
Демак, иқтисодиётни ўсиши учун илк талаблардан бири эркин бозор, эркин шароитлар яратишдир. Протекционизм, бозорни ёпиб олиш, монополиядан ҳоли рақобатбардош иқтисодиёт яратмасдан яхши натижаларга эришиш жуда қийин. Шу учун ҳам бугун МДҲ ҳудудида энг либерал эркин иқтисодиёт Қозоғистон бошқалардан кўра анча фаровон бўлиб қолмоқда.
2016 йилдан бошлаб Ўзбекистонда ҳам иқтисодиётни либераллаштирув жараёни бошланганди. Лекин, 2019 йилдан бошлаб вазият яна қайтадан мураккаблашиб бошланди. Буни импорт маҳсулотларига божхона тўловлари ортиб бориши, шунингдек давлат харидларини маҳаллий ишлаб чиқарувчилардан қилиш мажбурийлиги, турли соҳалар монополия таъсири остида қолаётганлиги, мол-мулк ҳуқуқи масаласидаги муаммолар, аграр реформанинг кечиктирилаётганлигида кўриш мумкин.
@allaevuzb
