2022-03-20 00:35:22
#taqriz
FRANS_KAFKA
EVRILISH
Jahon adabiyotida o'ziga xos tub burilish yasay olgan, o'zining takrorlanmas uslubiga, yo'nalishiga ega bo'lgan adiblardan biri shubhasiz , Frans Kafkadir. Kafka nomi eshitilishi bilan unga yopishtiriladigan eng muhim gaplar - "g'amgin" , "jirkanch" "tushunarsiz" va hk. lar yodga keladi. Darhaqiqat, uni tushunish kitobxondan ancha vaqt va takroriy o'qishni talab qiladi. Bundan tashqari , adibning avtobiografiyasini bilish - ayniqsa katta foyda beradi.
Endi , Evrilish haqida. Ma'lumki , Kafka ijodiy merosi u qadar katta emas, mavjud asarlari ham uning vafotidan keyin e'lon qilingan. Adib ijodidagi eng mashhur hikoyalardan biri - "Evrilish" hikoyasidir. Ushbu hikoya avtobiografik xarakterga ega. Kafka bosh qahramon Gregor Zamza obrazi orqali o'zining shaxsiyatini ochib bergan deyishimiz mumkin. Hikoyani o'qir ekansiz, jamiyatning , hayotning achchiq haqiqati- sen boshqalarga yordam berganing uchungina kerak ekanliging oydinlashadi.
Asar qahramoni bir kuni tongda uyqudan hasharot (qo'ng'iz yoki tarakan) holida uyg'onadi. Butun hayoli ish va pul topish, oilasini boqish bilan band bo'lgan Gregorni o'z holati emas , balki qanday qilib ishga vaqtida yetib borish hayoli qiynardi. O'ta tartibli xodim bo'lgan Gregor uning bir kun vaqtida bora olmagani fojia emasligi, o'ziga kelib olgach ishga borishi bilan ovutadi. Lekin u o'rnidan turmasdanoq ish boshqaruvchi uning uyiga tashrif buyuradi. Eshik qulf, Gregor esa ovozlarga allaqanday chiyillash bilan ( hasharot tilida) javob berayapti. Vanihoyat eshik ochilib tashqariga chiqqanida hammadan ko'p boshqaruvchi qo'rqib ketadi. Shunday qilib, vaziyat oydinlashadi va Gregor Zamza xonasiga mahbusdek qamaladi. Unga ishonib yashagan boqimanda oilasi avval jamg'arilgan pullar bilan kun ko'ra boshlaydilar. Uning holidan faqatgina singlisi Gretta xabar olardi. U ham qo'rquv va jirkanish bilan , majburiyat yuzasidan!
Ota - ona va singil endi ishlashga majbur bo'lishadi, uylariga ijarachilar ham olishadi. Ularning eng katta talabi - tozalik edi. Shundan so'ng Gregor ozgina ochiq turadigan eshikdan ham mahrum bo'ladi. Ammo bir kuni u singlisi chalgan skripka ovoziga mahliyo bo'lib mehmonxonaga chiqib kelganini sezmay qoladi va uni ijarachilar ko'rib qolib ketishlarini aytishadi. Ertasi kuni Gretta Gregordan voz kechish haqida ota onasiga aytib turgan mahalda uning o'lganini oqsoch ayol aytadi.
Shunda ular go'yoki motamsaro qiyofaga kirishadi lekin hech biri achinmagani ochiq oydin ayon edi. Ota - ona endigina vafot etgan farzandini emas , qizining bo'yi yetib qolgani va uni boy oilaga turmushga berish haqida o'ylab ketishadi...
Hikoyani o'qir ekansiz, qandaydir hissizlik va jirkanish sizni chulg'ab oladi. Shu bilan birga Gregorga achinasiz. Hikoyaning avtobiografikligi shundaki, Frans Kafka hayotlik chog'ida oilasi tufayli ko'p aziyat chekkan, otasiga qarshi chiqa olmagan , otasi istagandek inson bo'la olmagan. Gregor Zamza obrazi orqali Kafka jamiyatning , insonlarning chirkin basharasini ochib bergan. Sendan foyda kelmaydimi, demak sening qadring hasharotchalik ham emas! Butun dunyoni manfaatlar boshqarishi, insoniy hislar esa ermakka aylangan jamiyatning yuzini ochadi Kafka. "Evrilish " - modernizm yo'nalishida yozilgan bo'lishi mumkin , ammo mohiyatan haqiqiy realizm namunasidir.
Nilufar Payziyeva
@adabiyotkundaligi
455 viewsNILUFAR PAYZIYEVA, 21:35
A
