2022-10-31 13:33:49
ВЕГЕТАРИАНЛИК ҲУКМИ
#ҳалол_ҳаром
CАВОЛ: Исломда вегетарианликнинг ҳукми қанақа?
ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
“Вегетарианлик” сўзи лотинчадан олинган бўлиб, “ўсимликка оид” деган мазмунни билдиради. Бунда овқатланиш тарзи, гўштни чеклаб, асосан мева ва сабзавотларни тановул қилиш назарда тутилади. Шу зайлда овқатланувчилар вегетарианлар дейилади. Вегетарианлар муайян маҳсулотларни истеъмол қилишни чегаралаш даражасига кўра бир неча тоифага бўлинади. Уларнинг энг ашаддийлари ҳар қандай гўшт маҳсулотлари, шунингдек сут, тухум ва ёғларни истеъмол қилишдан бош тортадилар.
Инсон ўз таъби ва табиатидан келиб чиқиб гўшт ёки ҳайвондан олинган маҳсулотларни емаслиги ёки ейишни хоҳламаслиги мумкин. Лекин бунда қуйидаги жиҳатларга эътибор бериши лозим:
1. Гўшт, сут ва тухум каби Аллоҳ инсонларга ҳалол қилган махсулотларни ҳаром деб эътиқод қилмаслиги лозим. Чунки Аллоҳ ҳалол қилган нарсаларни ҳаром деб эътиқод қилиш – кишининг имонига путур етказади. Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай буюрган:
"يَا أَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَيِّبَاتِ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ وَلا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ" (سورة المائدة/87)
“Эй, имон келтирганлар! Сизлар учун Аллоҳ ҳалол қилиб қўйган нарсаларни ҳаромга чиқармангиз ва ҳаддан ошмангиз! Зеро, Аллоҳ ҳаддан ошувчиларни ёқтирмайди” (Моида/87).
Бошқа оятда эса:
"قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِي أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّيِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِيَ لِلَّذِينَ آَمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا خَالِصَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ كَذَلِكَ نُفَصِّلُ الْآَيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ" (سورة الأعراف/32)
“Айтинг: “Бандалари учун чиқарган Аллоҳнинг зийнатини ва пок ризқларни ким ҳаромга чиқарди?” Айтинг: “У (зийнат ва пок ризқлар) бу дунёда имон келтирганлар (ва бошқалар) учун, қиёмат кунида эса, холис (мўминларнинг ўзлари учун бўлур)”. Шундай қилиб, оятларни биладиган қавмларга муфассал баён қилурмиз” (Аъроф/32).
2. Ҳайвонот маҳсулотларини истеъмол қилмаслик яхшироқ ёки бунинг учун одам савоб олади ёки вегетариан Аллоҳ таолога бошқалардан кўра севимлироқ, деб эътиқод қилмаслиги лозим. Зеро, динимизда вегетарианлик билан Aллоҳ таолога қурбат (яқинлик) ҳосил қилинмайди. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам инсонларнинг энг яхшиси, энг тақводори ва Aллоҳга энг яқини бўлишларига қарамай гўшт, сут ва асал истеъмол қилганлар. Ҳатто баъзи саҳобаларнинг гўшт ейишдан тийилиб, буни ибодат санашганида, буни хато деб эълон қилганлар. Оиша разияллоҳу анҳодан ривоят қилинган ҳадисда қуйидагилар айтилади: “Баъзи саҳобалар Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васалламнинг аҳли байтларидан У зотнинг сир ибодатлари ҳақида сўрадилар. Сўнгра уни оз санадилар. Улардан бири, гўшт емайман, деди. Бошқа бири аёлларга уйланмайман, деди. Яна бири, кўрпамда ухламайман, деди. Бу нарса Пайғамбармиз саллаллоҳу алайҳи васалламга етганида, У зот:
“Одамларга нима бўлдики, бундоқ, бундоқ, дейдилар?! Лекин мен рўза ҳам тутаман, оғзим очиқ ҳам юраман, ухлайман ва бедор ҳам бўламан, гўшт ҳам ейман. Аёлларга уйланаман ҳам. Ким менинг суннатимдан юз ўгирса мендан эмас”, – дедилар (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоятлари).
Хулоса қилиб айтганда гўшт маҳсулотини ёқтирмагани ёки руҳий ҳолат туфайли (масалан, чорва сўйилаётганини кўрган одам гўштдан воз кечган каби) гўшт маҳсулотини истамайдиган киши билан уни ўзига ҳаром қилиб олган ёки шуни ибодат деб биладиган кишининг ўртасида фарқ бор. Вегетарианликка динимизнинг муносабати ҳам шунга кўрадир. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази. @Safonur_kanali
https://youtube.com/channel/UCKlheJ4R_S-lz420Izn0lVQ
http://Instagram.com/Musoho
114 viewsedited 10:33
S
