ТЎЙ (ҳикоя) Ўша куни қуёш чарақлаб чиқди. Анчадан бери бунда | @BekalarUchun

ТЎЙ
(ҳикоя)

Ўша куни қуёш чарақлаб чиқди.

Анчадан бери бундай чиқмаётганди у. Анчадан бери ҳаво айниб, кўк юзини булутлар тўлдириб турганди. Лекин ўша куни осмон худди артиб қўйилгандек тоза эди. “Ким артди экан?” дея қизиқиб бўйлаган киши, шаксиз- шубҳасиз, Шарқ томондан кулиб, ярақлаб турган қуёшга кўзи тушару: “бўлса бўлмаса, бу – шунинг иши” дерди. Ахир, “зув” этган шамол бўлмагандан кейин киши нетиб ўйласин – қўлга тушган “ўғри”да.

Одамларнинг кайфиятлари чоғ эди. Улар уйларидан чиқиб, кими давлатнинг ишига, кими хусусий юумушга, кими яна бошқа ташвишга ўзини бағишлаб, йўл-йўлакай бир-бирларига кулиб, ҳазиллашиб боришарди. Уйда қолганлари ҳам ўшанча эди.

Сожида она уйда қолганлардан бўлди. Онахон ҳеч қачон ишламаган – доим уйда қолган, уйда бўлган. Зеро, олти болани оқ ювиб, оқ тараб элга қўшганда. Бурноғи йили тўқсон бир ёшида қазо қилган эрини қўшиб ҳисоб қилганда еттита бола деяверинг – сиздан нима кетди.

Сожида она қуёшдан ҳам эрта уйғонади. Ҳамиша шундай бўлган. Бугун-да барвақт уйғониб, таҳоратини олиб, бобдод намозини адо этиб, қўлидаги тасбеҳини ўгирганча хаёл суриб, дераза кўзига қараб ўтирганда қуёш – “жаноби олийлари” юз кўрсатди. Ҳа-ҳа, айнан шундай бўлди. Асли, доим шундай бўлган-да ёки кўпинча шундай бўлган. Энди нега бўлмасин экан...

Ҳовлида бирин-сирин ўғли, келини, чет элга хотини билан сафарга кетган неварасининг болалари – онахон эваралаларининг қоралари кўринди, ғувур-ғувурлари эшитилди. Бирпас ўтиб эса, салом бериб бўсағада келиннинг хуш сурати бўй кўрсатди.

– Ҳозир, ойижон, нонушта тайёрлайман! – Деди у қўли кўксида жилмайганча. Сўнг айтганини адо этиш учун изига бурилиб кетди.

Кейин ўғли, эваралари салом бериб келиб онахоннинг атрофида қалдирғочнинг палапонларидек тизилишиб ўтиришди. Нонлар синдирилди, пиёлаларга чойлар қуйилди. Иситилган нон ва кеча соғилган сутдан ҳозирланган қаймоқ, қовурилиб келинган тухум, ёнғоқ ҳам майиз билан нонушта қилинди. Чойдан кейин эваралар бувиларига бир-бир пешоналарини тутиб – ўптириб, дуосини олиб мактабу боғчаларига чопишди. Ўғил эса худди шу “кўрик”дан ўтгандан сўнггина папкасини қўлтиқлаб ишга шошилди. Уйда келин билан иккови қолди. Келин дастурхонни йиғиб оларкан, Сожида она қушларнинг чуғур-чуғурига тўлиб бораётган ҳовли саҳнига чиқди. Қўлини қуёш нурларидан пана қилиб, атрофга сер солди.

– Қандай чиройли! – Хаёлидан ўтди унинг. – Ҳаёт шу ёшда ҳам чиройли кўринарканда, а?!.. Ўзингга шукр!..

Худди шу асно бирдан кўкрагида санчиқ турдию она каравот тутқичини ушлаб қолди. Кейин хуруж яна кучайди – она ўзини каравотдаги ўринга ташлади.

– Шоҳида! – Деди аранг, инграниб.
– Лаббай, ойи! – Югургилаб чиқди келин... – Вой, сизга нима бўлди?.. Юракми?!..
– Шундайга ўхшайди...
– Вой, ҳозир!.. – келин чопиб бориб токчада турган телефонни олдию энди эшикдан чиққан эрига сим қоқди.
Яхшиям олислаб кетмаган экан, Асқарали бирпасда чопиб кириб келди.
– Нима бўлди, ойи, тузукмисиз?!.. – онасининг елкасидан тутди ўғил.
– Вақти-соатим етди шекилли, ўғлим... – аранг нафас олиб деди она, кўкрагидан иккала қўлини олмай.
– Ундай деманг, ойи! Ундай деманг!.. Ҳозир... тезёрдам чақираман! – Асқарали чўнтагидан телефон чиқарди.
– Йўқ, ўғлим, йўқ, керакмас...
– Нега, ойи!?..
– Кетяпман ўғлим, кетяпман. Дўхтир чақирма, осонроқ жон берай... Мандан рози бўлинглар, ман сизлардан розиман!..
– Ойи!?..
– Ё Олло!.. Ё мадад!..
...
Жанозага тумонот одам йиғилди. Келган ҳам келди, келмаган ҳам...
Ахир, она тўқсонга етганди. Бу вақт мобайнида эл уни таниди, у элни таниди. Бас, билган одамлар оқиб келаверди. Оқимни кўриб, билмаган ҳам унга қўшилди.
– Сандиқни очинглар!
– Ўлимликни олинглар!..
– Эҳ-ҳе, бу ўлимликми ё келинлик, келинлик сепими?!..
Бир эмас, икки эмас, нақ беш сандиқ тўла ўлимлик эди.
– Булар намунча кўп? – Савол бўлди.
– Ойим тўнғич акамни ўлимидан кейин ўзига ўлимлик йиға бошлаган, – деди катта қиз Муҳайё.