To'xtaboyev Nuriddin | shaxsiy blog

2023-01-30 03:23:11 Мураккаб нарсалар ҳақида соддароқ тилда

Қишлоқ хўжалигидаги нисбатан кичик муаммолар ҳукумат импортни тақиқлагани, нархларнинг ошишига йўл қўймагани, фермерларга бошқа экинларни етиштиришга рухсат бермагани ёки сиёсат бозорларнинг ўзини-ўзи тўғрилаш қобилиятига бошқа қандайдир йўл билан аралашгани сабабли фалокатга айланади. Жаноб Сен (Амартия Сен — Иқтисодиёт бўйича Нобель мукофоти совриндори) шундай деб ёзади: «Сайловлар мунтазам ўтказиладиган, ҳукуматни танқид қилувчи муҳолиф партиялари бўлган, газеталари одамларга нималар содир бўлаётгани ҳақида бемалол хабар бера оладиган ва ҳеч қандай жиддий цензурасиз давлат сиёсатининг тўғрилигига шубҳа қила оладиган бирон-бир мустақил мамлакатда ҳеч қачон очлик рўй бермаган».

Юқоридаги иқтибос Чарльз Уиланнинг «Яланғоч иқтисодиёт» (Naked Economics: Undressing the Dismal Science) китобидан олинган. Яқинда у ўзбек тилига таржима қилинди. Мана бу ердан сотиб олишингиз мумкин. Иқтисодиётни тушуниш исталган бошқа соҳани тушуниш учун ёрдам беради. Бу китоб эса ўша мураккаб кўринган соҳани содда тилда тушунтиради. Мен ўқиб чиқдим. Сизга ҳам тавсия қиламан. Ochish/sharhlash

2023-01-29 15:35:55 Ish haqi tarmoqlar kesimida.
Hududlar va tarmoqlar orasidagi farq tobora kattalashib bormoqda. Eng ko'p ish haqi bank, sug'urta sohalarida. Eng kam ish haqi esa ta'lim, sog'liqni saqlash va ijtimoiy sohalarda. Ochish/sharhlash

2023-01-29 15:30:52 Даромадларнинг ўсиши секинлашган

2022 йилда аҳоли жон бошига умумий даромадлар 17,8 млн.сўмни ташкил этган. Жон бошидаги даромадларнинг ўсиши 19,8%ни, жон бошига реал даромадларнинг ўсиши эса 7,5%дан иборат бўлган. Ўтган йили бу кўрсаткич 9,9% бўлган ва коррективкадан кейин 10,7% этиб кўрсатилган. Тарихий кўрсаткичлар Ўзбекистонда доим корректировка қилиб борилади ва одатда ўсиш суръати тузатишлардан кейин янада ошади.

Энг бой ва энг камбағал ҳудудлар ўртасидаги фарқ ортишда давом этмоқда ва бу фарқлик 2,83 баробарга етган (ўтган йили 2,76 эди).

Даромадларнинг жон бошига энг юқори суръатда реал ўсиши пул ўтказмаларига боғлиқлик баланд бўлган Хоразм (+11,8%) ва Сурхондарёда (+10,6%) қайд этилган. Меҳнат ҳақига боғлиқлик баланд бўлган Навоий вилоятида жон бошига реал даромадлар қисқарган (-0,9%).

Умумий даромадлар таркибида меҳнат фаолиятидан олинган даромадлар улуши 65%дан 61,6%га пасайган, трансфертлар бўйича эса 26,2%дан 29,8%гача ўсган.

Мустақил равишда банд бўлганларнинг жами даромадлардаги улуши 37,4%дан 33,3%гача пасайган.

Аҳолининг умумий даромадлари таркибида ташқи трансфертларнинг улуши энг баланд ҳудудлар Хоразм (31,1%) ва Самарқандда (28,8%) бўлиб қолмоқда. Ochish/sharhlash

2023-01-29 10:07:24 #save_green

Nega shahar uchun daraxtlar zarurligi, daraxtlar kesilishiga qarshiliklar sababi. Ochish/sharhlash

2023-01-29 09:20:05 Биргина расм ва сиз китоб ҳақида умумий тушунчага эгасиз.

@asaxiybooks Ochish/sharhlash

2023-01-29 04:49:55 Consumption smoothing Ochish/sharhlash

2023-01-29 04:01:55 Йўл харитаси. Биз юрадиган йўл харитаси. Лекин биз бу йўлни, бу харитани ва борар манзилни ҳам билмаймиз, ваҳоланки йўлчи-йўловчи бизмиз. Бизни етаклашяпти. Хоҳлаган томонларига. Жарликками, нурли йўлгами, биз билмаймиз. Биз кўрмиз. Пайпаслаб кетаверамиз. Аммо йўлдаги шерик айёр, шафқатсиз, қонхўр...

Кейинги пайтлар ўзимга ўзим гапирадиган, алжирайдиган бўлиб қоляпман.

@MubashshirAhmad Ochish/sharhlash

2023-01-28 20:38:34 Метан заправкалар трансформациясига гувоҳ бўлишимиз мумкин

Ўқувчилардан бири онлайн платформаларда сотувга қўйилган метан заправкалар сони бирдан кўпайиб қолганига эътибор қаратмоқда.

Бунга ҳайрон бўлмаслик керак. Охирги ўн йилликларда Ўзбекистонда гуркираб кенгайган бизнес, энг юқори маржиналлик ва бозор капитализацияси кузатилган соҳа охирги ойларда жуда оғир дамларни бошдан кечирмоқда.

Расмий рақамларга кўра ойига 200 млн.куб, йилига 2,5 млрд.куб (норасмий рақамлар янада кўпроқ) газ сотган бизнес мана қозонни сувга ташлаганига яқинда икки ой бўлади. Метан заправкаларнинг аксари кредитларда ё аффилланган бизнеслар пул оқими учун гаровларда экани ҳисобга олинса, туман истиқболда янада қуюқлашади.

Лекин ҳар қандай бизнесда бўлгани каби метан заправкалар ҳам ушбу кризисни Янги Имкониятлар учун чақириқ деб қабул қилишлари керак. Трансформация, яъни бензин сотуви, суюлтирилган газ сотуви билан диверсификация яратса бўлади. Ва албатта, кунлар исиб, импорт йўлга қўйилиб, газ таъминоти тикланган тақдирда ҳам, ресурслар учун кураш аввалгидек бўлмаслиги ҳисобга олиниши даркор. Газ энди қимматроқ тўлаганники бўлади. Ochish/sharhlash

2023-01-28 20:37:25 Айланмадан қатъий белгиланган суммада солиқ тўлашга ўтиш мутлақо ихтиёрий

Ҳудудларда, айниқса чекка туманларда тадбиркорларни айланмадан олинадиган солиқнинг қатъий белгиланган суммасига ўтиш учун босимлар кўрсатилаётгани ҳақида ёзишмоқда.

Менимча, бу жойлардаги тузилмаларнинг гўёки режа белгилангани, топшириқ тушгани, акс ҳолда молиявий жарима тўланиши бўйича қилинаётган ўзбошимчалиги холос. Айни вақтда мазкур ҳаракатлар солиқ маъмурчилигидаги рационал ўзгаришларни дискредитация қилмоқда. Айланмаси жуда кичик ва маржиналлиги паст бўлган бизнес эгаларига қатъий белгиланган солиққа ўтиш маънога эмас.

Солиқ қўмитаси айланмадан олинадиган солиқнинг қатъий белгиланган суммасига ўтиш ихтиёрий эканини бир марта тушунтирди. Агар бизнес эгалари бу бўйича босимга дуч келишаётган бўлса, (0 371) 244-98-98 ишонч телефонига мурожаат этишлари мумкин.

Тадбиркорлар ўзлари ишлаб турган амалдаги режимда қолишлари учун 31 январгача буюртма қолдиришмаса кифоя. Ochish/sharhlash

2023-01-27 14:02:07 ​Триллионлик активларни миллионларга сотиш бу онгли равишдаги ҳаракатдир

Бозор қиймати триллион сўмдан кам бўлмаган Ангрен шина заводининг бир неча миллион сўмга сотилиши ва бу билан боғлиқ раддия изоҳларини ўқиган одамки, ўйлаши мумкин: бу қанақа онгсизлик?

Йўқ бу онгсизлик эмас. Онгли, мақсадли ва манфаатли ҳаракат. Ва биринчиси эмас.

Ахир биз кўрмадикми, бутун бошли шаҳарларни боқадиган заводларнинг ҳатто металлолом нархида сотилганини? Биз кўрмадикми, бутун бошли заводлар улар жойлашган ўрнини сотиш учун шаҳардан қувилганини? Ҳали яна кўп кўрамиз.

Ўз билан бошланадиган ва муддаоси мамлакатни талашдан бошқа иш бўлмаган монополистлардан ҳали кўп кўргулик кўрамиз. Ўзингиз учун бирон жойга қистириб қўйинг. Ўзкимёсаноат АЖ учун Тошкент шаҳридан текинга 60 гектар ер ажратилган. Бу ернинг нархи ўрис оғаларига ҳадя қилинган шина заводиникидан кам эмас. Лекин орадан уч йил ўтар, тўрт йил ўтар, катта эҳтимол, шу жой ҳам ҳатто номиналидан кам нархига қайсидир ўғри чўнтак назоратига кетади.

Қирғиз ирчиси Сагинбек Момбеков айтганидек:

Сат, сат, сат, саааааааат!!!!!!!!!!!!!! Ochish/sharhlash