Куйдирмоқ ёки куйдурмоқ? Куйдирмоқ сўзи куймоқ феълидан ортти | Тўғри ёзамиз — мутахассис блоги
Куйдирмоқ ёки куйдурмоқ?
Куйдирмоқ сўзи куймоқ феълидан орттирма нисбат қўшимчаси (-дир, -тир) ёрдамида ҳосил қилинган. Феълларнинг асосидаги у унлиси таъсирида қўшимчадаги и унлиси ҳам у деб талаффуз қилинади. Масалан, суздирмоқ, туширмоқ, қурдирмоқ сўзлари талаффузида ҳам шу ҳолатни кузатиш мумкин. Бу эса ўз навбатида ёзувда имловий хатолик келтириб чиқаради.
Ҳозирги ўзбек тилида -дур қўшимчаси йўқ ва бу куйдурмоқ феъли йўқлигидан дарак беради.
Демак, тўғри жавоб:
Куйдурмоқ
Куйдирмоқ
______________________________
Мумтоз адабий ўзбек тилида -дур шакли ҳам қўлланган. Ҳозир эса бу қўшимчадан фақатгина бадиий услубда фойдаланиш мумкин. Муаллиф ўз асарига бадиий бўёқ бериш мақсадида ҳам -дур қўшимчасидан истисно тарзида фойдаланиши мумкин. Қуйида Хўжаназар Ҳувайдо ижодидан куйдуруб сўзи қатнашган мисралар келтирилган.
Ман ғарибу хастани ҳардам фироқ ўти билан,
Куйдуруб, кўкка кулум барбод этдурди фалак.
* * *
Ҳамиша куйдуруб шамъи фироқинг бирла жонимни,
Мани парвонани хокистарини зери по қилдинг.
@xatoliklar