Nodir Jonuzoq kutubxonasi

2022-05-10 06:00:02 ​​#Иқтибос

"Эй, қардошлар! Адабиёт ўқуйлик. Адиблар етишдирайлук, «Адабиёт кечалари» ясайлук. Руҳ, ҳис, туйғу, фикр, онг ва ўй олайлук, билайлук. Агарда «баёз» ва бемаъни бир-икки дона китоблар ила қолсак, маҳву инқирозий бўлурмиз. Юрагимиз кундан-кун тошдан ҳам қаттиғ бўлур. Юракни эритайлук, руҳ берайлук, инқироз бўлмайлук... Ҳозирда бизга бирдан-бир лозим бўлғон нарса — адабиёт, адабиёт, адабиёт…"

ЧЎЛПОН

"Адабиёт надур?" мақоласидан, 1914 йил

@nodir_ijod Ochish/sharhlash

2022-05-09 05:21:46 Ochish/sharhlash

2022-05-08 06:12:14 ​​ФИТРАТ ҲАҚИДА

(Мутал Бурҳонов хотираларидан)

"Фитрат ўрта бўй, тўладан келган, гўштдор бурни остидаги тақасимон мўйлови ўзига ярашган, сочи тўкилиб, бошининг ёнлари ва орқа томонида қолган, шунинг учун пешонаси ҳаддан ташқари кенг кўринадиган одам эди...
Фитрат тажангроқ бўлса ҳамки, фикри тез ишлайдиган ҳозиржавоб одам эди. Зарур бўлғанда, бир лаҳзада керакли жавобни айтиб, ҳарифини мот қилар экан. Бир куни бир талаба Фитратга мурожаат қилибди: «Домилажон! Мен сизнинг хатойингизни топдим!» «Хўш-хўш, — дептилар домла. — Қандай хато экан?» «Фалон мақолангизда «га» дейиш ўрнига «да» деб ишлатибсиз». Фитрат дарҳол жавоб берипти: «Эй, мулла! Менинг ўрнимда сиз бўлганингизда «да» тугул, «ба» деб ёзар эдингиз»...
Фитрат устоз сифатида ўта талабчан эди. Гапирган гапингиз, қилган ишингиз, ёзган асарингиз дидига ўтирмаса, ҳеч аяб ўтирмасди. Кимлигингизга қарамай, кўнглидаги гапни рўй-рост юзингизга айтиб соларди...
Фитрат ғоят нуфузли, қисқа муддат ичида одамлар ўртасида иззат-икром қозона оладиган, шоир сифатида ҳам, олим оифатида ҳам эътибори баланд одам эди...
Аниқ эсимда йўқ— 1939 йилмиди ёхуд бироз кейинроқми — ҳар қалай, Лоҳутий билан кўришиб, анча суҳбатлашиб, ўтириб қолдик. Гап айланиб Фитратга келди. Шунда Лоҳутий бир воқеани айтиб берди: «Ҳа, Фитрат «халқ душмани»ку-я, лекин зўр шоир-да! Бир куни мен нима муносабат биландир унга шеърий мактуб ёздим. Кейин унинг жавобини кута бошладим. Ҳадеганда Фитратдан жавоб келавермади. Кута-кута, тоқатим тоқ бўлиб, энди жаҳл отига қамчи урабошлаган эдим, почтачи мактуб келтириб қолди. Фитратдан. У ҳам шеърда ёзипти. О, ана шеъру ана — санъат! Ўқиб чиқиб лол қолдим. Йўқ, шоир мен эмас эканман, «халқ душмани» бўлса ҳам Фитрат шоир экан!»
Айтиш керакки, Абулқосим Лоҳутий ҳазилакам шоир эмас эди... 1934 йилдан кейин, Фитрат ҳақида биронта ижобий гап айтиш хатардан холи эмасди. Юқоридаги гапни айтишга Лоҳутийни ҳеч нарса мажбур қилгани йўқ. Шунга қарамай, Фитратнинг шоирлигига бу даражада баҳо берган экан, Лоҳутий завқ-шавқини ичига сиғдиролмаган, ҳақиқатни айтиб, юрагини бўшатиб олишга эҳтиёж сезган..."

Озод Шарафуддинов ёзиб олган.

@nodir_ijod Ochish/sharhlash

2022-05-07 13:53:31 ​​"МУНОСИБ ТУҲФА"

Бобурнинг энг ишонган беки, кейинчалик қарийб умрининг охиригача садоқат билан хизмат қилган, ҳарбий ишларида етук маслаҳатчи бўлган Қосимбек Бобур салтанати ишларига кўз олайтирган Аҳмад Танбални ҳам сийлаш лозимлиги, шу билан уни муросага келишини осонлаштириш учун туҳфа бериш зарурлигини ва бу муносиб туҳфа фақат Бобурнинг шахсий қиличи бўлиши мумкинлигини айтади.
Бобур даставвал Қосимбекнинг бу таклифига рози бўлмайди, аммо у буни қайта-қайта илтимос қилгач, кейин рози бўлиб, шахсий қиличини Аҳмад Танбалга беради.
Буни қарангки, тақдир тақозоси билан муҳорабалардан бирида Аҳмад томонидан зарб Бобурнинг бошига айнан шу қилич бмлан тушади. Бу ҳолатни Бобур асарида афсус билан қайд этиб, шахсий қуролни бировга бериш асло мумкин эмаслиги, хосияти йўқлигини таъкидлаган.

,,Манба: “Бобурнинг касаллик тарихи” китоби

@nodir_ijod Ochish/sharhlash

2022-05-07 07:29:22 ​​#Кун_ҳикмати

Яхши кишиларни Яратган яхши дўстлар билан сийлайди.

Заҳириддин Муҳаммад Бобур Ochish/sharhlash

2022-05-06 17:27:10 ​​ЖАЛОЛИДДИН РУМИЙ

УЙИНГ ҚАЙДА?

Кел эй, жонимга жононим, уйинг қайда, уйинг қайда?
Кел эй, дардимга дармоним, уйинг қайда, уйинг қайда?

Ўзинг манзурсану нозир, ўзинг пинҳону ҳам ҳозир,
Сен эй, пайдою пинҳоним, уйинг қайда, уйинг қайда?

Мени маҳжур этурсан ёр, ғам ичра йиғлаюрсан зор,
Сен эй, сен моҳитобоним, уйинг қайда, уйинг қайда?

Ўзинг жонсан, ўзинг жонон, ўзинг ҳусн аҳлига султон,
Сени дерман, сени жоним, уйинг қайда, уйинг қайда?

Мусалсал зулфларинг, ҳайҳот, дилимни айлади барбод,
Ўзинг шоҳ бирла султоним, уйинг қайда, уйинг қайда?

Кел эй, сен Шамси Табрезий, тун оқшом ё саҳар кези,
Даф айла фитна бурҳоним, уйинг қайда, уйинг қайда?

Қара, арш томига кетдим, сенинг завқинг ҳадис этдим,
Ўзинг жон бирла жононим, уйинг қайда, уйинг қайда?


ИЗОҲЛАР:

Мусалсал (араб.) – занжир-занжир, ҳалқа-ҳалқа соч.

Бурҳон (араб.) – далил, ҳужжат, гувоҳ.

Сирожиддин Саййид таржимаси Ochish/sharhlash

2022-05-06 06:03:00 ​​#Кун_ҳикмати

Ўйларинг сўзларингга, сўзларинг феълингга, феълинг тақдирингга нуқс этади. Гўзал ўйла, гўзал яша.

Жалолиддин Румий Ochish/sharhlash

2022-05-04 15:22:52 ​​ЧУМОЛИНИНГ УВОЛИ

Алишер Навоийнинг замондоши, муаррих Хондамир “Макорим ул-ахлоқ” китобида бир воқеани баён этади. Унга кўра, Алишер Навоий масжидда умум билан намоз ўқиб, бандалик вазифасини адо этгач, жамоат билан суҳбатлашар, ҳол-аҳвол сўрар, бемор ва эҳтиёжмандларнинг кўнглини кўтарар экан. Аммо нимагадир бир куни одатга хилоф равишда қаергадир шошилиб йўл олади ва бир муддатдан сўнг қайтиб келади. Бу ҳолга одатланмаган жамоа бунинг боисини қизиқиб сўраганида ҳазрат Навоий шундай изоҳ берган:
– Икки елкамга салом берганда кўрдимки, устимда бир чумоли турибди. Бу чумоли таҳорат олганим жойдан чиққанини билдим ва бир жонзотни ошиёнидан жудо қилмоқнинг гуноҳини ўйлаб уни ўз жойига қўйиб келдим…

@nodir_ijod Ochish/sharhlash

2022-05-04 04:11:23 ​​АЛИШЕР НАВОИЙ

("Ғаройиб ус-сиғар" девонидан)

Кўнглунг истар ёрлар бирла ҳамиша шод бўл,
Мендин-у кимдинки, кўнглинг истамас, озод бўл.

Гарчи сабрим уйи янглиғ, айладинг вайрон мени,
Доимо, ё Рабки, ҳуснинг мулкидек обод бўл.
 
Мен чекиб андуҳ ўлай, эл жони бўлсун ул Масиҳ,
Соврул, эй чархи нигун, в-эй даҳри дун, барбод бўл.

Бевафолар зулму бедодиға эрмассен ҳариф,
Эй синуқ кўнглум, агар худ шиша, гар пўлод бўл.

Туттум ўлмакдин тирилмак ҳажрида тенгдур манга,
Эмди гар бергил зилоли Хизр, агар жаллод бўл.

Чекма бошким, эмин эрмассен хазон яғмосидин,
Бу чаман ичра агар савсан, агар шамшод бўл.

Эй Навоий, олам аҳлиға чу йўқ эрмиш вафо,
Кел-у мундин нари, бекаслик била муътод бўл.


ИЗОҲЛАР:
Ҳариф — қарши, муқобил.
Яғмо — талон-торож, бузғунлик.
Муътод — одатланган, ўрганган.

@nodir_ijod Ochish/sharhlash

2022-05-04 04:06:12 Ассалому алайкум, азиз дўстлар.
Мавзуларимиз қамрови ва ранг-баранглигини ошириш мақсадида каналимиз номини Nodir ijod xazinasi деб ўзгартиришга қарор қилдик.
Энди нафақат Нодир Жонузоқ ижоди, шунингдек, бошқа адибларнинг асарларидан намуналар, ўзбек ва жаҳон адабиёти намояндаларининг ҳаёти ва ижодига оид маълумотлар, атоқли инсонларнинг турли мавзуларга доир фикр-мулоҳазаларини ҳам бериб борамиз.
Ўйлаймизки, мулоқотимиз янада мароқли бўлади. Биз билан бирга эканингиздан миннатдормиз.

@nodir_ijod Ochish/sharhlash