Ростдан, Қодирқул ака ўғлининг “олди-берди”сидан бехабар эдими | ЎЗБЕГОЙИМ КАНАЛИ

Ростдан, Қодирқул ака ўғлининг “олди-берди”сидан бехабар эдими, ё чеккан азиятлари эвазига бутунлай воз кечгандими, лоақал бирор марта беш минг(ўша пайтларда бу катта сумма эди)дан оғиз очмади. Бунга жавобан Соли ич-ичидан “Ҳаҳ, номард ошнама, мени ёлғиз ташлаб, қайларга кетдинг. Шошмай тур ҳали, ўша тилла тишларингни бир қоқиб олай-ки...” деб қўйди. Ва туйқус қалбида очкўз бир ҳиссиёт уйғонди. Ростдан ҳам шундай қилса-чи?.. Ахир ўликкка тилло тишларнинг нима кераги бор?.. Сўнг “тавба қилдим...” дея ёқасини ушлади. Ахир, бир дўстнинг шунча яхшилиги каммидики, энди гўрини кавласа.
Барибирам, Соли ўша кеча ухлолмади. Кўзи илиндими, назарида Валиқулнинг кулганда оғзини ёндириб юборгудек ловуллаган қип-қизил тишлари гавдаланаверди. “Ўликка тилло тишларнинг нима кераги бор?” иккинчи марта хаёлидан ўтди унинг. Мабода ўша тишларни мўмайгина пулласа, Менглиқул акага “мана ўғлингиздан олган пулларим дея, қўш қўллаб тутқазармиди?..”
Уйқуси қочган Соли тун яримдан оғганда иккилана-иккилана, ўрнидан турди. Қўйнида ётган гулдай келинчаги бир чўчиб тушувди, “сен ухлайвер, мен тезда қайтаман” деб, устини ёпиб қўйди. Эрининг одатларига ўрганиб қолган Саломатхон бир қиё боқди-ю, пишиллашда давом этди.
Керакли асбоб-анжомларни олган Соли қабристоннинг дарвозасидан кирмади. Чунки, қоровул чол кечаси билан ухламай намоз ўқиб чиқишини яхши биларди. Шунинг учун кишининг назаридан четроқ томонга борди-да, девордан ошиб, йўлни тиккасига солди. Аввалига ўйдим-чуқур гўрларни ошаркан, юрагини аллатовур ваҳима босди. Сўнг яна ўша тилло тишларнинг сеҳрига учдими, ўзини босиб, олға кетди. Ҳали тупроғи қуримаган қабр тепасига келгач, “Мени кечир, дўстим!” деди-да, чўккалаб, тиловат қилди. Аммо, юрагининг бир четида кўкарган қўрқув ҳа демай, енгилмас ваҳимага айланишини сезгач, тиловатини якунламай, ўрнидан “дик” этиб турганча қўлига кетмонни олди. Ҳаш-паш дегунча, гўрнинг тубига етди. Мақсадига эришганидан ичига сиғмай, лаҳад оғзидаги чимларни бир четга улоқтира бошлади. Шу пайт ичкаридан қандайдир товуш эшитилгандек бўлди. Бирдан қотиб қолди. Сукунат давом этавергач, назаримда шундай туюлди шекилли, дея ўзини овутди. Чимларнинг охиргисига узаларкан, ўша садо боз эшитилди. Бирдан бадани музлаб, бошидан ҳуши учди. Яна ўзини қўлга олди. “Тоққа чиқмасанг, дўлона қайда?” деб бекорга айтишмаган машойихлар. Шундай экан, эсингни йиғ, Соливой, “қўрққанга қўша кўринади...”
Лаҳаднинг оғзи очилиб, ой нурида кафанга ўралган жусса аниқ кўринди. Соли кафанни очгач, ёнидан фонар чиқариб, мурданинг бетига тутди. Ошнаси худди тирикдек ётарди. Бирдан хўрлиги келди, шундай дўстидан ажралиб қолди-я...
Айни дамда Соли ғайритабиий жасорат ила ҳаракатланар, ярим тунда қабристоннинг қоқ марказидаги қабр ичида уч кун бурун дафн этилган дўстининг лоши тепасида турганини унутганди гўё. Кейин бирдан сесканди. Баданида “чумоли ўрмалагандек” бўлди. Зудлик ила бу ердан кетиши лозимлигини ҳис қилди. Дарҳол эсини йиғиб, майитнинг иягини чангаллади. Ёнидан болғани олиб, жағини мўлжаллади. Шу пайт кутилмаган ҳодиса юз берди, мурда дафъатан унинг қўлини тишлаб олди. Шунчалик қаттиқ тишладики, Соли беихтиёр бақириб юборди ва ўзининг қичқириғидан ўзи қўрқиб, мурдага назар ташлади. Назар ташладию, жон жаҳди-ла ортига сакради. Чунки, айни дамда Валиқулнинг кўзлари унга маъноли бақрайганча, жуссаси тўлғаниб, қўлларини кафандан чиқаришга уринарди.

Х Х Х

Болта бобо дарвозанинг ожизгина тиқирлашидан уйғониб кетди. Сўнг бир муддат пойлаб ётди. Ўша тиқирлаган садо иккинчи бор эшитилгач, “ҳозир” деганча, ийнига яктагини илиб, ўрнидан турди. Эшик олдига келиб, зулпакка қўлини чўзувди, ташқаридан кимнингдир овози эшитилди.
– Эшикни очмай туринг, Болта бобо!
– Нега? – тушунмади Болта бобо, қулоғига ғира-шира таниш туюлган овоз кимга тегишли эканини билолмай.